Lê Minh Quốc là một nhà văn, nhà thơ, nhà báo và nhà nghiên cứu văn học Việt Nam. Ông sinh ngày 19 tháng 1 năm 1959 tại Đà Nẵng. Phong cách sáng tác của ông rất đa dạng, bao gồm thơ, văn, truyện ngắn, bút ký, biên soạn sách tham khảo, giới thiệu tác phẩm. Trong đó, nổi bật nhất là mảng thơ với hàng loạt tác phẩm ấn tượng như "Phố Hoa", "Đêm Mỹ Sơn", "Thơ Lê Minh Quốc", "Hành trình của chiếc ghế Ngọc",...
Bài thơ "Định nghĩa về đất nước" nằm trong tập thơ "Đêm Mỹ Sơn", được sáng tác khi tác giả đã trưởng thành, từng trải. Chính vì vậy, những vần thơ của ông mang đậm hơi thở cuộc sống, triết lý nhân sinh sâu sắc.
Tác giả mở đầu bài thơ bằng cách đặt ra những câu hỏi tu từ, nhằm nhấn mạnh sự khó khăn trong việc định nghĩa đất nước:
"Tôi hỏi đất nước hình gì?
Khi đất nước là máu xương tôi
Khi đất nước là mồ hôi tôi
Mồ hôi rơi trên ruộng, trên nương
Trên công trường, trên đường
Mồ hôi thánh thót như mưa sa
Chảy xuống lòng giếng ngọt quê nhà"
Câu hỏi tu từ "Tôi hỏi đất nước hình gì?" được lặp lại hai lần, tạo nên âm hưởng ngân vang, da diết. Tác giả muốn khẳng định rằng, đất nước là một khái niệm vô cùng thiêng liêng, cao quý, không thể định nghĩa bằng những hình thù cụ thể. Đất nước là máu xương của mỗi con người, là mồ hôi, nước mắt của cha ông ta đã đổ xuống để xây dựng và bảo vệ đất nước.
Tiếp theo, tác giả sử dụng biện pháp so sánh để miêu tả hình ảnh đất nước. Đất nước được ví như một khối máu xương thống nhất, gắn bó mật thiết với nhau. Máu xương là biểu tượng cho sự sống, cho sự hi sinh, cống hiến của con người cho đất nước. Mồ hôi là biểu tượng cho sự lao động, sáng tạo của con người. Nước mắt là biểu tượng cho những nỗi đau, mất mát của con người trong quá trình xây dựng và bảo vệ đất nước.
Những hình ảnh trên cho thấy, đất nước là một khối thống nhất, được xây dựng bởi máu xương, mồ hôi, nước mắt của biết bao thế hệ con người. Đó là một đất nước giàu truyền thống văn hóa, lịch sử, luôn vươn mình đứng dậy sau những gian nan, thử thách.
Trong khổ thơ tiếp theo, tác giả sử dụng hình ảnh ẩn dụ để nói về vẻ đẹp của đất nước:
"Đất nước là nơi dân mình đoàn tụ
Là nơi chim về
Nơi rồng ở
Lạc Long Quân và Âu Cơ
Đẻ ra đồng bào ta trong bọc trứng"
Đất nước là nơi dân mình đoàn tụ, là nơi chim về, nơi rồng ở. Đây là những hình ảnh quen thuộc trong văn hóa dân gian Việt Nam, thể hiện tình yêu quê hương, đất nước tha thiết của con người Việt Nam. Đất nước là nơi sinh ra đồng bào ta, là nơi gắn bó máu thịt với mỗi con người.
Khổ thơ cuối cùng, tác giả sử dụng giọng điệu trữ tình, tha thiết để bày tỏ tình yêu quê hương, đất nước:
"Tôi yêu đất nước này như thế
Như yêu cây cỏ ở trong vườn
Như yêu mẹ tôi, như yêu cha tôi
Như yêu vợ tôi, như yêu con tôi"
Tình yêu đất nước của tác giả được thể hiện một cách chân thành, giản dị. Đó là tình yêu tha thiết, nồng nàn, như yêu cây cỏ trong vườn, như yêu mẹ, cha, vợ, con. Tình yêu ấy được vun đắp từ những điều bình dị, gần gũi trong cuộc sống hằng ngày.
Bài thơ "Định nghĩa về đất nước" của Lê Minh Quốc là một bài thơ hay, giàu ý nghĩa. Bài thơ đã giúp chúng ta hiểu thêm về đất nước Việt Nam, về truyền thống văn hóa, lịch sử lâu đời của dân tộc. Đồng thời, bài thơ cũng khơi gợi trong mỗi người tình yêu quê hương, đất nước tha thiết.
Mỗi người chúng ta cần có ý thức gìn giữ và phát huy truyền thống văn hóa dân tộc. Chúng ta cần tích cực học tập, rèn luyện để trở thành những người có ích cho xã hội, góp phần xây dựng và phát triển đất nước ngày càng giàu đẹp.