viết bài văn nghị luận phân tích chủ đề và một số nét đặc sắc nghệ thuật của bài thơ “Đất nước” Nguyễn Khoa Điềm

#### Phân tích bài thơ "Đất Nước" của Nguyễn Khoa Điềm
Nguyễn Khoa Điềm là nhà thơ trưởng thành trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Ông đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị trong đó nổi bật nhất là bài thơ "Đất Nước". Bài thơ được trích từ trường ca "Mặt đường khát vọng", được viết vào năm 1971 tại chiến khu Trị Thiên. Đây là thời điểm cuộc kháng chiến chống Mỹ đang diễn ra ác liệt, người thanh niên xung phong phải xa gia đình để lên đường nhập ngũ. Qua bài thơ, tác giả muốn thể hiện tình yêu đất nước, lòng tự hào dân tộc và tinh thần trách nhiệm của thế hệ trẻ đối với đất nước.
Bài thơ "Đất Nước" mang đậm dấu ấn cá nhân của Nguyễn Khoa Điềm. Tác giả đã sử dụng hình thức thơ trữ tình - chính luận để thể hiện những suy nghĩ sâu sắc về đất nước. Chủ đề của bài thơ là tư tưởng "Đất Nước của Nhân Dân", được thể hiện qua những hình ảnh, sự kiện lịch sử và truyền thống văn hóa.
Về mặt nghệ thuật, bài thơ có nhiều nét đặc sắc. Trước hết, tác giả đã sử dụng hình thức thơ trữ tình - chính luận để thể hiện những suy nghĩ sâu sắc về đất nước. Thơ trữ tình - chính luận là loại thơ vừa mang tính chất trữ tình, vừa mang tính chất chính luận. Trong bài thơ này, Nguyễn Khoa Điềm đã kết hợp hài hòa hai yếu tố đó để tạo nên một giọng điệu riêng biệt, vừa tha thiết, vừa hùng hồn.
Thứ hai, tác giả đã sử dụng chất liệu văn hóa dân gian để thể hiện tư tưởng "Đất Nước của Nhân Dân". Những hình ảnh, biểu tượng, thành ngữ, tục ngữ, ca dao,... đậm đà bản sắc dân tộc được tác giả đưa vào bài thơ một cách khéo léo, tạo nên một không khí gần gũi, thân thuộc, gợi lên niềm tự hào về truyền thống văn hóa lâu đời của dân tộc.
Thứ ba, tác giả đã sử dụng ngôn ngữ và giọng điệu phù hợp với nội dung bài thơ. Ngôn ngữ bài thơ giản dị, mộc mạc nhưng giàu hình ảnh, gợi cảm. Giọng điệu bài thơ vừa tâm tình, thủ thỉ, vừa hùng hồn, trang nghiêm, phù hợp với nội dung tư tưởng của bài thơ.
Cuối cùng, tác giả đã sử dụng cấu trúc và nhịp điệu bài thơ để tạo nên hiệu quả nghệ thuật cao. Cấu trúc bài thơ linh hoạt, nhịp điệu biến đổi phù hợp với nội dung từng đoạn, tạo nên sự chuyển tiếp mượt mà giữa các phần, làm cho bài thơ thêm hấp dẫn.
Tóm lại, bài thơ "Đất Nước" của Nguyễn Khoa Điềm là một tác phẩm tiêu biểu cho khuynh hướng thơ trữ tình - chính luận. Bài thơ đã thể hiện một cách sâu sắc tư tưởng "Đất Nước của Nhân Dân" bằng những hình thức nghệ thuật độc đáo. Bài thơ đã góp phần khơi dậy lòng yêu nước, tinh thần trách nhiệm và ý chí tự cường của tuổi trẻ Việt Nam.
Dưới đây là một ví dụ cụ thể về cách phân tích một đoạn thơ trong bài "Đất Nước":
Trong đoạn thơ mở đầu, tác giả đã nêu lên quan niệm mới mẻ về đất nước:
"Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi
Đất Nước có trong những cái "ngày xửa ngày xưa..." mẹ thường hay kể
Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn
Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc"
Tác giả đã sử dụng hình thức thơ trữ tình - chính luận để thể hiện quan niệm của mình về đất nước. Tác giả cho rằng đất nước không phải là một khái niệm trừu tượng, mà là một thực thể tồn tại trong cuộc sống hằng ngày của mỗi người. Đất nước được thể hiện qua những câu chuyện cổ tích, những phong tục tập quán, những truyền thống văn hóa,...
Tác giả đã sử dụng chất liệu văn hóa dân gian để khẳng định cội nguồn và truyền thống văn hóa lâu đời của dân tộc. Hình ảnh "miếng trầu bây giờ bà ăn" gợi lên những câu chuyện cổ tích, những phong tục tập quán của người Việt. Hình ảnh "tre đánh giặc" gợi lên truyền thống yêu nước, bất khuất của dân tộc.
Tóm lại, đoạn thơ mở đầu bài "Đất Nước" đã thể hiện một cách sâu sắc quan niệm "Đất Nước của Nhân Dân" bằng những hình thức nghệ thuật độc đáo. Đoạn thơ đã góp phần khơi dậy lòng yêu nước, tinh thần tự hào dân tộc trong mỗi người đọc.