câu 1: 1. Yêu cầu về kĩ năng: Biết cách làm bài nghị luận xã hội; bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ, diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp. 2. Yêu cầu về kiến thức: Thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau: a. Giải thích vấn đề: - Câu nói "Hãy hướng về phía mặt trời, bóng tối sẽ ngả phia sau lưng bạn" khuyên chúng ta nên nhìn vào ánh sáng, tin tưởng và hi vọng vào tương lai tốt đẹp hơn. Khi đó mọi khó khăn thử thách sẽ bị đẩy lùi. b. Bàn luận vấn đề: - Tại sao phải luôn hướng về phía mặt trời? + Cuộc sống vốn dĩ rất ngắn ngủi, nếu chúng ta cứ đắm chìm trong quá khứ đau buồn hoặc lo lắng cho tương lai thì sẽ đánh mất đi những giây phút hạnh phúc hiếm hoi của cuộc đời. + Nếu lúc nào cũng bi quan, chán nản, tuyệt vọng thì con người sẽ không còn sức mạnh để vượt qua khó khăn, thử thách. - Làm thế nào để luôn hướng về phía mặt trời? + Luôn lạc quan, yêu đời, tin tưởng vào tương lai tươi sáng. + Không ngừng học hỏi, trau dồi tri thức, kỹ năng sống để vững vàng trước sóng gió cuộc đời. + Có niềm tin vào bản thân, dám đối diện với khó khăn, thử thách. + ... c. Bài học nhận thức và hành động: - Nhận thức được vai trò, ý nghĩa của việc luôn hướng về phía mặt trời. - Hành động: Hãy biết trân trọng những gì mình đang có, đừng để khi đánh mất rồi mới cảm thấy hối tiếc. Hãy luôn mỉm cười, lạc quan, yêu đời dù gặp bất cứ chuyện gì.
câu 2: 2 từ diễn tả tâm trạng của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ trên: nhớ nhung, bồi hồi.
câu 3: Biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong hai câu thơ "ôi thành phố tôi yêu kỳ lạ cái sống như trăn trở ngày đêm" đã tạo nên hiệu quả nghệ thuật đặc biệt cho đoạn thơ.
- Gợi hình: So sánh "thành phố" với "cái sống" và "sống" với "trăn trở ngày đêm" giúp người đọc hình dung rõ nét hơn về nhịp sống sôi động, đầy năng lượng của thành phố. Thành phố không chỉ là nơi sinh sống mà còn là một cơ thể sống, luôn vận động, biến đổi không ngừng. Hình ảnh "trăn trở ngày đêm" gợi tả sự bận rộn, hối hả, đầy sức sống của thành phố.
- Gợi cảm: So sánh này làm nổi bật tình yêu tha thiết của tác giả dành cho thành phố. Tác giả ví thành phố như "cái sống", tức là coi thành phố như một phần máu thịt, một phần cuộc đời của mình. Tình yêu ấy được thể hiện qua cách miêu tả thành phố như một cơ thể sống, luôn trăn trở, day dứt vì tương lai của nó.
- Tăng tính biểu cảm: So sánh "sống" với "trăn trở ngày đêm" khiến cho câu thơ trở nên giàu sức biểu cảm, thể hiện được niềm tự hào, lòng biết ơn và cả nỗi lo lắng của tác giả đối với thành phố.
Nhìn chung, việc sử dụng biện pháp tu từ so sánh trong hai câu thơ trên đã góp phần tạo nên một bức tranh sinh động về thành phố, đồng thời thể hiện tình yêu sâu sắc của tác giả dành cho quê hương.
câu 4: Câu hỏi tu từ "có tấm lòng ta mắc nợ cha ông" gợi ra suy nghĩ về trách nhiệm của thế hệ sau đối với công lao dựng nước và giữ nước của cha ông đi trước. Mỗi người cần ý thức được điều đó để không ngừng nỗ lực phấn đấu xây dựng đất nước giàu mạnh hơn.
câu 5: Tình cảm của em dành cho quê hương vô cùng sâu sắc và thiêng liêng. Quê hương chính là nơi chôn rau cắt rốn, là nơi đã nuôi dưỡng em khôn lớn trưởng thành. Nơi đây gắn liền với biết bao kỉ niệm ngọt ngào, vui buồn của tuổi thơ em. Đó là những ngày em được sống bên bố mẹ được bố mẹ yêu thương chăm sóc. Ngày nắng chói chang mẹ vừa quạt vừa ru em ngủ. Mùa đông lạnh giá bố ủ ấm cho em bằng tình yêu thương của người. Quê hương còn là nơi em có những người bạn hiền, bạn tốt. Những người bạn cùng em học tập, cùng em chăn trâu cắt cỏ trên bờ đê. Những người bạn đã cùng em sẻ chia bao nỗi buồn vui. Em còn nhớ những thầy cô đã dạy dỗ em. Nhưng lời giảng, những nét bút, tiếng nói, đã khắc sâu trong trái tim em. Làm sao em có thể quên được những con người đáng yêu đáng quý ở nơi yêu dấu của mình? Quê hương còn là nơi em có những kỉ niệm vui buồn. Những buổi chiều đi hái hoa sen, lúc say sưa bắt cá cua giữa đầm sen lá xanh mát rượi. Hương thơm của sen, vị chua của cá, vị bùi của cua như còn đọng lại trong tâm hồn em. Rồi những ngày mưa to nước ngập hết cả làng. Nước sông dâng lên cao làm ngập hết cả vườn tược ruộng mía. Những ngày đó, người dân trong làng phải chung sức chung lòng chống chọi với bão lũ. Em vẫn nhớ như in hình ảnh những bà lão tay run rẩy vì rét mướt mà vẫn kiên cường đứng chỉ huy đắp đê chống lũ. Những chàng thanh niên trai tráng đội mưa suốt ngày đêm dùng sức trẻ để be bờ cắm cọc giữ đê. Những người mẹ bì bõm dưới bùn lầy vác đất đá để ngăn dòng nước lũ. Chính những con người ấy đã xây dựng nên truyền thống ngàn đời của làng quê em: "Trâu bò nhiều hơn người, đắp đập be bờ giỏi". Quê hương còn là nơi em có những người thân yêu ruột thịt. Là bố mẹ là ông bà là em gái, là chú chó xồm xinh xắn. Tất cả đã sống cùng em, chia sẻ từng niềm vui nỗi buồn với em. Em sẽ cố gắng học tập thật tốt để sau này xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp.