Lưu Trọng Lư được biết đến là một thi sĩ với phong cách thơ rất riêng biệt, thành thực phiêu bạt trên suối nguồn tình cảm, luôn trăn trở với kiếp người và khơi gợi bao nỗi buồn hoang hoải nơi lòng người đọc. Những tác phẩm của ông đều chứa đựng nhiều cảm xúc, mang đậm dấu ấn cá nhân, thể hiện nỗi buồn cô đơn, hoài niệm, tìm về quá khứ,… Và bài thơ Nắng mới là một tác phẩm tiêu biểu, thể hiện rõ nét phong cách đó.
Bài thơ mở đầu bằng hình ảnh “nắng mới” – một tín hiệu thời gian, đánh dấu sự bắt đầu của một chuỗi suy tưởng về quá khứ. Tác giả đã sử dụng hình ảnh này để gợi lên những kỷ niệm xưa cũ, những ký ức về người mẹ thân yêu.
“Mỗi lần nắng mới hắt bên song,
Xao xác, gà trưa gáy não nùng,
Lòng rượi buồn theo thời dĩ vãng,
Chập chờn sống lại những ngày không.”
Hình ảnh “nắng mới” xuất hiện ngay từ câu thơ đầu tiên, báo hiệu cho sự bắt đầu của một buổi sáng đẹp trời. Nắng mới là nắng đầu xuân, nắng sau những cơn mưa lạnh lẽo, nắng chưa gay gắt, chói chang mà dịu dàng, ấm áp. Nắng mới hắt “bên song” cửa, cùng với tiếng gà gáy trưa não nùng tạo nên một khung cảnh bình yên nhưng cũng vắng vẻ, cô liêu. Khung cảnh ấy đã gợi nhắc tác giả về những kỷ niệm xưa cũ, những ký ức về một thời dĩ vãng xa xôi.
Kỷ niệm ấy như những mảnh ghép của cuộc đời, lúc ẩn lúc hiện, chập chờn như muốn phai nhạt theo thời gian. Nhưng chính cái khoảnh khắc “chập chờn” ấy lại khiến cho tác giả càng thêm nhớ nhung, nuối tiếc, như muốn níu giữ những gì đã qua. Từ đó, ta có thể thấy rằng, dù là một hình ảnh quen thuộc, bình dị, nhưng “nắng mới” trong bài thơ lại mang ý nghĩa đặc biệt, là chất xúc tác khơi gợi dòng chảy của thời gian, của kỉ niệm và tình cảm.
Trong dòng chảy của kí ức, hình ảnh người mẹ hiện lên thật giản dị mà thiêng liêng. Người mẹ ấy gắn với những kỷ niệm thuở thiếu thời, với hình ảnh bếp lửa bập bùng, áo đỏ tươi rực rỡ giữa nền nắng trắng xóa.
“Tôi nhớ mẹ tôi thuở thiếu thời
Lúc người còn sống, tôi lên mười;
Mỗi lần nắng mới reo ngoài nội,
Áo đỏ Người đưa trước giậu phơi”.
Người mẹ ấy hằng ngày vẫn bận rộn với công việc thường ngày, từ nấu nướng, giặt giũ đến chăm sóc con cái. Nhưng trong những khoảnh khắc ấy, mẹ vẫn luôn dành thời gian quan tâm, chăm sóc cho con. Hình ảnh “áo đỏ” được tác giả sử dụng như một biểu tượng của tình yêu thương, sự hy sinh cao cả của người mẹ. Màu đỏ của chiếc áo là màu của nhiệt huyết, của tình yêu thương cháy bỏng, của niềm tin hi vọng. Nó như sưởi ấm tâm hồn non nớt của đứa trẻ, giúp đứa trẻ vượt qua những khó khăn, thử thách trong cuộc sống.
Bên cạnh hình ảnh người mẹ, bài thơ còn thể hiện nỗi nhớ da diết, sâu thẳm của nhân vật trữ tình. Dù đã trưởng thành, dù đã trải qua bao nhiêu thăng trầm của cuộc đời, nhưng mỗi khi nhìn thấy nắng mới, lòng tác giả lại bồi hồi, xao xuyến, nhớ về mẹ. Đó là nỗi nhớ da diết, khôn nguôi, là tình yêu thương vô bờ bến của đứa con dành cho mẹ.
Về nghệ thuật, bài thơ sử dụng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, gần gũi với đời sống thường nhật. Nhịp thơ linh hoạt, lúc nhanh, dồn dập thể hiện nỗi nhớ da diết, lúc chậm rãi, suy tư, thể hiện sự chiêm nghiệm. Bên cạnh đó, tác giả còn sử dụng các biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ,… góp phần làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho bài thơ.
Tóm lại, bài thơ “Nắng mới” của Lưu Trọng Lư là một bài thơ hay, thể hiện nỗi nhớ mẹ sâu sắc, tình yêu thương chân thành của con dành cho mẹ. Bài thơ đã chạm đến trái tim người đọc bởi những hình ảnh giản dị, mộc mạc nhưng đầy ý nghĩa, bởi những cảm xúc chân thành, tha thiết. Đồng thời, bài thơ cũng phản ánh vẻ đẹp của tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt.