Trần Tế Xương là nhà thơ trào phúng nổi tiếng, có nhiều tác phẩm đặc sắc. Trong đó, "Thương vợ" là bài thơ hay và cảm động nhất. Bài thơ thể hiện tình thương yêu nồng nàn đối với người vợ hiền thảo của mình trong hoàn cảnh vất vả, khó khăn nhưng vẫn giàu lòng vị tha, nhẫn nại.
Mở đầu bài thơ, tác giả đã giới thiệu về công việc của bà Tú:
"Quanh năm buôn bán ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồng".
Công việc của bà Tú là buôn bán nhỏ lẻ ở ven sông. Công việc này vô cùng vất vả, phải chịu nắng mưa ngoài trời. Hình ảnh "mom sông" gợi tả một phần đất nhô ra, ở đây chỉ chỗ làm ăn sa sút, không bền vững. Cách tính thời gian "quanh năm" càng tô đậm thêm sự vất vả của bà Tú. Bà Tú đi làm từ ngày này qua ngày khác, tháng này qua tháng khác, không kể nắng mưa để kiếm tiền nuôi sống cả gia đình.
Trong khi bà Tú bươn chải kiếm sống thì ông Tú ở nhà chăm lo việc nội trợ, chăm sóc các con. Ông Tú rất thấu hiểu nỗi vất vả gian truân của vợ nên ông tự trách bản thân mình:
"Một duyên hai nợ âu đành phận
Năm nắng mười mưa dám quản công"
Ông Tú ý thức được rằng lấy vợ là duyên nợ mà ông lại mang đến cho vợ những gánh nặng, khiến bà phải chịu nhiều vất vả, khó nhọc. Nhưng dù vậy, bà Tú cũng chưa bao giờ oán thán, kêu ca nửa lời. Bà chấp nhận tất cả, hi sinh tất cả vì gia đình.
Cuối bài thơ, tác giả đã gửi gắm tình cảm của mình vào câu thơ cuối:
"Cha mẹ thói đời ăn ở bạc
Có chồng hờ hững cũng như không!"
Hai câu thơ trên vừa nói lên tình cảm của ông dành cho vợ, đồng thời cũng là lời trách nhẹ nhàng của ông đối với bản thân mình. Một người đàn ông bình thường sẽ là trụ cột vững chắc cho gia đình, là chỗ dựa tinh thần vững chắc cho vợ con. Thế nhưng ông Tú lại chẳng giúp ích được gì cho vợ, thậm chí còn trở thành gánh nặng của bà. Câu thơ vừa chứa đựng nỗi xót xa, vừa là lời trách cứ bản thân gay gắt của ông.
Bài thơ "Thương vợ" được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật, ngôn ngữ giản dị, mộc mạc; giọng thơ đếu đằm thắm, xót xa. Qua bài thơ, ta thấy hình ảnh bà Tú hiện lên thật đẹp đẽ, mộc mạc, giản dị mà đầy cao quý. Đồng thời, bài thơ cũng thể hiện tình cảm chân thành, sâu sắc của ông Tú dành cho vợ.