Vệt sáng là gì ?

Văn học luôn có sức mạnh kì diệu đối với tâm hồn con người. Bàn về vai trò của văn chương, Thanh Thảo đã từng khẳng định: "Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm sẵn có; cuộc đời đẹp nhất là ở tuổi trẻ, những năm tháng đẹp nhất của cuộc đời mỗi người là tuổi trẻ, những tình cảm cao đẹp mà văn chương đem lại là quan trọng biết bao với những con người tuổi trẻ, vì đoạn đường phía trước dẫu gian nan thì họ vẫn có những nền móng vững chắc, những hành trang quý báu để bước đi tự tin hơn. Và quả thực, văn chương chính là những vệt sáng, những nguồn sáng soi rọi vào những góc khuất của cuộc đời và của con người.

Trước hết, chúng ta cần hiểu được ý nghĩa của câu nói. Văn chương là khái niệm chỉ các tác phẩm thơ ca, truyện ngắn, tiểu thuyết,... nhằm phản ánh hiện thực khách quan và thể hiện tư tưởng, tình cảm của chủ thể sáng tạo. Còn "những vệt sáng", "những nguồn sáng" là hình ảnh ẩn dụ chỉ chức năng của văn chương. Đó là khả năng gợi mở, khám phá, phát hiện những điều mới mẻ, sâu sắc về bản chất của sự vật, hiện tượng, con người. Từ đó, khơi dậy những suy nghĩ, cảm xúc tích cực, hướng thiện nơi bạn đọc. Như vậy, ý kiến của Thanh Thảo muốn nhấn mạnh giá trị nhân văn to lớn của văn chương nghệ thuật. Nó có khả năng thức tỉnh lương tri, bồi đắp tâm hồn con người, khiến con người trở nên hoàn thiện hơn.

Lời khẳng định của Thanh Thảo là hoàn toàn đúng đắn. Bởi lẽ, văn chương sinh ra từ cuộc sống, lấy chất liệu từ cuộc sống. Vì vậy, nó giống như một tấm gương phản chiếu xã hội, giúp độc giả nhìn nhận rõ hơn về mọi khía cạnh của cuộc sống. Những vấn đề nóng hổi của thời đại hay những số phận cá nhân đều được văn chương tái hiện chân thực. Từ đó, khơi gợi sự đồng cảm, xót thương nơi trái tim người đọc. Không chỉ vậy, văn chương còn mang đến những bài học đạo đức sâu sắc. Đó là những câu chuyện cổ tích dạy ta về lòng yêu thương, vị tha; là những bài học giáo dục về lối sống lành mạnh, tránh xa tệ nạn xã hội; là những cuốn tiểu thuyết kinh điển ngợi ca vẻ đẹp của tài năng, trí tuệ, nghị lực phi thường,... Tất cả sẽ góp phần hun đúc nên nhân cách tốt đẹp cho con người. Đặc biệt, văn chương còn có khả năng dự báo tương lai. Các tác phẩm văn học thường phản ánh xu thế vận động của lịch sử. Nhờ vậy, nó giúp con người nhận thức được quy luật tất yếu của cuộc sống, từ đó chuẩn bị tinh thần đón nhận và vượt qua khó khăn thử thách.

Trong đoạn trích "Một cuộc đua" của Quế Hương, chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy vai trò của văn chương trong việc khai sáng tâm hồn con người. Trước hết, văn chương đã giúp người đọc thấu hiểu nỗi đau khổ, bất hạnh của những mảnh đời bất hạnh. Nhân vật "tôi" trong truyện là một cô gái nghèo, mồ côi cha mẹ từ nhỏ. Cô phải bươn chải kiếm sống, nuôi em trai ăn học. Cuộc sống vất vả, thiếu thốn đã khiến cô trở nên khô khan, cộc cằn. Nhưng bên trong cô vẫn tồn tại một tâm hồn nhạy cảm, giàu yêu thương. Khi chứng kiến cảnh cậu bé bán vé số bị đánh đập, cô đã không kìm được nước mắt. Cô nhớ lại quá khứ cơ cực của mình và càng thêm trân trọng những gì đang có. Qua đó, ta thấy được sự đồng cảm, sẻ chia của tác giả dành cho những kiếp người lầm than. Đồng thời, tác giả cũng lên án mạnh mẽ thái độ thờ ơ, vô cảm của một bộ phận người trong xã hội. Họ chỉ biết chạy theo danh lợi, tiền bạc mà quên đi những giá trị tốt đẹp của cuộc sống. Thứ hai, văn chương đã giúp người đọc nhận thức được tầm quan trọng của việc học tập. Cậu bé bán vé số tuy còn nhỏ tuổi nhưng đã có ý chí vươn lên trong cuộc sống. Em không chịu thua kém bạn bè cùng trang lứa, quyết tâm học tập để thay đổi số phận. Hành động của em đã truyền tải thông điệp ý nghĩa về sự nỗ lực, cố gắng không ngừng nghỉ. Cuối cùng, văn chương đã giúp người đọc nhận thức được giá trị của tình yêu thương. Tình yêu thương giữa con người với con người là sợi dây gắn kết, giúp con người vượt qua mọi khó khăn, thử thách. Trong truyện, tình yêu thương của nhân vật "tôi" dành cho cậu bé bán vé số đã giúp em có thêm niềm tin vào cuộc sống. Em tin rằng, dù hoàn cảnh có khó khăn đến đâu, chỉ cần có tình yêu thương, con người sẽ chiến thắng tất cả.

Như vậy, văn chương không chỉ đơn thuần là một loại hình giải trí mà còn là một phương tiện giáo dục hiệu quả. Nó giúp con người hoàn thiện nhân cách, trở thành những công dân có ích cho xã hội. Mỗi người hãy trân trọng và nâng niu những giá trị tốt đẹp mà văn chương mang lại.