Tố Hữu là một nhà thơ cách mạng tiêu biểu, trong các tác phẩm của ông, "Từ ấy" là một bài thơ đặc biệt quan trọng, nó đánh dấu sự trưởng thành trong con đường cách mạng của tác giả. Bài thơ cũng thể hiện tâm nguyện của người thanh niên yêu nước: "cháy hết mình vì lý tưởng cao đẹp sẵn sàng hi sinh vì tương lai của đất nước".
Tố Hữu tên thật là Nguyễn Kim Thành, ông sinh ra ở Thừa Thiên Huế, trong một gia đình nghèo. Năm 1938, ông được kết nạp Đảng, từ đó ông hăng say hoạt động và trở thành một cây bút chính luận xuất sắc. Thơ văn của ông mang tính sử thi và cảm hứng lãng mạn, trữ tình. Ông có nhiều tập thơ nổi tiếng như: Từ ấy (1946), Việt Bắc (1954), Gió lộng (1961), Ra trận (1972)...
Bài thơ "Từ ấy" nằm trong phần "Máu lửa" của tập thơ cùng tên, được sáng tác năm 1938, nội dung gồm ba khổ thơ với cảm xúc dâng trào mãnh liệt khi gặp gỡ lí tưởng cách mạng.
Hai câu đầu mở ra thời gian và hoàn cảnh đặc biệt, đó là vào một buổi chiều xuân năm 1938, trên dòng sông Hương thơ mộng, Tố Hữu đã bắt gặp ánh sáng diệu kì của chủ nghĩa Mác - Lênin. Đó là bước ngoặt vĩ đại, làm thay đổi sâu sắc tư tưởng và tâm hồn của nhà thơ.
"Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim."
Hình ảnh ẩn dụ "bừng nắng hạ" cho thấy niềm vui sướng vô hạn của nhà thơ trong phút giây giác ngộ. Ánh sáng chủ nghĩa Mác - Lênin soi rọi vào tâm hồn như "mặt trời chân lí", đem đến sức sống và luồng ánh sáng mới tỏa sáng tâm hồn, cuộc đời của nhà thơ.
Khổ thơ thứ hai diễn tả nhận thức sâu sắc và tấm lòng thiết tha gắn bó của nhà thơ với quần chúng lao khổ. Điệp ngữ "tôi buộc lòng" và hình ảnh so sánh độc đáo "ý thức tôi như mũi tên" cho thấy ý thức tự nguyện dấn thân và tinh thần chiến đấu kiên cường, bất khuất của người chiến sĩ cộng sản trẻ tuổi.
"Tôi đã là con của vạn nhà
Là em của vạn kiếp phôi pha
Là anh của vạn đầu em nhỏ
Không áo cơm cù bất cù bơ."
Ở đây, Tố Hữu khẳng định mối quan hệ giữa cá nhân và quần chúng lao khổ, đồng thời thể hiện trách nhiệm và tình thương đối với những người cùng khổ. Nhà thơ không chỉ đứng về phía nhân dân mà còn hòa mình vào cuộc sống của họ, chia sẻ mọi buồn vui, hạnh phúc và đau khổ.
Khổ thơ cuối cùng thể hiện quyết tâm và khát vọng cống hiến trọn vẹn cuộc đời cho cách mạng. Hình ảnh ẩn dụ "lòng tôi vui tươi như ngàn tết" thể hiện niềm hân hoan, phấn khởi trước tương lai tươi sáng của đất nước.
"Tôi buộc lòng tôi với mọi người
Để tình trang trải khắp muôn nơi
Để hồn tôi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời."
Nhà thơ mong muốn được gắn bó mật thiết với mọi người, để cùng chung tay xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn. Khát vọng này thể hiện tinh thần đoàn kết, yêu thương và hy sinh vì lợi ích chung của toàn dân tộc.
Bài thơ "Từ ấy" là lời bộc bạch chân thành của Tố Hữu về khoảnh khắc thiêng liêng khi ông tìm thấy lẽ sống cao cả của cuộc đời. Qua đó, ta hiểu rõ hơn về tâm huyết và nhiệt thành của thế hệ thanh niên trí thức tiểu tư sản lúc bấy giờ.