Tầm vóc của một nhà thơ lớn và đức tính cao quý của một nhân cách lỗi lạc được thể hiện như thế nào qua hai bài thơ Mộ và Nguyên Tiêu

Hồ Chí Minh là vị cha già kính yêu của dân tộc Việt Nam. Sau ba mươi năm bôn ba hoạt động cách mạng ở nước ngoài, Người đã trở về nước để trực tiếp lãnh đạo cuộc cách mạng giải phóng dân tộc. Hoài bão cứu nước đã làm cho Người luôn nghĩ về đất nước: "Đêm mơ ước thấy hình của nước" (Chế Lan Viên). Đất nước Việt Nam luôn in đậm trong trái tim người. Tình yêu đất nước nồng nàn đã làm Bác quên đi sự gian khổ tột cùng trong bước đường hoạt động cứu nước, cứu dân. Bài thơ Tức cảnh Pác Bó được sáng tác tháng 2/1941 ở núi rừng Pác Bó là một trong rất nhiều bài thơ mang đậm phong cách ấy của Bác:
Cảnh rừng Việt Bắc thật là hay
Vượn hót chim kêu suốt cả ngày...
(Cảnh rừng Việt Bắc - 1947)
Sáng ra bờ suối, tối vào hang,
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng.
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng,
Cuộc đời cách mạng thật là sang!
Bài thơ mở đầu bằng chữ "thật là" diễn tả cảm xúc thích thú của mình trước khung cảnh sống tự nhiên, việc ăn uống đạm bạc nhưng thoải mái, tự do. Chính sự tự do, thư thái nơi núi rừng Pác Bó đã giúp Bác quên đi những nhọc nhằn mà mình phải chịu đựng: "cháo bẹ, rau măng vẫn sẵn sàng". Dù có khó khăn, nhưng Người sẽ cố gắng vượt qua để giữ gìn sức khỏe nhằm góp phần vào công cuộc cách mạng. Hai câu thơ cuối bộc lộ rõ nét tình cảm của Bác đối với đất nước:
Bàn đá chông chênh lịch sử Đảng
Cuộc đời cách mạng thật là sang.
Hình tượng người chiến sĩ được khắc họa chân thực, sinh động với những gian khổ và thiếu thốn về vật chất nhưng lại giàu có về tinh thần (thể hiện trong giọng diệu vui đùa, tinh thần lạc quan, ý chí kiên cường của người chiến sĩ). Người đọc vô cùng cảm phục trước ý chí, nghị lực phi thường của người chiến sĩ cách mạng vĩ đại.
Nguyên tiêu
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
Xuân giang, xuân thuỷ tiếp xuân thiên;
Yên ba thâm xứ đàm quân sự,
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.
Dịch thơ tiếng Việt:
Rằm xuân lồng lộng trăng soi,
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân;
Giữa dòng bàn bạc việc quân,
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.
Trăng không chỉ là vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn là nguồn cảm hứng của biết bao nhiêu thi nhân từ xưa đến nay, ánh trăng đã trở thành tri kỉ của tâm hồn nghệ sĩ. Trăng xuyên qua khung cửa sổ, ngắm nhìn giấc ngủ ngắn của chàng thi sĩ, trăng in lên tường hình dáng người đang ngồi đợi chờ, đó là biểu hiện của tình bạn thủy chung, tình bằng hữu tri kỉ. Trong đêm khuya thanh vắng, vầng trăng như hiểu được lòng người nên càng thêm rực rỡ để xua tan đi cái u buồn, cô tịch.
Ánh trăng đêm rằm thì đâu cũng sáng, nhưng ánh trăng sáng nhất, gần với con người nhất có lẽ là vầng trăng trên bầu trời Việt Bắc. Đó là vầng trăng gắn với nỗi nhớ thương của Bác dành cho đồng bào, cho cán bộ, cho chiến sĩ và ngược lại. Ánh trăng đêm nay đẹp hơn vì có người ngắm trăng, người thưởng thức vẻ đẹp của thiên nhiên.
Trong hoàn cảnh đặc biệt, giữa chốn tù đày, vầng trăng xuất hiện giống như một người bạn thân thiết, lâu ngày gặp lại, niềm vui tràn ngập khiến cho người tù như quên đi hết mọi đau khổ, cực nhọc về cái đói và bệnh tật để hòa mình vào thiên nhiên. Hình ảnh con thuyền chở đầy ánh trăng lướt nhẹ trên mặt sông êm đềm gợi cho chúng ta liên tưởng tới một tương lai tươi sáng, tốt đẹp.