ĐỀ LUYỆN 01 Đọc văn bản sau: THUẬT HỨNG (Bài 24) (Nguyễn Trãi) Công danh đã được hợp về nhàn, Lành dữ âu chi thế ngợi khen. Ao cạn vớt bèo cấy muống, Đìa thanh phát cỏ ương sen. Kho thu phong nguyệt đầ...

bài 24: . Xác định thể thơ của bài thơ trên?
. Chỉ ra những từ ngữ nói lên sự lựa chọn cách sống của Nguyễn Trãi trong bài thơ?
. Phân tích tác dụng của phép đối trong hai câu thực và hai câu luận của bài thơ?
. Anh/chị hiểu như thế nào về nội dung hai câu thơ cuối?
Đáp án
. Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật
. Những từ ngữ nói lên sự lựa chọn cách sống của Nguyễn Trãi là: công danh, nhàn, lành dữ, âu chi, ao cạn, đìa thanh, kho thu, thuyền chở, bui có, mài chăng khuyết, nhuộm chăng đen.
. Tác dụng của phép đối trong hai câu thực và hai câu luận của bài thơ là làm cho lời thơ cân xứng hài hoà; hình ảnh thơ nhịp nhàng; ý thơ đối nhau giúp việc biểu hiện sâu sắc hơn, nhấn mạnh hơn... thái độ sống, nhân cách của nhà thơ.
. Nội dung hai câu thơ cuối: Nhà thơ khẳng định tấm lòng trung hiếu của mình không gì có thể thay đổi được.

câu 1: Những hình ảnh, chi tiết miêu tả bức tranh thiên nhiên làng quê trong bài thơ là: - Hình ảnh của một buổi chiều thu với bầu trời xanh ngắt, cao vời vợi và không gian rộng lớn, bao la. - Cảnh vật được miêu tả qua những hình ảnh quen thuộc như: mây trắng bay lững lờ, chim én chao liệng trên bầu trời, tiếng sáo diều vi vu, dòng sông uốn lượn quanh co,... - Bức tranh thiên nhiên làng quê hiện lên thật đẹp đẽ, thanh bình và yên ả.

câu 2: Hai câu thơ "Kho thu phong nguyệt đầy qua nóc / Thuyền chở yên hà nặng vạy then" sử dụng phép đối để tạo nên sự tương phản, đối lập giữa hai hình ảnh: "kho thu" và "thuyền chở", "phong nguyệt" và "yên hà". Phép đối này không chỉ làm tăng tính nhạc điệu cho câu thơ mà còn góp phần thể hiện tâm trạng của nhà thơ Nguyễn Trãi.

* Sự tương phản về vật chất: "Kho thu" là nơi chứa đựng những thứ vật chất, cụ thể, hữu hình; "Thuyền chở" cũng là phương tiện vận chuyển những thứ có thể nhìn thấy, sờ nắm được. Ngược lại, "phong nguyệt" và "yên hà" đều là những thứ vô hình, khó nắm bắt, tượng trưng cho cái đẹp tinh thần, trí tuệ.
* Sự đối lập về ý nghĩa: "Phong nguyệt" là cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, lãng mạn, gợi lên cảm giác thanh bình, thư thái. Trong khi đó, "yên hà" lại ẩn dụ cho những suy tư, trăn trở, nỗi lòng ưu tư của người nghệ sĩ. Sự đối lập này càng làm nổi bật tâm trạng cô đơn, buồn bã của Nguyễn Trãi trước thực tại xã hội nhiễu nhương, bất công.

Qua việc sử dụng phép đối, Nguyễn Trãi đã khéo léo thể hiện tâm trạng u uất, chán chường của mình trước thời cuộc. Ông muốn thoát khỏi chốn quan trường bon chen, tìm đến một nơi thanh tịnh, yên bình để thỏa sức sáng tạo và chiêm nghiệm cuộc đời.

câu 3: Em hoàn toàn đồng ý với quan niệm sống của Nguyễn Trãi được thể hiện qua hai câu thơ "Công danh đã được hợp về nhàn, Lành dữ âu chi thế ngợi khen". Quan niệm này cho thấy sự lựa chọn lối sống thanh cao, tránh xa vòng danh lợi của tác giả. Ông không coi trọng những thứ phù phiếm bên ngoài mà chỉ muốn tận hưởng cuộc sống bình dị, an nhiên. Điều này cũng phản ánh tinh thần yêu nước, thương dân sâu sắc của Nguyễn Trãi. Ông luôn mong muốn đất nước hòa bình, nhân dân no ấm nên ông sẵn sàng từ bỏ vinh hoa phú quý để trở về với cuộc sống giản dị, gần gũi với thiên nhiên.

câu 4: Bài thơ "Thuật hứng" là một tác phẩm nổi tiếng trong nền văn học Việt Nam, được viết bởi nhà thơ Nguyễn Trãi. Bài thơ này thể hiện rõ nét tâm trạng và tư tưởng của tác giả, đồng thời cũng phản ánh những giá trị nhân văn sâu sắc.

Bài thơ mở đầu bằng hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp, với cảnh vật thanh bình, yên tĩnh. Tác giả đã sử dụng ngôn ngữ tinh tế để miêu tả khung cảnh thiên nhiên, tạo nên một không gian thơ mộng, trữ tình. Hình ảnh cây cỏ, hoa lá, chim muông,... đều được tác giả khắc họa một cách sinh động, gợi lên cảm giác thanh tao, nhẹ nhàng cho người đọc.

Tuy nhiên, bên cạnh vẻ đẹp thiên nhiên, bài thơ còn thể hiện nỗi buồn man mác, sự cô đơn của con người. Tác giả đã sử dụng những từ ngữ như "cô", "buồn", "chán",... để diễn tả tâm trạng của mình. Nỗi buồn ấy có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng chủ yếu là do tác giả cảm thấy bất lực trước cuộc sống đầy biến động, bất công.

Bên cạnh đó, bài thơ còn thể hiện khát vọng tự do, mong muốn thoát khỏi những ràng buộc của xã hội phong kiến. Tác giả đã sử dụng những câu thơ mang tính chất khẳng định, thể hiện ý chí kiên cường, quyết tâm theo đuổi lý tưởng của mình. Điều này cho thấy Nguyễn Trãi là một nhà thơ có tâm hồn nhạy cảm, giàu lòng yêu nước, thương dân.

Tóm lại, bài thơ "Thuật hứng" là một tác phẩm hay, thể hiện rõ nét tâm trạng và tư tưởng của Nguyễn Trãi. Qua bài thơ, chúng ta có thể cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn của ông, đó là một tâm hồn nhạy cảm, giàu lòng yêu nước, thương dân, luôn hướng đến cái đẹp, cái thiện.