CHIM YẾN LÀM TỔ Khi chim yến chắt máu mình làm tổ Nơi tận cùng vách đảo giữa trùng khơi Yến chỉ nghĩ giữa sóng thấn bão tố Phải có riêng một tổ ấm cho đời Dẫu nhỏ bé cũng là máu thịt Yến xây nên khát...

Bao Nghi

Bài thơ “Chim Yến Làm Tổ” của Nguyễn Minh Khiêm là một tác phẩm giàu giá trị nhân văn, gửi gắm thông điệp sâu sắc về sự hy sinh, cống hiến âm thầm và ý nghĩa của những điều nhỏ bé trong cuộc sống. Dưới đây là phân tích chi tiết từng câu thơ:

Khổ 1:

"Khi chim yến chắt máu mình làm tổ

Nơi tận cùng vách đảo giữa trùng khơi"

• Hình ảnh "chắt máu mình làm tổ" gợi tả sự hy sinh cao cả, đầy nghị lực của loài chim yến. Tổ yến không chỉ được tạo từ nước bọt mà còn ẩn chứa trong đó sự tận tâm, tận lực – tựa như việc dâng hiến từng giọt máu của mình.
• "Nơi tận cùng vách đảo giữa trùng khơi" vẽ nên bối cảnh thiên nhiên khắc nghiệt, nơi chim yến chọn để xây tổ. Điều này tượng trưng cho sự kiên trì và lòng dũng cảm khi đối mặt với khó khăn để bảo vệ sự sống.

"Yến chỉ nghĩ giữa sóng thần bão tố

Phải có riêng một tổ ấm cho đời."

• Hình ảnh "sóng thần bão tố" là ẩn dụ cho những gian nan, thử thách trong cuộc sống. Dù vậy, chim yến chỉ tập trung vào mục tiêu duy nhất: xây dựng một "tổ ấm" – nơi an toàn cho sự sống sinh sôi.
• Đây là thông điệp nhân văn, nhấn mạnh vai trò của mỗi cá nhân trong việc tạo nên những giá trị thiết thực, đóng góp cho cuộc đời dù trong hoàn cảnh khó khăn.

Khổ 2:

"Dẫu nhỏ bé cũng là máu thịt

Yến xây nên khát vọng riêng mình"

• Cụm từ "nhỏ bé cũng là máu thịt" nhấn mạnh giá trị của những điều bình dị. Tổ yến tuy nhỏ nhưng chất chứa sự sống, tình yêu và nỗ lực phi thường của chim yến.
• Hình ảnh này cũng phản ánh triết lý sống: mỗi người, dù nhỏ bé, đều có quyền nuôi dưỡng khát vọng, ước mơ riêng và cống hiến giá trị của mình cho cuộc sống.

"Chẳng hề nghĩ so cùng ai kiểu dáng

Chỉ muốn tự do được hót giữa trời xanh."

• Chim yến không so sánh, ganh đua mà sống hết mình với bản chất vốn có. Đây là lời khuyên nhắc nhở con người hãy sống tự nhiên, tự do và không bị cuốn vào sự ghen tị hay áp lực từ xã hội.
• Hình ảnh "hót giữa trời xanh" là biểu tượng của sự thanh thản, tự do và niềm vui sống khi được là chính mình.

Khổ 3:

"Con chim nhỏ suốt một đời lặng lẽ

Muốn giấu đi những gian khổ nhọc nhằn"

• Hình ảnh "con chim nhỏ lặng lẽ" miêu tả sự hy sinh âm thầm của chim yến, như bao con người trong cuộc đời lặng lẽ cống hiến mà không đòi hỏi sự chú ý hay công nhận.
• Câu thơ thể hiện lòng kiên trì vượt qua mọi khó khăn mà không kêu ca, thể hiện phẩm chất cao quý của những con người sống vì người khác.

"Yến đâu biết cái nhỏ nhoi mình có

Đã hóa thành quà tặng thế gian."

• Chim yến không tự ý thức được giá trị của tổ yến – thứ nhỏ bé nhưng quý giá. Hình ảnh này tượng trưng cho những cống hiến âm thầm của con người, dù nhỏ bé nhưng lại mang giá trị lớn lao cho xã hội.
• "Quà tặng thế gian" nhấn mạnh sự đóng góp của từng cá nhân, dù ít ỏi, cũng có thể trở thành điều ý nghĩa, tạo ra những giá trị đẹp đẽ cho cuộc đời.

- Ý nghĩa tổng quát:

• Bài thơ là lời ca ngợi sự hy sinh, lòng kiên trì và ý chí mãnh liệt của loài chim yến – hình tượng ẩn dụ cho những con người nhỏ bé nhưng vĩ đại trong cuộc sống.
• Tác giả nhắc nhở chúng ta hãy trân trọng giá trị của những điều tưởng chừng nhỏ nhoi, bởi đó là nền tảng tạo nên ý nghĩa lớn lao cho cuộc đời.
• Đồng thời, bài thơ khuyến khích con người sống đơn giản, không ganh đua, biết tự hào và nuôi dưỡng khát vọng riêng để đóng góp cho thế gian.