câu 1: Văn bản "Ca dao và mẹ" của Bùi Nguyễn Trường Kiên được viết theo thể thơ tự do. Thể thơ này không bị ràng buộc bởi quy tắc về số câu, số chữ trong mỗi câu hay cách gieo vần, cho phép tác giả tự do diễn đạt cảm xúc và ý tưởng của mình. Trong văn bản, tác giả đã sử dụng nhiều hình ảnh và cảm xúc để thể hiện tình cảm của người con đối với mẹ, tạo nên một bức tranh sống động về tình mẫu tử.
câu 2: Nhân vật trữ tình trong văn bản "Ca dao và mẹ" là người con, người đang hồi tưởng về mẹ và những kỷ niệm gắn bó với mẹ trong quá khứ. Qua các đoạn thơ, nhân vật trữ tình thể hiện nỗi nhớ, sự biết ơn và tình yêu thương sâu sắc dành cho mẹ, người đã hy sinh và vất vả vì con cái. Mẹ được miêu tả như một hình ảnh tần tảo, chịu đựng gian khổ để nuôi dưỡng và chăm sóc con cái.
câu 3: Từ "dãi dâu" trong câu thơ "vì ai tất tả vì ai dãi dầu" có nghĩa là trải qua những khó khăn, vất vả, chịu đựng những gian truân trong cuộc sống. Trong ngữ cảnh của bài thơ, từ này thể hiện sự hy sinh, nhọc nhằn của người mẹ vì con cái. Mẹ đã phải chịu đựng nhiều điều để nuôi dưỡng và chăm sóc cho con, dù cho cuộc sống có khó khăn đến đâu. Từ đó, tác giả muốn nhấn mạnh tình yêu thương vô bờ bến và sự hy sinh của mẹ dành cho con.
câu 4: Trong đoạn thơ (1), nỗi vất vả, cực nhọc của mẹ được thể hiện qua nhiều từ ngữ và hình ảnh giàu sức gợi. Dưới đây là một số điểm nổi bật:
1. Hình ảnh chân trần: Câu "mẹ lội đầu non che dông" gợi lên hình ảnh mẹ phải chịu đựng những khó khăn, vất vả trong cuộc sống, đi chân trần trên những con đường gập ghềnh, đầy chông gai.
2. Từ ngữ chỉ sự hy sinh: Các câu hỏi "vì ai chân mẹ dẫm gai", "vì ai tất tả", "vì ai dãi dầu", "vì ai áo mẹ phai màu", "vì ai thao thức bạc đầu" thể hiện sự hy sinh vô bờ bến của mẹ cho con cái. Những từ như "dẫm gai", "tất tả", "dãi dầu", "phai màu", "thao thức bạc đầu" đều mang ý nghĩa nặng nề, thể hiện nỗi khổ cực và sự lo lắng của mẹ.
3. Tình yêu thương vô điều kiện: Mặc dù mẹ phải trải qua nhiều vất vả, nhưng tất cả đều vì con cái. Điều này thể hiện tình yêu thương vô điều kiện và sự hy sinh cao cả của mẹ.
Tóm lại, đoạn thơ (1) không chỉ phản ánh nỗi vất vả, cực nhọc của mẹ mà còn khắc họa sâu sắc tình yêu thương và sự hy sinh của mẹ dành cho con cái.
câu 5: Phép điệp trong đoạn thơ "vì ai chân mẹ dẫm gai vì ai tất tả vì ai dãi dầu vì ai áo mẹ phai màu vì ai thao thức bạc đầu vì ai?" có tác dụng rất mạnh mẽ trong việc thể hiện tình cảm và nỗi niềm của người con đối với mẹ.
1. Tạo nhịp điệu và cảm xúc: Phép điệp giúp tạo ra một nhịp điệu đều đặn, khiến cho câu thơ trở nên trôi chảy và dễ nhớ. Điều này cũng làm tăng cảm xúc cho người đọc, khiến họ cảm nhận sâu sắc hơn về nỗi vất vả và hy sinh của mẹ.
2. Nhấn mạnh sự hy sinh của mẹ: Các câu hỏi "vì ai" lặp đi lặp lại không chỉ thể hiện sự trăn trở của người con mà còn nhấn mạnh sự hy sinh vô bờ bến của mẹ. Mỗi câu hỏi đều gợi lên hình ảnh cụ thể về những khó khăn mà mẹ đã trải qua vì con cái, từ việc dẫm gai, tất tả, dãi dầu cho đến việc áo mẹ phai màu và thao thức bạc đầu.
