Phân tích 2 khổ thơ đầu

Nguyễn Duy là nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Ông đã đóng góp cho nền thi ca Việt Nam rất nhiều tác phẩm hay, độc đáo. Một trong số đó phải kể đến Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa. Tác phẩm được trích từ tập Ánh trăng, mang đậm dấu ấn sáng tác của Nguyễn Duy. Hai khổ đầu bài thơ đã thể hiện rõ nét tình cảm gia đình thiêng liêng, cao quý.

Đọc nhan đề tác phẩm, người đọc đã phần nào hiểu được nội dung chính của bài thơ. Đó là cảm giác buồn bã khi ngồi nhớ về mẹ của nhà thơ. Không chỉ vậy, qua bài thơ, Nguyễn Duy còn muốn gửi gắm tình yêu quê hương đất nước, thái độ sống ân nghĩa, thủy chung của con người, sống và làm việc hết mình cho Tổ quốc.

Hai khổ đầu bài thơ, tác giả đã tái hiện lại những kí ức tuổi thơ bên người mẹ kính yêu của mình. Đó là những kỉ niệm vui có, buồn có nhưng đều in sâu trong tâm trí của nhà thơ.

"Thuở nhỏ tôi lên chơi đền Cây Thị
Gặp cậu ngươi tôi hỏi cây thị
Con ai mà con chẳng nói năng
Cây thị vàng, hoa thị trắng lăng
Lăng đế vương con mắt lim dim."

Những câu thơ mở đầu khiến cho chúng ta cảm thấy vô cùng tò mò. Nhân vật trữ tình "tôi" muốn nhắc đến những kỉ niệm hồi còn ấu thơ của mình. Đó là khoảng thời gian vô lo, vô nghĩ, hồn nhiên vui chơi tinh nghịch cùng bạn bè. Địa điểm được nhắc đến là đền Cây Thị. Có lẽ đây cũng chính là quê hương của tác giả vì ngôi đền thờ rất gần gũi, thân thuộc với những đứa trẻ. Chúng thường rủ nhau lên đó chơi vào mỗi buổi chiều mát mẻ, yên tĩnh. Trong lúc đó, Nguyễn Duy bắt gặp một cậu bé chừng 5-6 tuổi đang đứng chơi một mình cạnh cây thị. Cậu bé ấy hẳn là trạc tuổi với tác giả lúc bấy giờ nên thân thiết, quen thuộc lắm. Tuy nhiên, khi nhà thơ cất tiếng hỏi "cậu ngươi" là con ai thì cậu bé chẳng nói năng gì cả. Cậu chỉ đáp lại bằng hành động chứ không phải lời nói. Cậu vươn đôi tay nhỏ xinh của mình, cầm lấy quả thị vàng ươm trên cành cây rồi đưa lên mặt, lên tóc mình để chơi trò hóa trang.

Sau đó, cậu bé lại tiếp tục nằm lăn xuống cỏ, vừa lăn vừa mỉm cười thích thú. Hình ảnh ấy khiến cho Nguyễn Duy liên tưởng đến hình dáng của trái thị con. Chỉ một vài chi tiết nhỏ nhặt thôi nhưng sao tình cảm quá. Nó gợi cho người đọc nhớ về tuổi thơ của mình, nhớ về đứa trẻ ngây ngô ngày nào hay hát véo von, chạy nhảy tung tăng khắp xóm làng. Những hình ảnh ấy thật đẹp, thật đáng trân trọng.

Không chỉ vậy, Nguyễn Duy còn khéo léo lồng ghép vào trong thơ hình ảnh người mẹ lam lũ, vất vả của mình. Bà luôn tần tảo sớm hôm, chăm sóc cho con cái từng chút một.

"Tôi đi nửa ngày đàng đã mệt
Trèo non lội suối đợi mùa thu
Mẹ ta nồi cháo cám từng muỗng
Thơm suốt đời ta chén đổ bù."

Trong kí ức của Nguyễn Duy, hình ảnh người mẹ xuất hiện xuyên suốt trong những câu thơ. Nhà thơ miêu tả cuộc sống nghèo khổ, thiếu thốn của gia đình qua hình ảnh cháo cám. Cháo cám đâu thể gọi là món ăn ngon, thậm chí còn rất đắng chát nữa. Ấy vậy mà người mẹ vẫn cố gắng nấu cho con, mong con ăn thật nhiều để lớn nhanh, khỏe mạnh. Tình yêu thương của mẹ là vô bờ bến, nó có thể vượt qua mọi giới hạn, thử thách của cuộc sống.

Như vậy, hai khổ đầu bài thơ Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa đã đem đến cho người đọc những cảm xúc khó phai về tình mẫu tử thiêng liêng, cao quý. Qua đây, chúng ta càng thêm yêu mến, tự hào về tác giả Nguyễn Duy và những tác phẩm tuyệt vời của ông.