Nguyễn Minh Châu là nhà văn tiêu biểu thời kì kháng chiến chống Mỹ. Các tác phẩm của ông đều gắn liền với số phận con người sau cuộc chiến. Truyện ngắn “Dấu chân người lính” là một trong những truyện ngắn được đánh giá là hay và xuất sắc nhất của Nguyễn Minh Châu. Đoạn trích kể về ba cô thanh niên xung phong mà điển hình là nhân vật Phương Định. Trong truyện, tác giả đã tập trung miêu tả những nét tính cách đáng yêu đáng mến của Phương Định, từ việc miêu tả cách cô tự đánh giá về ngoại hình của mình, đến việc thể hiện lòng dũng cảm gan dạ của cô trong những lần phá bom. Tất cả đều cho thấy Phương Định là một cô gái trẻ dung mạo xinh đẹp, tâm hồn trong sáng, mộng mơ và đặc biệt là có tinh thần dũng cảm, thái độ nghiêm túc với nhiệm vụ.
Trong tác phẩm, ta bắt gặp hàng loạt cái tên như Lí, Thao, Phương Định… Họ đều là những thanh niên xung phong trong tổ trinh sát mắt đường trên tuyến đường Trường Sơn. Công việc cụ thể của họ là “khi có bom nổ thì chạy lên đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom”. Đó là một công việc vô cùng nguy hiểm bởi nó đòi hỏi con người phải đối mặt trực tiếp với tử thần. Vậy mà Phương Định – một cô gái Hà Nội mười tám tuổi vẫn hăng hái tham gia vào công việc này. Điều gì đã thôi thúc chị can đảm như vậy? Đó chắc chắn là lòng yêu nước, khát khao cống hiến cho Tổ quốc. Chị đã chấp nhận rời xa gia đình, tình nguyện vào nơi khói lửa để làm nhiệm vụ. Những thử thách ở chiến trường chưa bao giờ khiến tâm hồn chị nao núng. Ngược lại, nó càng tôi luyện cho chị một tinh thần thép cùng bản lĩnh phi thường.
Tác giả đã xây dựng hình tượng nhân vật Phương Định thông qua ngôn ngữ giản dị, mộc mạc. Từ cách nói chuyện đến hành động, suy nghĩ của nhân vật đều rất gần gũi, dễ hiểu. Nhờ vậy, người đọc dễ dàng cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn của cô gái trẻ này. Đồng thời, tác giả cũng khéo léo lồng ghép những chi tiết nhỏ để làm nổi bật tính cách của Phương Định. Chẳng hạn như việc cô tự đánh giá về ngoại hình của mình, hay những lúc cô lo lắng cho đồng đội. Tất cả đều góp phần tạo nên một nhân vật Phương Định thật sống động và chân thực.
Có thể nói, Phương Định là đại diện tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mỹ. Họ là những người dũng cảm, gan dạ, sẵn sàng hi sinh vì Tổ quốc. Thông qua nhân vật này, tác giả Nguyễn Minh Châu muốn ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của những người lính trên tuyến đường Trường Sơn. Đồng thời, ông cũng bày tỏ niềm tin vào tương lai tươi sáng của dân tộc.
“Dấu chân người lính” là một tác phẩm hay và giàu ý nghĩa. Nó đã để lại trong lòng người đọc nhiều ấn tượng sâu sắc. Đặc biệt là vẻ đẹp tâm hồn của những con người trên tuyến đường Trường Sơn. Họ là những người anh hùng thầm lặng, đã góp phần làm nên thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Qua tác phẩm, chúng ta càng thêm trân trọng và biết ơn những thế hệ cha ông đã hy sinh xương máu để giành lấy độc lập, tự do cho đất nước. Chúng ta cần ghi nhớ công ơn to lớn ấy bằng cách học tập, rèn luyện để trở thành người có ích cho xã hội.