Nguyễn Du là một đại thi hào dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới, ông đã để lại cho đời nhiều tác phẩm thơ chữ Hán và đặc biệt là kiệt tác Truyện Kiều. Đoạn trích "Chị em Thúy Kiều" nằm ở phần đầu của tác phẩm, giới thiệu gia cảnh của Kiều. Qua đó, Nguyễn Du đã khắc họa rõ nét chân dung tuyệt mĩ của chị em Thúy Kiều, Thúy Vân.
Đoạn trích "Chị em Thúy Kiều" gồm 24 câu thơ (từ câu 15 - 38), thuộc phần I - Gặp gỡ và đính ước. Sau bức tranh thiên nhiên ngày xuân với cảnh lễ hội rộn ràng, náo nhiệt, Nguyễn Du vẽ lên bức chân dung hai nàng thiếu nữ bằng bút pháp điêu luyện. Đó là vẻ đẹp của Thúy Vân và Thúy Kiều.
Trước hết, Nguyễn Du giới thiệu chung về cả hai chị em:
"Đầu lòng hai ả tố nga,
Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân
Mai cốt cách tuyết tinh thần,
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười."
Hai chị em được ví von có cốt cách thanh cao như hoa mai, có tâm hồn trong trắng như tuyết. Cả hai đều đẹp mười phân vẹn mười nhưng mỗi người lại mang một vẻ riêng không ai giống ai. Tiếp đến, nhà thơ miêu tả vẻ đẹp của Thúy Vân:
"Vân xem trang trọng khác vời,
Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang.
Hoa cười ngọc thốt đoan trang,
Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da."
Nguyễn Du sử dụng biện pháp ước lệ tượng trưng, lấy vẻ đẹp của thiên nhiên để gợi tả vẻ đẹp của con người. Chân dung Thúy Vân hiện lên thật trang nghiêm, quý phái. Khuôn mặt tròn đầy, tươi sáng như vầng trăng đêm rằm. Lông mày sắc nét đậm như con ngài. Nụ cười rạng rỡ như bông hoa đang khoe sắc, giọng nói trong trẻo thốt ra từ hàm răng ngọc ngà. Mái tóc đen hơn mây, làn da trắng mịn màng hơn tuyết. Vẻ đẹp của Thúy Vân sánh ngang với những thứ đẹp nhất của thiên nhiên, khiến cho thiên nhiên cũng phải e thẹn, cúi đầu trước vẻ đẹp của nàng.
Sau khi khắc họa vẻ đẹp của Thúy Vân, Nguyễn Du tiếp tục phác họa vẻ đẹp của Thúy Kiều:
"Kiều càng sắc sảo mặn mà,
So bề tài sắc lại là phần hơn.
Làn thu thủy, nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh.
Một hai nghiêng nước nghiêng thành,
Sắc đành đòi một tài đành họa hai."
Nếu Thúy Vân mang vẻ đẹp sang trọng, quý phái thì Thúy Kiều lại mang vẻ đẹp sắc sảo, mặn mà. So với Vân, Kiều cả về tài lẫn sắc đều hơn. Đôi mắt của Kiều trong như làn nước mùa thu, lông mày thanh tú như dáng núi mùa xuân. Vẻ đẹp ấy khiến cho hoa phải ghen, liễu phải hờn. Vẻ đẹp của Kiều khiến cho muôn vật phải chạnh lòng vì không thể sánh nổi. Không chỉ vậy, Kiều còn là người thông minh bẩm sinh, trí tuệ thông minh khác thường. Tài năng của nàng đạt tới mức lí tưởng theo quan niệm thẩm mĩ phong kiến, bao gồm đủ cả cầm, kì, thi, họa. Đặc biệt nhất, tài đàn của nàng đã trở thành sở trường, năng khiếu vượt lên trên mọi người.
Như vậy, Nguyễn Du đã xây dựng chân dung nhân vật bằng bút pháp nghệ thuật ước lệ cổ điển, mượn thiên nhiên để gợi tả vẻ đẹp của con người. Mỗi nhân vật đều mang một vẻ đẹp riêng, không ai giống ai. Đồng thời, qua đây, chúng ta thấy được sự trân trọng, ngợi ca dành cho hai chị em Thuý Kiều của Nguyễn Du.