Thiên anhCâu 1. Từ thông tin về bài thơ, chỉ ra hoàn cảnh sáng tác bài thơ.
- Trả lời: Bài thơ được sáng tác vào năm 1941, khi Bác Hồ trở về nước sau 30 năm hoạt động ở nước ngoài và sống, làm việc tại hang Pác Bó, Cao Bằng. Đây là giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp.
Câu 2. Phương thức biểu đạt chính của bài thơ.
- Trả lời: Phương thức biểu đạt chính của bài thơ là biểu cảm, kết hợp với tự sự và miêu tả.
Câu 3. Bài thơ thuộc thể thơ gì? Hãy kể tên một số bài thơ cùng thể thơ này.
- Trả lời: Bài thơ thuộc thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.
- Một số bài thơ cùng thể thơ này:
- "Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về nước" (Hồ Chí Minh)
- "Thu vịnh" (Nguyễn Khuyến)
- "Qua Đèo Ngang" (Bà Huyện Thanh Quan)
Câu 4. Khái quát nội dung của bài thơ.
- Trả lời: Bài thơ thể hiện tinh thần lạc quan, phong thái ung dung của Bác Hồ trong hoàn cảnh sống và làm việc gian khổ ở Pác Bó. Qua đó, bài thơ còn cho thấy niềm say mê cách mạng và niềm tin vào tương lai tươi sáng của dân tộc.
Câu 5. Nhận xét về giọng điệu, ngôn ngữ chung của bài thơ.
- Trả lời: Bài thơ có giọng điệu hóm hỉnh, lạc quan, pha chút dí dỏm. Ngôn ngữ giản dị, tự nhiên, gần gũi với lời ăn tiếng nói hàng ngày.
Câu 6. Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai? Đang ở đâu? Làm công việc gì?
- Trả lời: Nhân vật trữ tình trong bài thơ chính là Bác Hồ. Bác đang ở hang Pác Bó, Cao Bằng và làm công việc dịch sử Đảng.
Câu 7. Nhận xét tâm trạng, cảm xúc của Bác khi ở Pác Bó.
- Trả lời: Bác có tâm trạng lạc quan, yêu đời, ung dung tự tại. Dù sống trong hoàn cảnh thiếu thốn, gian khổ, Bác vẫn cảm thấy vui vẻ, thoải mái.
Câu 8. Tìm cặp từ trái nghĩa, chỉ ra tác dụng của việc sử dụng cặp từ trái nghĩa đó.
- Trả lời: Cặp từ trái nghĩa: "sáng" - "tối".
- Tác dụng: Gợi tả nhịp sống sinh hoạt hàng ngày của Bác một cách chân thực, đồng thời thể hiện sự chủ động, tự tại của Bác trước hoàn cảnh.
Câu 9. Nêu ý nghĩa nhan đề bài thơ.
- Trả lời: "Tức cảnh" có nghĩa là ghi lại cảnh vật, sự việc nảy sinh trong khoảnh khắc. Nhan đề "Tức cảnh Pác Bó" cho thấy bài thơ được sáng tác một cách tự nhiên, ngẫu hứng từ những cảnh vật và sinh hoạt hàng ngày của Bác ở Pác Bó.
Câu 10. Tại sao Bác Hồ cảm thấy cuộc sống gian khổ đó thật là "sang"?
- Trả lời: Bác Hồ cảm thấy cuộc sống gian khổ ở Pác Bó thật là "sang" vì:
- Lý tưởng cách mạng cao đẹp: Bác được sống và làm việc vì lý tưởng giải phóng dân tộc, đó là niềm hạnh phúc lớn lao.
- Tinh thần lạc quan, yêu đời: Bác luôn giữ vững tinh thần lạc quan, yêu đời, không nản lòng trước khó khăn, gian khổ.
- Sự tự do, ung dung tự tại: Bác được sống tự do, không bị gò bó, được làm những công việc mình yêu thích.
- Niềm tin vào tương lai tươi sáng: Bác tin tưởng vào thắng lợi của cách mạng, tin tưởng vào tương lai tươi sáng của dân tộc.