phần:
: Phần I. Đọc hiểu (3,0 điểm) (0.5 điểm) Phương pháp: căn cứ vào các kiến thức về thể loại Xác định thể thơ của đoạn trích. Cách giải: Thể thơ: lục bát (0.5 điểm) Phương pháp: căn cứ vào các kiến thức về ca dao, tục ngữ Xác định câu tục ngữ được sử dụng trong đoạn trích. Cách giải: Câu tục ngữ: Rách cho thơm, Dẫu đói thì phải sạch tình thương yêu. Không mua được bằng tiền. (1.0 điểm) Phương pháp: Phân tích, lý giải Tác dụng của việc sử dụng hình thức lời tâm sự của cha nói với con trong đoạn trích. Cách giải: - Hình thức lời tâm sự của cha nói với con giúp cho lời khuyên nhủ trở nên gần gũi, chân thành và dễ dàng đi sâu vào nhận thức của mỗi người hơn. - Lời khuyên ấy cũng chính là kinh nghiệm sống quý báu mà người cha đã đúc kết được trong cuộc đời mình. (1.0 điểm) Phương pháp: Phân tích, tổng hợp Sự vận động cảm xúc của của nhà thơ được thể hiện trong đoạn trích. Cách giải: Sự vận động cảm xúc của của nhà thơ được thể hiện trong đoạn trích: + Khẳng định niềm tin vào những điều tốt đẹp trong cuộc sống. + Nhắc nhở con cái phải biết trân trọng những giá trị đạo đức truyền thống. + Khuyên con sống ngay thẳng, trung thực, không bị cuốn theo vòng xoáy của danh lợi. (1.0 điểm) Phương pháp: Phân tích, lý giải Những lời tâm sự “nói với con” của nhà thơ được thể hiện trong đoạn trích gợi cho anh/chị suy nghĩ gì? Trình bày khoảng 5-7 dòng. Cách giải: Học sinh có thể đưa ra quan điểm cá nhân nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật. Gợi ý: - Suy nghĩ về cách ứng xử trước khó khăn thử thách. - Suy nghĩ về lối sống ngay thẳng, trung thực. - ... (2.0 điểm) Phương pháp: Phân tích, lý giải, tổng hợp Viết một đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích lời răn dạy của người cha với con trong bài thơ ở phần đọc hiểu. Cách giải: * Yêu cầu hình thức: - Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kĩ năng làm nghị luận xã hội để làm bài. - Bài viết phải có bố cục đầy đủ, rõ ràng; văn viết có cảm xúc; diễn đạt trôi chảy, bảo đảm tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp. * Yêu cầu nội dung: Có thể trình bày theo hướng sau: a. Giải thích: - Người cha nhắc nhở con rằng dù gặp bất kỳ khó khăn nào trong cuộc sống, con cũng phải luôn giữ vững phẩm chất tốt đẹp của mình. b. Bàn luận: - Phẩm chất tốt đẹp là những giá trị tinh thần cao quý như lòng nhân ái, sự trung thực, lòng dũng cảm,... Đó là những yếu tố tạo nên nhân cách của con người, giúp con người sống hòa hợp với cộng đồng và đạt được thành công trong cuộc sống. - Giữ vững phẩm chất tốt đẹp trong mọi hoàn cảnh là một thái độ sống tích cực, khẳng định bản lĩnh và giá trị của bản thân. Khi gặp khó khăn, con người thường dễ bị cám dỗ bởi những ham muốn vật chất hoặc những hành vi tiêu cực. Tuy nhiên, nếu con người biết giữ vững phẩm chất tốt đẹp, họ sẽ vượt qua được những thử thách đó và tiếp tục phát triển. - Việc giữ vững phẩm chất tốt đẹp còn góp phần xây dựng một xã hội văn minh, tiến bộ. Mỗi cá nhân đều đóng góp một phần nhỏ bé của mình vào sự phát triển chung của xã hội. Nếu tất cả mọi người cùng nhau giữ vững phẩm chất tốt đẹp, xã hội sẽ ngày càng trở nên tốt đẹp hơn. c. Liên hệ bản thân: - Em đã từng trải qua những khó khăn, thử thách nào trong cuộc sống? - Em đã làm gì để giữ vững phẩm chất tốt đẹp của mình trong những lúc khó khăn đó? d. Khái quát vấn đề
phần:
câu 2: II. Viết (4,0 điểm) Từ nội dung đoạn trích bài thơ ở phần Đọc hiểu, anh/ chị hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của lối sống vị tha trong cuộc sống hôm nay. 1. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận 2. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận Ý nghĩa của lối sống vị tha trong cuộc sống hôm nay. 3. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm Học sinh có thể triển khai theo cách sau: * Giới thiệu vấn đề nghị luận và dẫn dắt vào vấn đề cần bàn luận: Lối sống vị tha trong cuộc sống hôm nay. * Giải thích khái niệm - Vị tha là tấm lòng rộng lượng, sẵn sàng tha thứ lỗi lầm của người khác; biết sống vì người khác, không ích kỉ vụ lợi cá nhân; luôn đặt lợi ích tập thể lên trước tiên; không ghen ghét đố kị; sẵn sàng giúp đỡ, hy sinh vì người khác. - Sống vị tha là một lối sống cao đẹp cần được trân trọng và phát huy. * Bàn luận về ý nghĩa của lối sống vị tha trong cuộc sống hôm nay - Trong xã hội ngày nay, khi nền kinh tế thị trường đang làm xói mòn đi những giá trị đạo đức truyền thống, con người trở nên ích kỷ hơn, vô cảm hơn, thì lối sống vị tha chính là liều thuốc tinh thần quý giá nhất để gắn kết con người gần nhau hơn. - Người có lối sống vị tha thường nhận được sự kính trọng và tin tưởng từ mọi người. Họ cũng dễ dàng tạo được thiện cảm và những mối quan hệ tốt đẹp, bền lâu. - Khi biết sống vị tha, con người sẽ đẩy lùi được những ham muốn tầm thường, sự ích kỷ, tính toán nhỏ nhen, thúc đẩy sự hoàn thiện nhân cách đạo đức con người. - Biết sống vị tha là cơ sở để xây dựng mối quan hệ xã hội tốt đẹp, góp phần củng cố sự đoàn kết, gắn bó chặt chẽ giữa người với người. - Người sống vị tha thường giàu nghị lực, sống lạc quan, nhân hậu, cảm thông và chia sẻ, biết hi sinh những lợi ích cá nhân vì người khác. - Xã hội rất cần lan tỏa lối sống vị tha bởi nó mang đến những giá trị tích cực cho mỗi cá nhân và cộng đồng. * Phản biện - Bên cạnh đó, trong xã hội vẫn còn xuất hiện không ít những người sống ích kỷ, hẹp hòi, chỉ biết đến bản thân mình mà không cần suy nghĩ cho người khác, thậm chí là lừa dối, phản bội,... Những người này khó có được niềm tin tưởng từ người khác và sớm bị xã hội đào thải. - Phê phán những người sống thờ ơ, vô cảm, ích kỷ, hẹp hòi, phụ lợi... * Bài học nhận thức và hành động - Mỗi người cần rèn luyện cho bản thân lối sống vị tha, biết chia sẻ, cảm thông và giúp đỡ người khác. - Lên án, phê phán những người sống ích kỷ, hẹp hòi, chỉ biết đến bản thân mình. - Cần có giải pháp giáo dục, nâng cao ý thức cho mỗi người, đặc biệt là giới trẻ. 4. Sáng tạo Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận. 5. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu.