thất ngôn tứ tuyệt đường luật

câu 2: - Phương thức biểu đạt: Biểu cảm

câu 3: Bài thơ "Qua Đèo Ngang" được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật, có bố cục bốn phần: đề, thực, luận, kết. Cách gieo vần trong bài thơ là vần chân, hiệp vần ở những chữ cuối của các -2-4-6-8. Cụ thể:

* : Ngàn mai (vần chân)
* : Lộng gió (vần chân)
* : Dừng chân (vần chân)
* : Tiều vài chú (vần chân)
* : Nhớ nước đau lòng con quốc quốc (vần chân)

Cách gieo vần này tạo nên sự hài hòa về âm thanh, giúp cho bài thơ thêm phần du dương, dễ nhớ và tạo cảm giác nhẹ nhàng, êm ái khi đọc. Đồng thời, nó cũng góp phần làm tăng tính nhạc điệu cho bài thơ, khiến người đọc cảm nhận được vẻ đẹp trữ tình, sâu lắng của tác phẩm.

câu 4: - Đối tượng hướng đến: những người có thói hư tật xấu, không chịu cố gắng học tập và làm việc mà chỉ biết hưởng thụ, lười biếng.

câu 5: Câu "Nó đỗ khoa này có sướng không?" là một câu nghi vấn, dùng để hỏi về cảm xúc của người được nhắc đến khi đỗ khoa thi.

câu 6: Cách gọi các sĩ tử thi trượt ở hai câu đầu là: "lọng cắm rợp trời quan sứ đến" và "mẹ già ngồi bên cửa nhìn con". Hai hình ảnh này tạo nên sự tương phản giữa những người đỗ đạt, được trọng vọng với những người không may mắn trong kỳ thi.

câu 7: - Giọng điệu: nhẹ nhàng, sâu lắng

câu 8: Hai câu thơ cuối bài "Ngắm trăng" sử dụng phép đối rất tinh tế, tạo nên hiệu quả nghệ thuật đặc sắc:

* Đối về mặt từ loại: "ngục trung" (trong ngục) và "minh nguyệt" (trăng sáng), "nhân" (người) và "nguyệt" (trăng).
* Đối về mặt ý nghĩa: "Nhân hướng/nguyệt tòng": Người ngắm trăng, trăng theo dõi người.
* Đối về mặt cấu trúc: "Nhân hướng/nguyệt tòng", "minh nguyệt/ngục trung".

Phép đối trong hai câu thơ này không chỉ tạo sự cân xứng về mặt hình thức mà còn thể hiện một cách sâu sắc tâm trạng của nhà thơ.

* "Nhân hướng/nguyệt tòng": Thể hiện sự tương đồng giữa con người và thiên nhiên, giữa tâm hồn nhà thơ với vầng trăng. Trăng là biểu tượng cho vẻ đẹp thanh tao, thuần khiết, cũng như tâm hồn cao thượng, bất khuất của Bác Hồ.
* "Minh nguyệt/ngục trung": Tạo nên sự đối lập giữa ánh sáng của vầng trăng và bóng tối của nhà tù. Ánh trăng soi rọi vào ngục tối, mang đến niềm tin, hy vọng cho người tù.

Sự kết hợp giữa các yếu tố đối đã tạo nên một bức tranh thơ đầy ấn tượng, thể hiện được tâm hồn yêu thiên nhiên, lạc quan, ung dung tự tại của Bác Hồ ngay cả khi đang bị giam cầm. Phép đối góp phần làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho lời thơ, giúp người đọc dễ dàng cảm nhận được tình yêu thiên nhiên tha thiết và tinh thần lạc quan, kiên cường của Bác.

câu 9: Bài thơ "Ngắm trăng" được sáng tác trong hoàn cảnh Bác bị bắt giam ở nhà tù Tưởng Giới Thạch đã thể hiện được tình yêu thiên nhiên cùng phong thái ung dung, tinh thần thép của người chiến sĩ cách mạng Hồ Chí Minh.

Mở đầu bài thơ là hoàn cảnh sống của Bác:
Trong tù không rượu cũng không hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ

Hai câu thơ đầu ẩn chứa một nụ cười thoáng hiện. Trăng, hoa, rượu là ba thú vui tao nhã của khách tài tử văn chương. Đêm nay trong tù, Bác thiếu hẳn rượu và hoa, nhưng tâm hồn Bác vẫn dạt dào trước vẻ đẹp hữu tình của thiên nhiên. Chỉ có người có tâm hồn lạc quan, mơ mộng với lối suy nghĩ tích cực mới có thể nhìn thấy vẻ đẹp của cuộc sống, của thiên nhiên sau song sắt. Tâm hồn người thi sĩ như được tưới mát bởi cảnh đẹp đêm khuya. Dù lòng còn nhiều bộn bề nhưng không thể hững hờ trước cảnh đẹp ngay trước mắt mình.

Người xưa ngắm trăng phải có rượu, có hoa để thưởng thức cảnh đẹp đêm trăng tròn. Nhưng trong hoàn cảnh ngục tù này, Bác chỉ có bản thân bần bật ánh trăng mà thôi. Ánh trăng kia như chất xúc tác khiến cho nỗi ngột ngạt, tù túng tan biến hết. Bác vừa băn khoăn, vừa bối rối trước ánh trăng vì thế mà không thể hưởng thụ trọn vẹn ánh trăng như trong lòng Bác đang xao xuyến, rung động không nguôi.

Tâm hồn thi sĩ và chất nghệ sĩ dường như lấn át cả hiện thực khắc nghiệt: Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ

Bác đã vượt lên trên hiện thực tăm tối, gian khổ để thưởng thức vẻ đẹp của tạo hóa ban tặng. Dường như lúc này trong phòng giam chật hẹp, cái hiện thực mất tự do ấy đã bị xóa tan, quên hết mọi đau đớn cả về thể xác lẫn tâm hồn, nhà thơ đã mở rộng hồn mình đón lấy cảnh trời.

Sự hòa quyện giữa tâm hồn nhà thơ với thiên nhiên, với tạo vật là sự thành công của bài thơ. Và đó cũng chính là tinh thần thép của người thi sĩ - chiến sĩ. Bài thơ Ngắm trăng mang một phong cách nhẹ nhàng, khác hẳn với phong thái dứt khoát thường thấy trong các bài thơ của Bác. Điều đó đã thể hiện rõ trong bốn câu thơ đầu khi Bác nói về hoàn cảnh sống của mình và tình yêu đối với thiên nhiên.

Bài thơ Ngắm trăng là bài thơ đặc sắc của Bác Hồ trong tập Nhật kí trong tù. Bài thơ thể hiện tình yêu thiên nhiên say đắm của tâm hồn nghệ sĩ phong thái ung dung tự tại của Bác..