Toàn t Nguyễn Việt Chiến là một nhà thơ trưởng thành trong quân ngũ, thơ ông mang đậm chất trữ tình, giàu cảm xúc về quê hương, đất nước. Bài thơ “Nhớ Quê” là một trong những tác phẩm tiêu biểu thể hiện tình cảm sâu sắc, da diết của tác giả dành cho quê hương yêu dấu.
Mở đầu bài thơ là những hình ảnh bình dị, thân thương của làng quê:
Ôi chim sẻ lành hiền
Nhặt nắng rơi trên có
Hoa đại vừa rụng đỏ
Nắng, hoa hỗn nhiên bay
Câu cảm thán “Ôi” thể hiện niềm xúc động, yêu mến của tác giả trước vẻ đẹp bình dị của quê hương. Hình ảnh “chim sẻ lành hiền” gợi lên sự thanh bình, yên ả của làng quê. Động từ “nhặt” được sử dụng một cách tinh tế, gợi hình ảnh những chú chim sẻ nhỏ bé đang mải miết kiếm ăn dưới ánh nắng vàng. Sự kết hợp hài hòa giữa “nắng” và “hoa” tạo nên một bức tranh quê hương rực rỡ, tràn đầy sức sống.
Thời gian trong bài thơ được khắc họa rõ nét qua những hình ảnh:
Chiều đang lặn trong cáy
Nắng chiều không thể khác
Bàn tay rời bàn tay
Nghe ánh chiều sắp tắt
Hình ảnh “chiều đang lặn trong cáy” gợi lên một không gian tĩnh lặng, yên bình của làng quê vào buổi chiều tà. “Nắng chiều không thể khác” thể hiện sự quen thuộc, thân thương của cảnh vật quê hương trong tâm trí tác giả. Cảm giác “bàn tay rời bàn tay” gợi lên sự chia ly, xa cách, thể hiện nỗi nhớ quê da diết của người con xa xứ.
Nỗi nhớ quê hương của tác giả còn được thể hiện qua những hình ảnh gần gũi, thân thuộc:
Hoàng hôn rơi trong mắt
Hoàng hôn cuối trời xa
Hoàng hôn em
Anh, hoàng hôn nhỏ nhà
Điệp từ “hoàng hôn” được lặp lại nhiều lần, nhấn mạnh nỗi nhớ quê hương da diết của tác giả. Hình ảnh “hoàng hôn rơi trong mắt” gợi lên một không gian buồn man mác, thể hiện tâm trạng cô đơn, lạc lõng của người con xa xứ. “Hoàng hôn em”, “Anh, hoàng hôn nhỏ nhà” là những hình ảnh ẩn dụ, thể hiện tình yêu thương, gắn bó sâu sắc của tác giả với quê hương.
Khổ thơ cuối là hình ảnh người mẹ già tần tảo, vất vả:
Mẹ già đang nhóm lửa
Khói bếp lất phất cay
Đứa con xa có hay
Chiều quê sương giăng đầy
Hình ảnh “mẹ già đang nhóm lửa” gợi lên sự ấm áp, thân thương của gia đình. “Khói bếp lất phất cay” là một chi tiết tả thực, gợi lên sự vất vả, khó khăn của cuộc sống nơi quê nhà. Câu hỏi tu từ “Đứa con xa có hay” thể hiện nỗi nhớ thương, lo lắng của người con dành cho mẹ già và quê hương.
Với thể thơ tự do, ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, giàu hình ảnh, bài thơ “Nhớ Quê” của Nguyễn Việt Chiến đã thể hiện một cách sâu sắc tình cảm yêu mến, gắn bó của tác giả với quê hương. Bài thơ đã chạm đến trái tim của người đọc, khơi gợi trong lòng mỗi người tình yêu quê hương, đất nước