3. Khơi gợi lòng biết ơn và tình yêu thương: Những câu hỏi này cũng khiến người đọc phải suy ngẫm về lý do đằng sau những hy sinh của mẹ, từ đó khơi gợi lòng biết ơn và tình yêu thương sâu sắc đối với mẹ. Người con nhận ra rằng tất cả những gì mẹ làm đều vì con, từ đó cảm thấy trân trọng và yêu thương mẹ hơn.
4. Tạo sự liên tưởng và cảm xúc sâu sắc: Phép điệp còn giúp người đọc liên tưởng đến những kỷ niệm, hình ảnh về mẹ trong cuộc sống hàng ngày, từ đó tạo ra sự đồng cảm và gợi nhớ về tình mẫu tử thiêng liêng.
Tóm lại, phép điệp trong đoạn thơ không chỉ làm tăng tính nhạc cho bài thơ mà còn thể hiện sâu sắc tình cảm, nỗi niềm của người con đối với mẹ, từ đó khắc họa rõ nét hình ảnh người mẹ tần tảo, hy sinh vì con cái.
câu 6: Hai câu thơ "mẹ ngồi lặng cuối bờ đê / đếm năm tháng đếm ngày về của ta" thể hiện sự chờ đợi và nỗi nhớ của người mẹ dành cho con.
Câu thơ đầu tiên "mẹ ngồi lặng cuối bờ đê" gợi lên hình ảnh người mẹ ngồi một mình, lặng lẽ, có thể là trong tâm trạng trầm tư, suy nghĩ. Hình ảnh "cuối bờ đê" cũng tạo ra cảm giác xa xôi, tách biệt, như thể mẹ đang chờ đợi con từ một khoảng cách nào đó.
Câu thơ thứ hai "đếm năm tháng đếm ngày về của ta" thể hiện sự kiên nhẫn và nỗi lo lắng của mẹ. Việc "đếm" không chỉ là hành động vật lý mà còn mang ý nghĩa tâm lý sâu sắc. Mẹ không chỉ đếm thời gian mà còn đếm từng khoảnh khắc, từng ngày trôi qua mà con chưa trở về. Điều này cho thấy tình yêu thương vô bờ bến của mẹ, sự lo lắng cho con cái và nỗi nhớ nhung khi con đi xa.
Tóm lại, hai câu thơ này khắc họa một bức tranh cảm động về tình mẹ, thể hiện sự chờ đợi, nỗi nhớ và tình yêu thương vô hạn mà mẹ dành cho con.
câu 7: Mở đầu và kết thúc văn bản, tác giả đều nhắc đến lời ru của mẹ vì lời ru không chỉ là một phần quan trọng trong ký ức tuổi thơ mà còn là biểu tượng cho tình yêu thương, sự hy sinh và nỗi nhớ của người mẹ.
1. Mở đầu: Tác giả bắt đầu bằng hình ảnh mẹ ru con với những khúc hát truyền thống, điều này gợi nhớ về những kỷ niệm ấm áp và sự chăm sóc của mẹ. Lời ru thể hiện sự vất vả, hy sinh của mẹ trong cuộc sống, đồng thời cũng là nguồn động viên, an ủi cho con cái.
2. Kết thúc: Ở phần kết, tác giả nhắc lại tiếng "ầu ơ" - âm thanh của lời ru, như một cách để tìm về những kỷ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ. Điều này thể hiện sự trân trọng và nỗi nhớ về mẹ, về những ngày tháng đã qua. Lời ru trở thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa tình cảm gia đình và những kỷ niệm không thể phai mờ.
Tóm lại, việc nhắc đến lời ru ở cả hai đầu của văn bản không chỉ tạo ra sự liên kết chặt chẽ trong nội dung mà còn nhấn mạnh giá trị tinh thần của tình mẫu tử, sự gắn bó giữa mẹ và con trong suốt cuộc đời.
câu 8: ### I. Bài học ý nghĩa rút ra từ văn bản "Ca dao và mẹ"
Văn bản "Ca dao và mẹ" của tác giả Bùi Nguyễn Trường Kiên mang đến cho người đọc nhiều cảm xúc sâu sắc về tình mẹ và những hy sinh thầm lặng của mẹ dành cho con cái. Qua những hình ảnh giản dị nhưng đầy ý nghĩa, tác giả đã khắc họa một bức tranh sống động về tình yêu thương vô bờ bến của mẹ.
