Thạch Lam là một nhà văn nổi tiếng của nền văn học Việt Nam. Văn của ông trong sáng, giản dị mà thâm trầm sâu lắng. Truyện ngắn "Dưới bóng hoàng lan" là một tác phẩm tiêu biểu cho giọng văn ấy. Truyện ngắn kể về lần về thăm quê của nhân vật Thanh, được đặt trong khung cảnh bình dị của làng quê. Về thăm nhà sau bao ngày xa cách, Thanh có dịp gặp lại những người anh luôn yêu thương, những người thân ở ngôi nhà từng gắn bó suốt thời thơ ấu. Tất cả đã để lại trong lòng Thanh nhiều kỉ niệm khó quên. Nổi bật trong truyện là nhân vật Tâm, một cô bé hồn nhiên, trong sáng, luôn mang niềm vui và sức sống đến cho mọi người.
Tâm là cô bé hàng xóm, cũng là người bạn thuở thơ ấu của Thanh. Khi Thanh lên tỉnh nhận công tác, đã ba năm trồi cậu mới có dịp về thăm nhà. Nghe tiếng người gọi, Tâm chạy ra với bó hoa hoàng lan. Một hành động tưởng chừng vô tình nhưng lại khiến người đọc xôn xao cảm xúc bởi nó chứa đựng bao nỗi nhớ thương, mong chờ. Tâm trao cho Thanh bó hoa và lặng lẽ đi bên cạnh, im lặng. Hai con người ấy cùng nhau đi trên con đường quen thuộc, cùng nhau ôn lại những kỉ niệm xưa cũ. Họ im lặng nhưng lại thấu hiểu và đồng cảm lẫn nhau, bởi họ đều hiểu đối phương đang nghĩ gì, đang cảm thấy thế nào. Bởi vì họ đã quá hiểu nhau rồi, hiểu từ những cử chỉ, ánh mắt, nụ cười.
Không chỉ vậy, Tâm còn là một cô bé ngoan ngoãn, chu đáo và rất tinh tế. Điều đó được thể hiện qua những hành động, cử chỉ của cô bé khi ở bên Thanh. Tâm để ý thấy bà già hơn trước, liền bảo với Thanh. Cô bé ân cần pha nước, mang quạt cho bà. Rồi Tâm còn giúp Thanh sắp xếp đồ đạc, giặt khăn mặt, ... Những việc làm tuy nhỏ bé nhưng đã đủ để thấy Tâm là một cô bé chu đáo, biết quan tâm đến người khác. Không những thế, Tâm còn giống như một người cầu nối cho tình cảm của Thanh và bà. Cô bé đã giúp Thanh đỡ nhàm chán bằng những câu chuyện thú vị, giúp Thanh và bà trò chuyện với nhau mỗi ngày. Tâm muốn kéo dài thời gian Thanh ở nhà, muốn níu giữ từng giây phút Thanh ở bên cạnh mình. Tình cảm của Tâm dành cho Thanh trong sáng, thuần khiết, đáng quý, đáng trân trọng vô cùng.
Không dừng lại ở đó, Tâm còn là một cô bé giàu tình cảm và rất nhạy cảm. Điều đó được thể hiện qua suy nghĩ của Tâm khi thấy Thanh đi bên cô bé hàng xóm tên Nga. Tâm cảm thấy buồn, dù Thanh đã giải thích rằng đó chỉ là lễ giáo xã giao. Tuy không trực tiếp nói ra nhưng chúng ta đều có thể cảm nhận được sự buồn bã của Tâm lúc ấy. Dù vậy, Tâm vẫn quyết định giúp Thanh và Nga bên nhau. Cô bé đã chủ động rời đi, để lại không gian riêng tư cho hai người. Từ đó chúng ta càng hiểu hơn về tấm lòng dịu dàng, chu đáo, tinh tế và sâu sắc của Tâm.
Có thể nói, Tâm hiện lên trong trang văn của Thạch Lam là một cô bé nhẹ nhàng, trong sáng, thuần khiết và đầy tinh tế. Với ngòi bút tinh tế, sâu sắc, Thạch Lam đã xây dựng thành công nhân vật Tâm, để lại dấu ấn đậm nét trong lòng độc giả. Qua đó, chúng ta cũng thấy được những vẻ đẹp đáng quý trong tâm hồn của con người nơi thôn dã.