giải thích và kết bài đò lèn nguyễn duy

Nguyễn Duy là một nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Thơ của ông mang đậm chất suy tư, triết lý nhưng cũng rất gần gũi với đời thường. Bài thơ "Đò Lèn" được sáng tác năm 1983 khi ông trở về quê hương để thăm lại những nơi gắn bó với tuổi thơ của mình. Bài thơ đã thể hiện tình yêu thương sâu sắc của tác giả đối với người bà tần tảo sớm hôm nuôi dạy cháu.
Mở đầu bài thơ, tác giả đã kể về những trò chơi của mình thời thơ ấu:
"Thuở nhỏ tôi ra cống Na câu cá
Níu váy bà đi chợ Bình Lâm
Bắt chim sẻ ở vành tai tượng Phật
Và đôi khi ăn trộm nhãn chùa Trần"
Những trò chơi này đều diễn ra tại những địa danh quen thuộc như cống Na, chợ Bình Lâm, chùa Trần,... Những trò chơi ấy không chỉ đơn thuần là vui đùa mà còn chứa đựng cả tâm hồn ngây thơ, trong sáng của tác giả. Hình ảnh "níu váy bà đi chợ Bình Lâm" cho thấy sự phụ thuộc, dựa dẫm vào bà. Bà chính là người thân thiết nhất, luôn che chở, bảo vệ cho tác giả.
Tiếp theo, tác giả đã hồi tưởng về hình ảnh người bà tần tảo sớm hôm:
"Thuở nhỏ tôi lên chơi đền Cây Thị
Chân đất đi đêm xem lễ đền Sòng
Mùi huệ trắng quyện khói trầm thơm lắm
Điệu hát văn lảo đảo bóng cô đồng"
Hình ảnh người bà hiện lên qua những kỉ niệm giản dị, mộc mạc. Bà là người luôn chăm lo cho tác giả từ miếng ăn đến giấc ngủ. Dù cuộc sống khó khăn, vất vả nhưng bà vẫn cố gắng dành dụm từng đồng để mua quà bánh cho cháu. Tình cảm của bà dành cho cháu thật thiêng liêng, cao quý.
Cuối cùng, tác giả đã bộc lộ nỗi nhớ nhung da diết khi bà đã mất:
"Tôi đâu biết bà tôi cơ cực thế
Bà mò cua xúc tép ở đồng Quan
Bà đi gánh chè xanh Ba Trại
Quán Cháo, Đồng Giao thập thững những đêm hàn"
Hình ảnh người bà hiện lên qua những công việc lao động vất vả, gian khổ. Bà phải mò cua xúc tép, gánh chè xanh để kiếm tiền nuôi cháu. Nỗi nhớ nhung của tác giả càng thêm da diết khi nghĩ về những ngày tháng bên cạnh bà.
Bài thơ "Đò Lèn" đã thể hiện tình yêu thương sâu sắc của tác giả đối với người bà tần tảo sớm hôm nuôi dạy cháu. Qua đó, ta cũng thấy được vẻ đẹp tâm hồn của tác giả - một con người giàu lòng nhân ái, yêu thương gia đình.