Câu 2 (4,0 điểm) Nhưng sau 3 năm, vì nghèo khó, bệnh tật, ý phải về quê, chỉu cảnh thất nghiệp. Rồi Thử lên Hà Nội dạy học ở một trưởng từ của Địch anh họ Thứ. Địch chung vốn với Oanh vợ chua (Lunge:...

Trong truyện ngắn Sống mòn, Nam Cao đã khắc họa chân dung của Thứ - một trí thức nghèo với đầy đủ những nét đặc trưng điển hình. Đó là một chàng trai có lý tưởng, giàu lòng yêu thương, sẵn sàng hi sinh cho người khác nhưng đồng thời cũng là một kẻ yếu đuối, nhu nhược thiếu lập trường vững vàng.
Tâm trạng của Thứ trong truyện ngắn Sống mòn tiêu biểu cho diễn biến tâm lí của tầng lớp trí thức nói riêng và người dân nói chúng trong xã hội Việt Nam trước Cách mạng. Họ bị đẩy vào tình trạng sống mòn, sống mòn theo cả nghĩa đen và nghĩa bóng: sống trong đói nghèo bần cùng, sống trong sự tàn phá, bào mòn dần những giá trị, phẩm chất tốt đẹp của con người.
Trước hết, Thứ là một thanh niên có lí tưởng, giàu lòng yêu thương, sẵn sàng hi sinh cho người khác. Anh từng thi đỗ bằng Thành chung và từng ấp ủ nhiều hoài bão, ước mơ. Nhưng vì hoàn cảnh gia đình quá khó khăn nên anh đành chấp nhận cuộc sống chật vật, bế tắc ở Hà Nội. Dù vậy, Thứ vẫn luôn khao khát có thể giúp đỡ mọi người xung quanh để vơi bớt phần nào nỗi khổ cực của họ. Khi nghe tin ngôi trường do vợ chồng San - Oanh điều hành gặp khó khăn về tài chính, anh đã quyết định gửi năm tấm đá hoa cương mà mình tích cóp được suốt mấy năm qua để giúp họ vượt qua giai đoạn ngặt nghèo.
Không chỉ vậy, Thứ còn là một con người có trái tim nhân hậu, giàu lòng yêu thương. Anh luôn quan tâm, sẻ chia với những người xung quanh, dù bản thân đang phải gánh chịu nhiều áp lực, khó khăn. Chẳng hạn, khi chứng kiến cảnh vợ chồng San - Oanh cãi vã, anh đã không ngần ngại đứng ra can ngăn, khuyên giải họ. Hay khi biết tin đứa con đầu lòng của San - Oanh sắp chào đời, anh đã vui mừng cho họ, dù bản thân đang phải chịu đựng nỗi đau mất mát.
Tuy nhiên, bên cạnh những phẩm chất tốt đẹp, Thứ cũng là một kẻ yếu đuối, nhu nhược, thiếu lập trường vững vàng. Anh dễ dàng bị tác động bởi lời nói, hành động của người khác, dẫn đến những quyết định sai lầm. Chẳng hạn, khi nghe lời khuyên của San, Thứ đã quyết định bán hết số đá hoa cương mà mình tích cóp được để mua một mảnh đất ở ngoại thành Hà Nội. Đây là một quyết định sai lầm, khiến anh rơi vào cảnh túng quẫn, bế tắc hơn.
Thứ hai, Thứ là một người có tinh thần trách nhiệm cao, luôn cố gắng hoàn thành công việc một cách tốt nhất. Anh luôn nỗ lực học tập, trau dồi kiến thức để nâng cao trình độ chuyên môn. Khi được giao nhiệm vụ vẽ tranh minh họa cho tờ báo của trường, anh đã dành hết tâm huyết để hoàn thành bức tranh một cách tốt nhất. Bức tranh của anh đã gây được tiếng vang lớn, góp phần khẳng định tên tuổi của anh trong giới nghệ thuật.
Cuối cùng, Thứ là một người có niềm đam mê mãnh liệt với nghệ thuật. Anh luôn khao khát được cống hiến tài năng của mình cho nền nghệ thuật nước nhà. Khi được mời tham gia triển lãm mỹ thuật, anh đã rất háo hức và mong chờ được trưng bày tác phẩm của mình. Tuy nhiên, do hoàn cảnh gia đình khó khăn, anh đã buộc phải từ bỏ giấc mơ nghệ thuật của mình.
Nhìn chung, Thứ là một nhân vật điển hình cho tầng lớp trí thức tiểu tư sản trong xã hội Việt Nam trước Cách mạng. Anh có những phẩm chất tốt đẹp như lí tưởng, giàu lòng yêu thương, tinh thần trách nhiệm cao, nhưng đồng thời cũng mắc phải những khuyết điểm như yếu đuối, nhu nhược, thiếu lập trường vững vàng. Qua nhân vật Thứ, Nam Cao đã phản ánh chân thực những vấn đề nhức nhối của xã hội Việt Nam trước Cách mạng, đồng thời thể hiện niềm xót thương sâu sắc đối với những kiếp người nhỏ bé, bất hạnh.