1. Bài thơ "Mẹ" thuộc thể thơ lục bát. Số chữ trong mỗi dòng thơ lần lượt là 6 và 8. Cách gieo vần được sử dụng trong bài thơ này là vần chân (vần lưng).
2. Dựa vào nội dung và cách thể hiện, bài thơ "Mẹ" thuộc loại văn trữ tình. Văn trữ tình là một thể loại văn học có chức năng biểu đạt những cảm xúc, tâm tư, suy nghĩ của người viết đối với một vấn đề nào đó trong cuộc sống. Trong bài thơ "Mẹ", tác giả đã sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, biểu cảm để thể hiện tình yêu thương, kính trọng dành cho người mẹ của mình. Những câu thơ như "Con nhớ ngày xưa mẹ hát/ Hoa sen lặng lẽ dưới đầm/ Hương hoa dịu dàng bát ngát/ Thơm tho không gian thời gian" đã gợi lên hình ảnh người mẹ hiền dịu, tần tảo, luôn yêu thương, chăm sóc con cái. Bên cạnh đó, bài thơ còn thể hiện nỗi buồn, tiếc nuối khi người mẹ già yếu, bệnh tật. Những câu thơ như "Khi con thành đóa hoa thơm/ Đời mẹ lắt lay chiếc bóng/ Con đi... chân trời gió lộng/ Mẹ về... nắng quái chiều hôm" đã khiến người đọc cảm thấy xót xa, thương cảm trước số phận của người mẹ. Như vậy, bài thơ "Mẹ" là một bài thơ trữ tình sâu sắc, thể hiện tình mẫu tử thiêng liêng, cao quý.
3. Bố cục bài thơ "Mẹ" có thể được chia thành hai phần: Phần 1 (từ đầu đến "hương đời mẹ ướp cho con"): Thể hiện tình yêu thương, kính trọng của người con dành cho người mẹ. Phần 2 (còn lại): Thể hiện nỗi buồn, tiếc nuối khi người mẹ già yếu, bệnh tật.
4. Mạch cảm xúc của bài thơ "Mẹ" bắt đầu từ hình ảnh người mẹ hiền dịu, tần tảo, luôn yêu thương, chăm sóc con cái. Sau đó, bài thơ chuyển sang thể hiện nỗi buồn, tiếc nuối khi người mẹ già yếu, bệnh tật. Bài thơ kết thúc bằng lời nhắn nhủ của người con rằng dù mẹ đã ra đi nhưng tình yêu thương của mẹ vẫn mãi mãi ở bên con.
5. Cảm hứng chủ đạo trong bài thơ "Mẹ" là tình yêu thương, kính trọng dành cho người mẹ. Tác giả muốn gửi gắm thông điệp rằng tình mẫu tử là thứ tình cảm thiêng liêng, cao quý nhất trên đời. Mỗi người cần biết trân trọng, yêu thương người mẹ của mình. Hình tượng "đóa hoa sen" trong bài thơ mang ý nghĩa biểu tượng cho vẻ đẹp thanh tao, thuần khiết của người phụ nữ Việt Nam. Đồng thời, nó cũng tượng trưng cho tấm lòng son sắt, thủy chung của người mẹ.
6. Bài thơ "Mẹ" của Viễn Phương là một bài thơ trữ tình sâu sắc, thể hiện tình mẫu tử thiêng liêng, cao quý. Qua bài thơ, ta thêm hiểu và trân trọng hơn tình yêu thương, sự hy sinh vô bờ bến của người mẹ.