Phần I. Đọc hiểu Đề 1. Đọc văn bản sau: Bảo kính cảnh giới (Bài 13) Phú quý thì nhiều kẻ đến chen, Uốn đòi thế thái tính chưa quen. Cơm ăn miễn có, dầu xoa bạc, Áo mặc âu chi, quản cũ đen. Kh...

phần:
bài 13: . Xác định thể thơ của bài thơ trên.
. Chỉ ra những hình ảnh đối lập trong hai câu thơ đầu.
. Nêu tác dụng của phép đối được sử dụng trong hai câu thơ đầu.
. Anh/chị hiểu như thế nào về nội dung hai câu thơ cuối?
. Nhận xét về vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi qua bài thơ trên.
Đáp án
. Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật.
. Những hình ảnh đối lập trong hai câu thơ đầu là: phú quý >< kẻ đến chen; uốn đòi thế thái> <tính>. Tác dụng của phép đối được sử dụng trong hai câu thơ đầu là làm nổi bật sự khác biệt giữa cuộc sống giàu sang và nghèo hèn, đồng thời cho thấy quan niệm sống thanh cao, coi thường danh lợi của nhà thơ.
. Nội dung hai câu thơ cuối là lời khẳng định về lối sống thanh bạch, giản dị của Nguyễn Trãi. Ông không màng đến vinh hoa phú quý mà chỉ muốn sống một cuộc đời bình yên, thanh thản.
. Qua bài thơ, ta thấy được vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi là một con người có nhân cách cao thượng, coi trọng phẩm giá hơn tiền tài vật chất. Ông là một vị quan liêm khiết, luôn đặt lợi ích của dân tộc lên hàng đầu.

câu 1: - Dấu hiệu nhận biết bài thơ được viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật là: + Bài thơ có tám câu, mỗi câu bảy chữ; hiệp vần cuối các dòng 1-2-4-6-8. + Các phép đối được sử dụng trong cả bốn cặp câu thơ.

câu 2: - Từ Hán Việt là: "hàn y", "tiểu khê".

câu 3: Câu thơ "Cơm ăn miễn có, dầu xoa bạc, áo mặc âu chi, quản cũ đen" sử dụng phép đối để tạo nên sự tương phản giữa hai vế câu, làm nổi bật sự khác biệt về hoàn cảnh sống và tâm trạng của người lính.

* Vế thứ nhất: "Cơm ăn miễn có" thể hiện cuộc sống nghèo khó, thiếu thốn của người lính. Họ phải chiến đấu trong điều kiện khắc nghiệt, thiếu thốn lương thực, thậm chí phải ăn những bữa cơm đạm bạc, không đủ no.
* Vế thứ hai: "Dầu xoa bạc, áo mặc âu chi, quản cũ đen" lại miêu tả một hình ảnh trái ngược. Người lính vẫn giữ được phong thái ung dung, lạc quan, dù phải đối mặt với nhiều khó khăn. Họ tự tin, bình thản trước mọi thử thách, không hề nao núng.

Phép đối đã giúp tác giả thể hiện rõ nét tinh thần kiên cường, bất khuất của người lính cách mạng. Đồng thời, nó cũng gợi lên sự cảm thông, trân trọng đối với những hy sinh thầm lặng mà họ đã dành cho đất nước.

câu 4: Hai câu thơ "Ruộng nhiều quê tổ năm ba thửa/ Tạc tỉnh canh điền tự tại nhàn" thể hiện sự thanh thản, an nhiên trong cuộc sống giản dị của tác giả Nguyễn Trãi khi ông trở về với chốn quê hương bình yên. Hình ảnh những thửa ruộng xanh mướt gợi lên một khung cảnh làng quê thanh bình, nơi mà người nông dân gắn bó mật thiết với đất đai và lao động chăm chỉ. Tác giả không chỉ miêu tả vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn nhấn mạnh vào tinh thần lạc quan, yêu đời của con người nơi đây. Sự tự do, thoải mái trong công việc đồng áng cho thấy tâm hồn thanh cao, ung dung của tác giả trước những lo toan thường nhật. Qua đó, ta cảm nhận được tình yêu quê hương sâu sắc cùng niềm hạnh phúc giản đơn mà tác giả tìm thấy ở chốn thôn dã.

câu 5: Bài thơ "Bảo kính cảnh giới" của nhà thơ Nguyễn Bỉnh Khiêm chứa đựng nhiều thông điệp sâu sắc về cuộc sống và nhân sinh. Một trong những thông điệp nổi bật nhất mà tôi cảm nhận được từ bài thơ là việc giữ gìn sự tỉnh táo và sáng suốt trong cuộc sống.

### Lí giải thông điệp:

1. Tỉnh táo trước cám dỗ: Bài thơ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ vững lập trường và không để bản thân bị cuốn theo những cám dỗ, những điều không tốt đẹp trong cuộc sống. Điều này có thể hiểu là một lời nhắc nhở về việc sống có trách nhiệm và ý thức.

2. Sự tự nhận thức: Thông điệp còn khuyến khích mỗi người cần tự nhìn nhận bản thân, đánh giá lại những hành động và suy nghĩ của mình. Việc tự soi xét sẽ giúp con người phát triển và hoàn thiện hơn.

3. Giá trị của trí tuệ và đạo đức: Bài thơ cũng nhấn mạnh rằng trí tuệ và đạo đức là những yếu tố quan trọng giúp con người vượt qua những khó khăn, thử thách trong cuộc sống. Việc sống có đạo đức sẽ mang lại sự bình an và hạnh phúc.

4. Khuyến khích sự khiêm tốn: Cuối cùng, thông điệp của bài thơ cũng khuyến khích sự khiêm tốn và giản dị trong cuộc sống. Điều này giúp con người dễ dàng hòa nhập và được mọi người tôn trọng.

Tóm lại, "Bảo kính cảnh giới" không chỉ là một bài thơ mang tính triết lý mà còn là một bài học quý giá về cách sống, cách nhìn nhận cuộc sống và bản thân. Thông điệp của bài thơ khuyến khích mỗi người hãy sống tỉnh táo, tự nhận thức và giữ gìn đạo đức trong mọi hành động của mình.