"trông ra bờ ruộng năm nào mưa bay trắng cỏ,cào cào cánh sen mẹ tôi nón lá bước lên mạ non đầu hạ trăng liềm cuối thu quang quanh vẫn một mảnh bờ bây nhiêu toan tính đến giờ chưa yên mẹ tôi gạt cỏ bư...

câu1: Chủ thể trữ tình trong bài thơ là "mẹ".

câu2: Hình ảnh người mẹ hiện lên qua những từ ngữ, hình ảnh là: "mẹ tôi nón lá bước lên", "xòe tay tính tháng tính năm tính người?", "bóng mẹ nắng nôi một mình".

câu3: Câu thơ "Xòe tay tính tháng tính năm/Tính người? Nào biết xa xăm cõi người?" là lời tự vấn của tác giả. Tác giả dùng hình ảnh bàn tay để thể hiện sự trăn trở, suy tư về cuộc đời con người. Hai câu thơ gợi cho ta những suy nghĩ về số phận con người trong cuộc sống. Con người sinh ra và lớn lên, trải qua bao thăng trầm, biến đổi của cuộc đời. Những vất vả, gian nan, những niềm vui, hạnh phúc đều được gói gọn trong hai chữ "tháng năm". Nhưng có lẽ, điều khiến chúng ta trăn trở nhất chính là "tính người?". Tính người là gì? Đó là phẩm chất tốt đẹp, đạo đức cao quý của con người. Nó được thể hiện qua cách ứng xử, hành động, lời nói của mỗi người. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ giá trị của tính người. Có những người chỉ quan tâm đến lợi ích cá nhân, sẵn sàng làm hại người khác để đạt được mục đích của mình. Cũng có những người sống vô cảm, thờ ơ với mọi thứ xung quanh. Chính vì vậy, tác giả đặt ra câu hỏi "Nào biết xa xăm cõi người?". Cõi người là nơi con người tồn tại, là nơi chứa đựng những giá trị tinh thần cao đẹp. Nhưng liệu rằng, trong cõi người ấy, có mấy ai thực sự hiểu được ý nghĩa của cuộc sống, của tình yêu thương, của lòng nhân ái? Câu thơ mang ý nghĩa sâu sắc, gợi cho ta nhiều suy ngẫm về cuộc đời. Chúng ta cần trân trọng những giá trị tốt đẹp của cuộc sống, sống có ích, có ý nghĩa, góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.

câu4: Câu thơ "Mạ non đầu hạ trăng liềm cuối thu" sử dụng biện pháp tu từ đối. Hai vế câu được đặt ở vị trí cân xứng, tạo nên sự tương phản về thời gian và không gian. Vế thứ nhất "mạ non đầu hạ" miêu tả mùa vụ mới bắt đầu vào mùa hè, khi những hạt giống mới nảy mầm trên đất. Vế thứ hai "trăng liềm cuối thu" lại gợi lên hình ảnh mặt trăng tròn vành vạnh vào mùa thu, khi mùa màng đã kết thúc. Sự đối lập này thể hiện sự luân chuyển của thời gian, sự thay đổi của thiên nhiên theo từng mùa. Đồng thời, nó cũng ẩn dụ cho cuộc đời con người, với những giai đoạn khác nhau, những trải nghiệm khác nhau. Biện pháp đối giúp câu thơ trở nên giàu sức biểu cảm, tạo nên một bức tranh thiên nhiên sinh động, đồng thời gợi lên suy ngẫm về cuộc sống, về sự trôi chảy của thời gian.

câu5: Bài thơ "Mẹ và quả" là lời tâm sự chân thành của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm khi nghĩ về mẹ. Trong đó, hình ảnh người mẹ tảo tần, lam lũ, chịu thương chịu khó vì con cái hiện lên thật xúc động. Qua những vần thơ giản dị mà sâu lắng, ta thấy được tình yêu thương, lòng kính trọng và biết ơn vô hạn của nhà thơ dành cho đấng sinh thành. Đó cũng chính là tình mẫu tử thiêng liêng, cao quý không gì có thể thay thế được trên thế gian này.