Bài thơ gợi nhớ về những kỷ niệm tuổi thơ, những lời ru êm đềm của mẹ, và những vất vả mà mẹ đã trải qua để nuôi dưỡng con cái. Những câu hỏi tu từ "vì ai?" lặp đi lặp lại không chỉ thể hiện nỗi lòng của người con mà còn khắc sâu hình ảnh người mẹ tần tảo, hy sinh vì con. Từ đó, người đọc nhận ra rằng tình mẹ là một tình cảm thiêng liêng, không gì có thể thay thế được.
Bên cạnh đó, bài thơ cũng nhắc nhở chúng ta về giá trị của thời gian và sự trân trọng những khoảnh khắc bên gia đình. Cuộc sống bận rộn có thể khiến chúng ta quên đi những điều giản dị nhưng quý giá, như việc trở về bên mẹ, lắng nghe những câu chuyện xưa cũ. Tình cảm gia đình, đặc biệt là tình mẹ, là nguồn động lực lớn lao giúp chúng ta vượt qua khó khăn trong cuộc sống.
### II. Nghị luận về tầm quan trọng của việc tiết chế cảm xúc trong cuộc sống
Trong cuộc sống hiện đại, việc tiết chế cảm xúc trở thành một kỹ năng quan trọng mà mỗi người trẻ cần trang bị. Cảm xúc là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của chúng ta, nhưng nếu không biết cách kiểm soát, chúng có thể dẫn đến những hậu quả tiêu cực.
Trước hết, việc tiết chế cảm xúc giúp chúng ta duy trì sự bình tĩnh trong những tình huống căng thẳng. Khi đối mặt với áp lực từ học tập, công việc hay các mối quan hệ xã hội, nếu không biết kiềm chế cảm xúc, chúng ta dễ dàng rơi vào trạng thái hoảng loạn, dẫn đến những quyết định sai lầm. Ngược lại, một người biết tiết chế cảm xúc sẽ có khả năng suy nghĩ rõ ràng hơn, từ đó đưa ra những quyết định hợp lý và sáng suốt.
Hơn nữa, việc kiểm soát cảm xúc cũng giúp chúng ta xây dựng và duy trì các mối quan hệ tốt đẹp. Trong giao tiếp, cảm xúc có thể ảnh hưởng lớn đến cách mà chúng ta tương tác với người khác. Nếu để cảm xúc chi phối, chúng ta có thể nói ra những lời lẽ không hay, gây tổn thương cho người khác và làm rạn nứt mối quan hệ. Ngược lại, khi biết tiết chế cảm xúc, chúng ta có thể giao tiếp một cách khéo léo, thể hiện sự tôn trọng và thấu hiểu đối phương, từ đó tạo dựng mối quan hệ bền chặt hơn.
Bên cạnh đó, việc tiết chế cảm xúc còn giúp chúng ta phát triển bản thân. Trong quá trình học tập và làm việc, sẽ có những lúc chúng ta gặp phải thất bại, chán nản hay áp lực. Nếu không biết cách kiểm soát cảm xúc, chúng ta dễ dàng từ bỏ hoặc không dám đối mặt với thử thách. Tuy nhiên, một người biết tiết chế cảm xúc sẽ có khả năng kiên trì hơn, biết chấp nhận thất bại và học hỏi từ những sai lầm, từ đó phát triển bản thân một cách toàn diện.
Cuối cùng, việc tiết chế cảm xúc cũng góp phần tạo ra một môi trường sống tích cực hơn. Khi mỗi cá nhân biết cách kiểm soát cảm xúc của mình, sẽ tạo ra một không khí hòa thuận, thân thiện trong cộng đồng. Điều này không chỉ giúp mọi người cảm thấy thoải mái hơn mà còn thúc đẩy sự hợp tác và hỗ trợ lẫn nhau trong công việc và cuộc sống.
Tóm lại, tiết chế cảm xúc là một kỹ năng cần thiết trong cuộc sống hiện đại. Nó không chỉ giúp chúng ta duy trì sự bình tĩnh, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp, phát triển bản thân mà còn tạo ra một môi trường sống tích cực. Vì vậy, mỗi người trẻ cần nhận thức rõ tầm quan trọng của việc này và nỗ lực rèn luyện để trở thành những cá nhân có khả năng kiểm soát cảm xúc tốt hơn.