Với hình thức trần thuật từ ngôi thứ nhất, nhân vật thoải mái kể chuyện mình từ cái nhìn của người trong cuộc. Vì thế, người đọc cũng dễ dàng thâm nhập vào thế giới nội tâm đầy phức tạp của nhân vật qu...

Công PhanÝ kiến trên nhận xét về hình thức trần thuật từ ngôi thứ nhất trong văn học và cách mà nó giúp người đọc dễ dàng tiếp cận thế giới nội tâm của nhân vật. Trần thuật từ ngôi thứ nhất cho phép người kể chuyện trực tiếp chia sẻ cảm xúc, suy nghĩ và quan điểm cá nhân, từ đó làm cho câu chuyện trở nên gần gũi, chân thực và thấm đẫm cảm xúc. Hình thức này cũng tạo ra một không gian để nhà văn thể hiện những tư tưởng và quan điểm sâu sắc, thường là qua những trải nghiệm, suy tư của nhân vật.

Trong tác phẩm Những truyện không muốn viết của Nam Cao, nhà văn đã sử dụng hình thức trần thuật từ ngôi thứ nhất một cách đặc biệt hiệu quả. Nhân vật người kể chuyện trong tác phẩm này là một tác giả – chính Nam Cao – tự thuật lại những khó khăn, cảm giác bế tắc trong công việc sáng tác, những đau đớn, mâu thuẫn nội tâm của một người viết, giữa ý thức về trách nhiệm xã hội và sự thất bại trong việc tìm kiếm chính mình qua ngòi bút. Trần thuật từ ngôi thứ nhất giúp Nam Cao bộc lộ cảm xúc và tư tưởng của nhân vật một cách trực tiếp và thấm thía. Cảm giác bất lực của nhân vật khi không thể tìm ra câu chuyện mình muốn viết, hay sự căm ghét những quy ước văn chương và sự thất vọng trước sự thờ ơ của xã hội, tất cả đều được truyền tải qua lời kể của chính tác giả, làm cho sự trải nghiệm của nhân vật trở nên chân thật và dễ cảm nhận.

Hiệu quả của trần thuật ngôi thứ nhất trong việc thể hiện tư tưởng

Trần thuật từ ngôi thứ nhất là công cụ mạnh mẽ để nhà văn thể hiện tư tưởng của mình một cách gián tiếp và tinh tế. Khi nhân vật là người kể chuyện, nhà văn có thể dùng các chi tiết tưởng chừng như nhỏ nhặt, những phản ánh của nhân vật về thế giới xung quanh để bộc lộ những quan điểm xã hội, triết lý sống, hay thậm chí là những phê phán, chỉ trích về hiện thực.

Trong trường hợp Những truyện không muốn viết, qua sự giằng xé nội tâm của nhân vật, Nam Cao không chỉ miêu tả sự khổ đau của một người sáng tác mà còn phản ánh được sự xung đột giữa các giá trị nghệ thuật và thực tế. Nhân vật trong tác phẩm cảm thấy bế tắc vì không thể tìm ra "truyện hay", không thể viết ra một tác phẩm có thể làm thay đổi xã hội, nhưng đồng thời lại cũng không thể viết những điều mà xã hội muốn. Những trăn trở này chỉ có thể được truyền tải một cách sâu sắc nhất qua lời kể trực tiếp của chính nhân vật, khiến người đọc cảm nhận được nỗi băn khoăn, sự vô nghĩa mà nhân vật đang phải đối mặt.

Từ trải nghiệm cá nhân trong việc đọc truyện ngắn

Từ góc độ cá nhân, tôi nhận thấy rằng trần thuật ngôi thứ nhất mang đến một sự gần gũi đặc biệt, làm cho câu chuyện có thể dễ dàng đi vào lòng người đọc hơn. Khi nhân vật trực tiếp kể lại câu chuyện, ta cảm nhận được cảm xúc của họ không qua bất kỳ sự trung gian nào. Mỗi lời nói, mỗi sự miêu tả đều trở nên sinh động và thấm đẫm tính chân thật, giống như ta đang trực tiếp sống trong những trải nghiệm của nhân vật ấy.

Một ví dụ minh họa là khi đọc các tác phẩm ngắn của những tác giả như Thạch Lam hay Nguyễn Hồng, tôi thấy sự chân thành trong từng câu chữ mà nhân vật tự thuật lại. Sự đấu tranh nội tâm của họ, những cảm giác cô đơn, khổ đau hay niềm hy vọng dù rất mỏng manh, đều được bộc lộ một cách rõ ràng. Hình thức này giúp người đọc không chỉ hiểu được tình huống mà nhân vật đang gặp phải, mà còn thấm nhuần được những cảm xúc của họ, từ đó dẫn đến một sự đồng cảm sâu sắc.

Kết luận

Từ ý kiến trên và qua việc cảm nhận các tác phẩm như Những truyện không muốn viết, có thể thấy rằng trần thuật ngôi thứ nhất là một công cụ mạnh mẽ giúp tác giả bộc lộ tư tưởng một cách tự nhiên và gần gũi nhất. Bằng cách để nhân vật tự thuật lại câu chuyện của mình, nhà văn có thể tạo ra một không gian rộng lớn để thể hiện những suy tư sâu sắc về cuộc sống, xã hội và con người. Đây là một hình thức thể hiện nghệ thuật độc đáo, vừa giúp người đọc cảm nhận được nội tâm phức tạp của nhân vật, vừa khéo léo truyền tải thông điệp và tư tưởng mà tác giả muốn gửi gắm.