Trong nền văn học Việt Nam, nếu nói về mùa xuân ta sẽ nghĩ ngay tới Nguyễn Du với khúc ca về nàng Kiều, nhắc tới mùa thu ta không thể bỏ qua Thanh Hải với "Mùa xuân nho nhỏ", đó là những thi sĩ tài năng đã khắc họa lên bức tranh bốn mùa tuyệt đẹp. Nhưng hơn hết, nếu nói về mùa xuân, chúng ta không thể nào không nhắc tới Xuân Diệu, "nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới" với bài thơ "Vội vàng". Qua bài thơ, tác giả đã bộc lộ cái tôi trữ tình độc đáo cùng quan niệm sống tích cực, tiến bộ.
Xuân Diệu là một trong những cây bút lớn của nền văn học Việt Nam hiện đại. Nhà thơ đã đem đến cho thơ ca đương đại một lực lượng từ mới, một hệ thống biện pháp tu từ mới, một cảm quan mới về thế giới, trong đó quan niệm sống "vội vàng" được thể hiện rất rõ. Trước hết, đó là ý thức về thời gian, về sự chảy trôi của thời gian. Thời gian không ngừng chảy trôi, cuốn đi mọi thứ, tuổi trẻ sẽ tàn úa, vì vậy cần phải vội vàng để tận hưởng cuộc sống. Điều này được thể hiện rõ nét qua khổ thơ mở đầu:
"Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất;
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi."
Nhà thơ muốn tắt nắng, buộc gió để màu đừng nhạt mất, để hương đừng bay đi, để níu giữ mãi thanh xuân, để lưu giữ mãi những gì đẹp đẽ nhất của đất trời. Đó là ước muốn cháy bỏng của thi nhân, ước muốn được vượt lên trên thời gian, chiến thắng số phận. Tiếp theo, đó là bức tranh thiên nhiên tươi đẹp và tràn đầy sức sống:
"Của ong bướm này đây tuần tháng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;
Của yến anh này đây khúc tình si;"
Bằng những hình ảnh sinh động, cụ thể, tác giả đã vẽ nên một bức tranh thiên nhiên rực rỡ, tràn đầy nhựa sống. Ong bướm đang độ tuần tháng mật, hoa nở rộ trên đồng nội xanh rì, lá non phơ phất trên cành, tiếng chim hót vang lừng,... Tất cả hòa quyện vào nhau, tạo nên một khung cảnh vô cùng tươi đẹp và lãng mạn. Cuối cùng, đó là quan niệm nhân sinh mới mẻ. Với Xuân Diệu, con người là thước đo cho mọi vẻ đẹp trên thế gian. Con người là trung tâm của vũ trụ, là chủ thể của mọi cảm xúc, suy nghĩ. Điều này được thể hiện qua những câu thơ sau:
"Và này đây ánh sáng chớp hàng mi;
Mỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ cửa;
Tháng giêng ngon như cặp môi gần;
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa:
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân."
Con người là ánh sáng, là niềm vui, là vẻ đẹp của cuộc sống. Con người là thước đo cho mọi vẻ đẹp trên thế gian. Đây là một quan niệm nhân sinh mới mẻ, khác biệt so với các nhà thơ cùng thời. Nó thể hiện tinh thần lạc quan, yêu đời, khát khao sống trọn vẹn của Xuân Diệu.
Bài thơ "Vội vàng" là một bài thơ hay, thể hiện rõ nét quan niệm sống tích cực, tiến bộ của Xuân Diệu. Qua bài thơ, tác giả đã gửi gắm đến người đọc một thông điệp sâu sắc: Hãy sống trọn vẹn từng giây phút, hãy tận hưởng cuộc sống một cách trọn vẹn nhất.
Như vậy, qua bài thơ "Vội vàng", Xuân Diệu đã bộc lộ cái tôi trữ tình độc đáo cùng quan niệm sống tích cực, tiến bộ. Bài thơ là một bông hoa đẹp trong vườn thơ ca Việt Nam, góp phần làm phong phú thêm kho tàng văn học nước nhà.