Dàn ý phân tích chi tiết bài Vội vàng -Xuân Diệu

Xuân Diệu là một trong những nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, được mệnh danh là “nhà thơ của tình yêu và tuổi trẻ”. Bài thơ Vội vàng thể hiện rõ quan niệm sống gấp gáp, yêu đời và trân trọng từng khoảnh khắc của Xuân Diệu.

Mở đầu bài thơ, tác giả bày tỏ khát vọng níu giữ vẻ đẹp của thời gian:

"Tôi muốn tắt nắng đi, cho màu đừng nhạt mất

Tôi muốn buộc gió lại, cho hương đừng bay đi”

Điệp ngữ “Tôi muốn” thể hiện khát khao cháy bỏng của Xuân Diệu. Những hình ảnh “tắt nắng”, “buộc gió” mang tính phi lý nhưng đầy nghệ thuật, cho thấy mong muốn níu giữ hương sắc của cuộc đời, không để thời gian trôi qua vô ích.

Tiếp theo, nhà thơ vẽ nên một bức tranh thiên nhiên tràn đầy sức sống:

"Của ong bướm này đây tuần tháng mật

Này đây hoa của đồng nội xanh rì

Này đây lá của cành tơ phơ phất

Của yến anh này đây khúc tình si”

Sử dụng điệp ngữ “này đây” kết hợp với hàng loạt hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp, Xuân Diệu khắc họa một thế giới tràn đầy sức sống, sự quyến rũ và ngọt ngào. Thiên nhiên hiện lên không chỉ đẹp mà còn đầy tình tứ, thể hiện sự say mê của tác giả trước vẻ đẹp của cuộc đời.

Thế nhưng, niềm vui ấy lại đi kèm với nhận thức về sự trôi chảy của thời gian:

"Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua

Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già”

Những cặp từ đối lập “tới – qua”, “non – già” diễn tả sự trôi nhanh của thời gian. Xuân Diệu quan niệm thời gian một đi không trở lại, khác với quan niệm tuần hoàn trong thơ ca truyền thống. Xuân đến là báo hiệu sự phai tàn, tuổi trẻ cũng giống như mùa xuân, nhanh chóng trôi qua khiến con người phải biết trân trọng từng khoảnh khắc.

Từ đó, tác giả đưa ra tuyên ngôn sống mãnh liệt:

"Ta muốn ôm

Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn

Ta muốn riết mây đưa và gió lượn

Ta muốn say cánh bướm với tình yêu”

Điệp ngữ “Ta muốn” thể hiện khát vọng sống mãnh liệt. Những động từ mạnh “ôm”, “riết”, “say” diễn tả sự khao khát tận hưởng cuộc đời một cách trọn vẹn, không bỏ lỡ bất cứ điều gì. Xuân Diệu không chấp nhận sự phôi pha của thời gian mà chọn cách tận hưởng tuổi trẻ một cách nồng nhiệt nhất.

Bài thơ Vội vàng không chỉ là một kiệt tác của Xuân Diệu mà còn là một tuyên ngôn sống đầy ý nghĩa. Tác giả nhắn nhủ con người hãy biết yêu đời, trân trọng từng phút giây của tuổi trẻ, sống hết mình để không phải nuối tiếc.