Phân thích một tác phẩm truyện

Kim Lân được mệnh danh là nhà văn của nông thôn Việt Nam bởi trong mỗi trang viết của ông, nông thôn Việt Nam hiện lên thật gần gũi, thân quen, chân thực mà đầy chất thơ. Với "Vợ nhặt", ông đã dựng lên bức tranh ảm đạm, đầy thảm hại về cuộc sống của những người dân lao động trong nạn đói khủng khiếp năm 1945. Song ở đó, nhà văn cũng phát hiện ra phía sau những số phận đáng thương là những phẩm chất cao đẹp như niềm tin, tình yêu thương và khát vọng sống mãnh liệt. Điều này được thể hiện rõ nét qua nhân vật anh cu Tràng.

Trong bối cảnh xã hội năm 1945 với cái đói, cái chết len lỏi vào từng ngõ ngách, từng nếp nhà, việc nuôi sống bản thân cũng đã là một thử thách lớn vậy mà Tràng - một người đàn ông xấu xí, thô kệch, ế vợ, lại nghèo còn dắt thêm một người phụ nữ về làm vợ thì quả là một điều vô cùng khó hiểu. Bởi lẽ, trong cái đói người ta chỉ nghĩ đến sự sống chứ ít ai nghĩ đến chuyện cưới xin, hỏi han. Hơn thế nữa, Tràng là một người đàn ông có ngoại hình xấu xí, thô kệch, hắn vốn chẳng có gì nổi bật ngay cả khi không rơi vào hoàn cảnh khốn cùng thì trong cái tình trạng ấy, Tràng càng không thể nghĩ đến chuyện có vợ. Đó là một điều hết sức phi lý. Chính vì vậy, việc Tràng có vợ đã gây ra một sự tò mò và ngạc nhiên lớn cho mọi người trong xóm ngụ cư. Bà cụ Tứ - mẹ Tràng thậm chí đã nghĩ mình sinh nhầm thời, thời buổi này người ta đói quá, khổ quá, thậm chí chết vì đói, chết vì bệnh tật nhiều quá nên đôi khi dở hơi, rồ dại rồi cứ thấy đàn ông lạ đi ngang qua là kéo lại hỏi vợ. Còn với hai nhân vật trong cuộc là Tràng và thị thì việc Tràng có vợ hoàn toàn ngẫu nhiên và bất ngờ giống như một trò đùa.

Tràng vốn là một gã trai nghèo khổ, ngôi nhà hắn ở "năm gian lụp xụp" có thể sụp xuống bất cứ lúc nào. Hắn lại là dân ngụ cư, suốt ngày chỉ biết vác cái quang thúng đi khắp nơi để kiếm chút khoai củ về ăn. Cuộc sống của hắn quanh quẩn bên người mẹ già và con gái nhỏ. Ấy vậy mà trong cái đêm tối tăm, u ám nhất, Tràng lại dám đưa về một người đàn bà xa lạ. Một người phụ nữ mà từ mặt mũi, dáng hình cho tới quần áo đều thảm hại, kham khổ tới mức thê thảm. Người đàn bà ấy vì miếng ăn mà đánh mất cả tự tôn, đánh mất cả sĩ diện, theo không Tràng về nhà. Và tất nhiên, việc Tràng lấy vợ đã khiến cho tất thảy mọi người trong xóm ngụ cư ngỡ ngàng, ngạc nhiên. Họ nhìn[INST] ship Tràng và người đàn bà kia bằng ánh mắt nửa thương cảm, nửa nghi ngại. Họ không thể hiểu được tại sao hai người lại có thể dễ dàng đưa nhau về như vậy? Rốt cuộc là có quen biết nhau hay không? Hay là "rẽ rúng" như những cặp vợ chồng trẻ con thường chơi trò vợ chồng với nhau?...

Sự xuất hiện của thị đã làm xáo trộn cuộc sống bình lặng vốn có của hai mẹ con Tràng. Có lẽ, sự vẩn đục này đã phá vỡ quy luật sống thanh bạch hàng ngày của bà cụ Tứ. Bà không hiểu nổi tại sao lại có người đàn bà xuất hiện trong căn nhà nhỏ bé của hai mẹ con mình. Bà ngạc nhiên lắm, nhưng rồi bà cũng hiểu ra cơ sự. Là một người đàn bà nhân hậu, giàu lòng vị tha, bà xót thương cho số phận của nàng dâu mới, con trai mình cũng là người đáng thương. Bà thấu hiểu cảnh ngộ của thị, người phụ nữ ấy đáng thương tới mức không có nổi một cái tên, chỉ được gọi chung chung là "thị", là "người đàn bà". Trong cái đói quay quắt, người ta không có quyền lựa chọn cho mình một cuộc sống tốt đẹp hơn, một số phận khác. Số phận của thị do cái đói quyết định. Cái đói đẩy thị tới bước đường cùng, phải tìm đến Tràng để nương tựa, để có chỗ dựa trong những tháng ngày gian nan, vất vả.

Bà cụ Tứ đã dành trọn vẹn tình yêu thương cho đứa con trai tội nghiệp và người con dâu đáng thương. Bà không hề tỏ ra khinh miệt hay coi thường thị mặc dù thị đem đến tai tiếng và những điều không may mắn cho gia đình bà. Thậm chí, bà còn nói với thị rằng: "Cám ơn các con đã chịu lấy nhau. Mẹ không có gì ngoài tấm lòng, sự đồng cảm, sẻ chia của các con". Câu nói ấy chứa đựng biết bao nhiêu yêu thương, trìu mến của người mẹ nghèo dành cho những đứa con. Bà hiểu rằng, cuộc đời này còn có rất nhiều sóng gió, nhiều trắc trở. Nhưng rồi, bà vẫn động viên các con: "Rồi ra may mà ông giời cho khá..." Bà luôn giữ vững niềm tin vào cuộc sống, tin tưởng vào tương lai tươi sáng. Dù cho hiện tại có nghiệt ngã, có bi thương đến nhường nào.

Có thể nói, nhân vật Tràng là một sáng tạo đặc sắc của Kim Lân. Nhà văn đã có những khám phá, phát hiện mới mẻ về những người dân lao động nghèo khổ trong nạn đói khủng khiếp năm 1945. Qua nhân vật Tràng, nhà văn gửi gắm niềm tin vào sức mạnh của tình yêu thương, của niềm lạc quan hi vọng. Dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào, con người ta vẫn luôn khao khát hạnh phúc, khao khát một cuộc sống gia đình đầm ấm, yên vui.