mô tả sự sinh trưởng và sự phát triển của Cây xoài

Huy NguyenSự sinh trưởng và phát triển của cây xoài

Cây xoài (Mangifera indica) là một loại cây ăn quả nhiệt đới phổ biến, trải qua một quá trình sinh trưởng và phát triển phức tạp, có thể chia thành nhiều giai đoạn khác nhau:

1. Giai đoạn nảy mầm và cây con:

Nảy mầm: Quá trình bắt đầu khi hạt xoài (thường là phần nhân bên trong quả) được gieo vào đất ẩm và ấm áp. Vỏ hạt sẽ nứt ra, và rễ mầm (radicle) bắt đầu mọc xuống đất để hút nước và chất dinh dưỡng. Chồi mầm (plumule) sẽ mọc lên trên mặt đất, phát triển thành thân và lá non đầu tiên.

Cây con: Trong giai đoạn này, cây xoài tập trung vào việc phát triển hệ rễ mạnh mẽ để ổn định và hấp thụ dinh dưỡng. Thân cây còn nhỏ, mềm yếu và có màu xanh lục. Lá non mọc ra theo từng đợt, có màu đỏ tía hoặc xanh nhạt, sau đó chuyển dần sang màu xanh đậm khi trưởng thành. Giai đoạn cây con có thể kéo dài vài tháng đến một năm, tùy thuộc vào điều kiện môi trường và giống xoài.

2. Giai đoạn cây non:

Khi hệ rễ đã phát triển tương đối ổn định, cây xoài bước vào giai đoạn cây non. Lúc này, thân cây bắt đầu cứng cáp hơn và cao dần lên. Các cành nhánh bắt đầu hình thành từ thân chính, tạo thành cấu trúc tán cây cơ bản.

Lá mọc ra nhiều hơn, kích thước lớn hơn và chức năng quang hợp trở nên mạnh mẽ hơn, giúp cây tích lũy năng lượng để chuẩn bị cho giai đoạn sinh sản.

Giai đoạn này thường kéo dài từ 1 đến 3 năm, tùy thuộc vào giống và điều kiện chăm sóc. Cây non vẫn chưa có khả năng ra hoa và kết trái.

3. Giai đoạn cây trưởng thành sinh dưỡng:

Khi cây xoài đạt đến một kích thước nhất định và hệ thống cành lá phát triển đầy đủ, nó bước vào giai đoạn trưởng thành sinh dưỡng. Trong giai đoạn này, cây tập trung vào việc duy trì sự sống và phát triển các bộ phận sinh dưỡng như thân, cành, lá.

Tốc độ tăng trưởng chiều cao có thể chậm lại, nhưng tán cây tiếp tục mở rộng và dày đặc hơn. Vỏ cây trở nên sần sùi và có màu nâu xám.

Giai đoạn này có thể kéo dài nhiều năm, tùy thuộc vào tuổi thọ của cây và điều kiện môi trường. Cây đã có khả năng ra hoa nhưng có thể chưa ổn định hoặc cho năng suất thấp.

4. Giai đoạn cây trưởng thành sinh sản:

Khi cây xoài đạt đến độ tuổi nhất định (thường từ 3 đến 6 năm tuổi đối với các giống ghép), nó bắt đầu bước vào giai đoạn trưởng thành sinh sản, tức là có khả năng ra hoa và kết trái ổn định hàng năm.

Giai đoạn này chịu ảnh hưởng lớn bởi các yếu tố môi trường như nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm và các biện pháp chăm sóc như bón phân, tỉa cành.

Ra hoa: Quá trình ra hoa thường xảy ra vào mùa khô hoặc sau một đợt lạnh nhất định, tùy thuộc vào giống xoài. Các chùm hoa (thường gọi là "đoản") mọc ra từ các đầu cành hoặc nách lá. Mỗi chùm hoa chứa hàng trăm đến hàng nghìn hoa nhỏ màu trắng hoặc vàng nhạt.

Thụ phấn và thụ tinh: Hoa xoài có cả nhị và nhụy, có thể tự thụ phấn hoặc thụ phấn chéo nhờ côn trùng (chủ yếu là ruồi và ong). Sau khi thụ phấn thành công, quá trình thụ tinh diễn ra, hình thành phôi và các bộ phận khác của quả.

Kết trái và phát triển quả: Sau khi thụ tinh, bầu nhụy phát triển thành quả xoài. Quá trình phát triển quả trải qua nhiều giai đoạn, từ quả non nhỏ màu xanh đến quả trưởng thành có kích thước, hình dạng và màu sắc đặc trưng của từng giống. Thời gian phát triển quả có thể kéo dài vài tháng.

Chín: Khi quả xoài chín, nó sẽ đạt được hương vị, màu sắc và độ mềm đặc trưng.

5. Giai đoạn suy thoái và già cỗi:

Theo thời gian, cây xoài sẽ bước vào giai đoạn suy thoái và già cỗi. Tốc độ sinh trưởng chậm lại, khả năng ra hoa và kết trái giảm dần.

Các cành cây trở nên khô yếu, dễ bị sâu bệnh tấn công. Năng suất quả giảm sút đáng kể.

Tuổi thọ của cây xoài có thể rất dài, lên đến hàng chục, thậm chí hàng trăm năm, nhưng năng suất kinh tế thường giảm sau một thời gian nhất định.

Tóm lại, sự sinh trưởng và phát triển của cây xoài là một quá trình liên tục và phức tạp, chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố bên trong và bên ngoài. Việc hiểu rõ các giai đoạn này giúp người trồng có những biện pháp chăm sóc phù hợp để cây phát triển khỏe mạnh và cho năng suất cao.