Trái cau hoa Vườn xưa rụng trái cau hoa Tuổi thơ ta nhặt mẹ ta têm trầu Mẹ ta chân đất áo nâu Miếng trầu cánh phượng là câu xa vời Gió Lào hất ngược nón cời Nắng mưa một mảnh áo tơi phập phồng Đ...

Phạm Xuân Cần là một cây bút tiêu biểu cho lớp nhà thơ trẻ trưởng thành sau năm 1975. Thơ anh mang đậm hơi thở của cuộc sống đời thường, những trăn trở suy tư về đạo lý làm người. Ngôn ngữ thơ bình dị mà đầy tinh tế. Bài thơ “Trái Cau Hoa” là một minh chứng rõ nét cho phong cách sáng tác ấy. Bài thơ mở đầu bằng hình ảnh trái cau hoa, một hình ảnh quen thuộc gắn liền với làng quê Việt Nam. Trái cau hoa không chỉ là một loại quả bình dị mà còn là biểu tượng của làng quê, của những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ.
Bài thơ là lời tâm sự của nhân vật trữ tình về nỗi nhớ quê hương, về tình cảm gia đình và sự trân trọng những giá trị truyền thống của dân tộc. Qua đó, tác giả muốn gửi gắm thông điệp về tình yêu quê hương, đất nước và lòng biết ơn đối với cha mẹ.
Mở đầu bài thơ, tác giả đã khắc họa hình ảnh trái cau hoa một cách tinh tế:
“Trái cau hoa vườn xưa rụng
Trái cau hoa tuổi thơ ta”
Hình ảnh trái cau hoa xuất hiện một cách tự nhiên, như một lời nhắc nhở về những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ. Trái cau hoa không chỉ là một loại quả bình dị mà còn là biểu tượng của làng quê, của những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ.
Tiếp theo, tác giả đã diễn tả tâm trạng của nhân vật trữ tình khi nhìn thấy trái cau hoa:
“Ta nhặt trái cau hoa
Mẹ ta têm trầu này
Chân đất áo nâu
Miếng trầu cánh phượng”
Nhân vật trữ tình nhớ về hình ảnh mẹ mình, với đôi bàn tay khéo léo têm trầu cánh phượng. Hình ảnh mẹ với “chân đất”, “áo nâu” gợi lên một vẻ đẹp bình dị, mộc mạc của người phụ nữ Việt Nam. Miếng trầu cánh phượng là biểu tượng của tình yêu thương, của những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
Tuy nhiên, nỗi đau cũng ập đến khi nhân vật trữ tình nhận ra rằng mẹ đã không còn nữa:
“Gió lào hất ngược nón cời
Nắng mưa một mảnh áo tơi phập phồng
Đồng xa, gánh nặng, lưng còng
Mẹ như một mảnh liềm cong cuối ngày”
Câu thơ gợi lên nỗi đau khi mất đi người thân, khi không còn được thưởng thức những miếng trầu thơm ngon do mẹ têm. Đồng thời, nó cũng thể hiện sự xót thương, tiếc nuối của nhân vật trữ tình trước sự ra đi của mẹ.
Cuối cùng, nhân vật trữ tình bày tỏ tình cảm của mình đối với mẹ và những giá trị truyền thống của dân tộc:
“Chiều nay khói thẳng, hương cong
Trầu cau cúng mẹ, trên đồng sương sa
Cúi đầu trước những xưa xa
Lòng nghe rụng trái cau hoa thuở nào…”
Nhân vật trữ tình thắp nén nhang dâng lên mẹ, tưởng nhớ về những kỉ niệm đẹp đẽ của quá khứ. Hình ảnh “khói thẳng, hương cong” gợi lên không khí thiêng liêng, ấm áp của buổi lễ cúng. Câu thơ cuối cùng khép lại bài thơ bằng một nỗi nhớ da diết, khôn nguôi.
Bài thơ “Trái Cau Hoa” của Phạm Xuân Cần đã thể hiện một cách tinh tế nỗi nhớ quê hương, tình cảm gia đình và sự trân trọng những giá trị truyền thống của dân tộc. Bằng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc nhưng giàu sức gợi, tác giả đã khắc họa thành công hình ảnh trái cau hoa và những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ. Bài thơ không chỉ là tiếng lòng của nhà thơ mà còn là tiếng nói chung của nhiều người con xa xứ, luôn hướng về cội nguồn, về những giá trị tốt đẹp của dân tộc.