Tran Tuan Anh Đánh giá về nội dung và nghệ thuật trong đoạn phóng sự "Tôi kéo xe"
Đoạn phóng sự "Tôi kéo xe" của tác giả Tô Hoài là một tác phẩm tiêu biểu trong văn học hiện thực, phản ánh cuộc sống khốn khó của những người lao động nghèo và sự bất công trong xã hội cũ. Tác phẩm đã làm nổi bật những gian truân, vất vả của người lao động qua hình ảnh người kéo xe, đồng thời phê phán chế độ thực dân phong kiến áp bức, bóc lột. Bài viết này sẽ đánh giá về nội dung và nghệ thuật của đoạn phóng sự này.
Về nội dung, "Tôi kéo xe" mang một thông điệp nhân đạo sâu sắc, nói lên nỗi khổ của những con người nghèo khổ bị áp bức trong xã hội xưa. Người kéo xe trong phóng sự là một hình ảnh tiêu biểu cho tầng lớp lao động nghèo, sống trong cảnh thiếu thốn, bất công. Qua nhân vật này, tác giả phản ánh chân thực sự vất vả, khổ sở của người dân lao động trong một xã hội đầy rẫy bất công. Việc miêu tả những công việc nặng nhọc mà người kéo xe phải chịu đựng, như kéo xe trong đêm tối, giữa cái nóng bức oi ả, dưới cái nhìn khinh miệt của người khác, cho thấy một xã hội không chỉ nghèo khổ mà còn bất công và tàn nhẫn.
Đoạn phóng sự không chỉ phê phán thực trạng xã hội mà còn khắc họa sự cam chịu và số phận bi kịch của những người lao động nghèo. Tuy nhiên, tác phẩm cũng không thiếu những khía cạnh nhân văn, như khi miêu tả những phẩm chất tốt đẹp của người kéo xe: họ có tinh thần chịu đựng, kiên cường và sự yêu đời, yêu công việc dù phải sống trong cảnh nghèo đói. Đoạn phóng sự phản ánh một hiện thực xã hội khắc nghiệt, nhưng cũng nhấn mạnh phẩm giá và sức mạnh tinh thần của những con người trong đó.
Về nghệ thuật, đoạn phóng sự "Tôi kéo xe" sử dụng phương thức kể chuyện trực tiếp và lôi cuốn, làm nổi bật nỗi khổ của người lao động thông qua việc xây dựng nhân vật, miêu tả hoàn cảnh sống và công việc của họ. Câu văn trong tác phẩm rất giản dị nhưng sắc sảo, dễ hiểu và gần gũi với người đọc, thể hiện sự mộc mạc, chân thực của đời sống lao động nghèo. Tác giả khéo léo sử dụng các biện pháp miêu tả, so sánh và ẩn dụ để làm nổi bật sự vất vả của người lao động, đồng thời khắc họa được nét đẹp nhân cách và phẩm hạnh của họ trong những hoàn cảnh khó khăn nhất.
Một yếu tố nghệ thuật đặc sắc nữa là cách sử dụng lời kể của nhân vật chính. "Tôi kéo xe" là một phóng sự tự sự, nhân vật người kéo xe kể lại câu chuyện của chính mình, từ đó tạo sự đồng cảm mạnh mẽ giữa người đọc và nhân vật. Lối kể trực tiếp, như một cuộc trò chuyện thân mật, giúp cho người đọc dễ dàng tiếp cận và hiểu được tâm tư, suy nghĩ của nhân vật.
Ngoài ra, tác giả cũng sử dụng cách viết mô tả sinh động, chi tiết về công việc, môi trường xung quanh người kéo xe, làm nổi bật được sự khắc nghiệt của cuộc sống mà họ phải trải qua. Cảnh vật, không khí, ánh sáng, thời gian đều được mô tả chi tiết, tạo nên một bức tranh sống động về đời sống của người lao động nghèo.
Kết luận, đoạn phóng sự "Tôi kéo xe" của Tô Hoài không chỉ có giá trị hiện thực sâu sắc mà còn thể hiện tài năng nghệ thuật của tác giả. Bằng lối viết giản dị, gần gũi, cùng những biện pháp nghệ thuật tinh tế, tác phẩm đã khắc họa rõ nét số phận khổ cực của những người lao động nghèo trong xã hội cũ, đồng thời ca ngợi phẩm chất tốt đẹp, lòng kiên cường của họ. Phóng sự này không chỉ là một bản cáo trạng đối với chế độ thực dân phong kiến mà còn là một lời nhắc nhở về giá trị của lòng nhân ái và sự công bằng trong xã hội.