Vợ Nhặt và Lão Hạc là hai tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Nam Cao, được sáng tác vào những năm đầu thế kỷ XX. Cả hai tác phẩm đều phản ánh chân thực cuộc sống khổ cực của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám. Tuy nhiên, mỗi tác phẩm lại có những nét riêng về nội dung và nghệ thuật.
Về nội dung, cả hai tác phẩm đều thể hiện sự bất công, tàn bạo của xã hội phong kiến đối với người nông dân. Trong Vợ Nhặt, nhân vật Tràng là một người đàn ông nghèo khổ, thất học, bị xã hội coi thường. Anh ta phải đi xin ăn để nuôi mẹ già và em gái. Khi gặp Thị Nở - một cô gái xấu xí, nghèo khổ, anh ta đã quyết định lấy cô làm vợ. Cuộc hôn nhân này là kết quả của sự cảm thông, chia sẻ giữa hai con người cùng cảnh ngộ. Còn trong Lão Hạc, nhân vật Lão Hạc là một người nông dân hiền lành, chất phác nhưng lại phải chịu nhiều bất hạnh. Ông phải bán chó Vàng - con chó mà ông yêu quý nhất - để lấy tiền lo cho con trai. Cuối cùng, ông tự tử bằng bả chó để giải thoát cho mình khỏi nỗi đau đớn.
Về nghệ thuật, cả hai tác phẩm đều sử dụng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, gần gũi với đời sống của người nông dân. Ngôn ngữ của Nam Cao rất giàu hình ảnh, biểu cảm, giúp cho các nhân vật trở nên sinh động, có hồn hơn. Ngoài ra, cả hai tác phẩm còn sử dụng biện pháp tương phản, đối lập để làm nổi bật chủ đề của tác phẩm. Trong Vợ Nhặt, tác giả sử dụng biện pháp tương phản giữa vẻ ngoài xấu xí của Thị Nở và tâm hồn đẹp đẽ của cô. Còn trong Lão Hạc, tác giả sử dụng biện pháp tương phản giữa vẻ ngoài hiền lành, chất phác của Lão Hạc và số phận bi thảm của ông.
Như vậy, qua việc phân tích nội dung và nghệ thuật của hai tác phẩm Vợ Nhặt và Lão Hạc, chúng ta có thể thấy rằng cả hai tác phẩm đều phản ánh chân thực cuộc sống khổ cực của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám. Mỗi tác phẩm lại có những nét riêng về nội dung và nghệ thuật, góp phần tạo nên sự đa dạng, phong phú cho nền văn học Việt Nam.