giúp mình phân tích tác phẩm khóc dương khuê

Nguyễn Du là một đại thi hào của dân tộc, ông đã để lại cho đời nhiều tác phẩm có giá trị như "Truyện Kiều", "Độc Tiểu Thanh kí"... Trong đó bài thơ "Kính gửi cụ Nguyễn Du" được xem là đỉnh cao của nền văn học Việt Nam thế kỉ XX. Bài thơ thể hiện tấm lòng tri ân sâu sắc của nhà thơ Tố Hữu đối với người đi trước và cũng là nỗi niềm tâm sự về những vấn đề thời cuộc mà bản thân đang trăn trở.

Mở đầu bài thơ, Tố Hữu bộc lộ cảm xúc khi đọc "Truyện Kiều":

"Thương xót thay phận đàn bà
Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung".

Hai câu thơ trên gợi nhắc đến số phận bi kịch của nàng Thúy Kiều - nhân vật chính trong Truyện Kiều. Nàng là một người con gái tài sắc vẹn toàn nhưng phải chịu kiếp hồng nhan bạc mệnh, bị xã hội phong kiến vùi dập không thương tiếc. Qua đây, Tố Hữu bày tỏ thái độ đồng cảm, xót xa trước số phận bất hạnh của người phụ nữ dưới chế độ cũ. Đồng thời, ông còn khẳng định vẻ đẹp của họ qua câu thơ "Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung". Đó là tiếng nói bênh vực, bảo vệ quyền lợi cho phái đẹp.

Sau khi đọc xong Truyện Kiều, Tố Hữu đã liên tưởng tới số phận của Đạm Tiên - một kĩ nữ sống cách đây ba trăm năm:

"Phong vận kì oan ngã tự cư
Giữa dòng lưu lạc đâu thua ai".

Câu thơ trên đã tái hiện chân thực hình ảnh của nàng Đạm Tiên - một cô kĩ nữ xinh đẹp, tài hoa nhưng lại chết thảm khốc giữa đường. Cái chết ấy khiến cho bao người thương xót, đau đớn. Từ đó, Tố Hữu đặt ra câu hỏi tại sao những người tài giỏi, đức hạnh lại phải chịu cảnh oan khuất? Câu hỏi này vẫn chưa tìm thấy lời giải đáp thỏa đáng bởi nó mang tính chất phổ biến, tồn tại ở mọi thời đại chứ không riêng gì thời đại của Nguyễn Du.

Qua việc đọc Truyện Kiều, Tố Hữu đã rút ra kết luận về quy luật nghiệt ngã của xã hội xưa:

"Trăm năm trong cõi người ta
Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau
Trải qua một cuộc bể dâu
Những điều trông thấy mà đau đớn lòng".

Theo quan niệm của Nguyễn Du thì chữ "tài" thường đi liền với chữ "mệnh" và chúng luôn đối nghịch với nhau. Những người tài giỏi thường gặp nhiều sóng gió, trắc trở trong cuộc đời. Điều này hoàn toàn đúng với trường hợp của Thúy Kiều hay Đạm Tiên. Họ đều là những người có tài năng xuất chúng nhưng lại phải chịu số phận bi đát, đầy bất hạnh.

Thông qua việc đọc Truyện Kiều, Tố Hữu đã bộc lộ tâm trạng của mình trước hiện thực xã hội đương thời:

"Tiếng thơ ai động đất trời
Nghe như non nước vọng lời ngàn thu
Nghìn năm sau nhớ Nguyễn Du
Tiếng thương như tiếng mẹ ru những ngày".

Bốn câu thơ cuối đã khái quát trọn vẹn cảm hứng chủ đạo xuyên suốt bài thơ. Tiếng thơ của Nguyễn Du đã làm lay động cả đất trời, ngân vang khắp núi sông. Nó giống như âm hưởng của non nước vọng về từ ngàn năm trước. Đồng thời, tiếng thơ ấy còn gợi lên tình mẫu tử thiêng liêng, ấm áp. Như vậy, thông qua việc đọc Truyện Kiều, Tố Hữu đã bộc lộ tâm tư, suy nghĩ về quá khứ, hiện tại và tương lai của đất nước.

Như vậy, bài thơ "Kính gửi cụ Nguyễn Du" đã giúp người đọc hiểu hơn về tấm lòng của nhà thơ Tố Hữu dành cho người đi trước.