Vũ Quần Phương là một nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Ông từng là phi công lái máy bay tiêm kích, sau đó chuyển sang hoạt động báo chí và văn nghệ. Thơ của Vũ Quần Phương mang đậm chất trữ tình, lãng mạn, thể hiện tình yêu quê hương đất nước, con người và cuộc sống. Bài thơ "Giờ trực chiến" được sáng tác vào năm 1967, khi ông đang tham gia chiến đấu tại chiến trường miền Nam. Bài thơ đã ghi lại những giây phút căng thẳng, hồi hộp của những người lính trẻ tuổi trong giờ trực chiến, đồng thời thể hiện tình đồng đội, sự lạc quan và tinh thần chiến đấu của họ.
Bài thơ mở đầu bằng một khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp:
"Bỗng lòe chớp đỏ,
Thôi rồi Lượm ơi!
Chú đồng chí nhỏ,
Một dòng máu tươi!"
Tác giả bất ngờ khi thấy ánh sáng lóe lên từ phía xa, kèm theo tiếng nổ lớn. Hình ảnh "Lượm ơi!" vang lên như một tiếng kêu đau đớn, xót thương cho cậu bé đưa thư đã hy sinh. Tác giả gọi Lượm là "chú đồng chí nhỏ" vì dù còn rất trẻ nhưng Lượm đã sẵn sàng hi sinh vì Tổ quốc. Cậu bé ấy đã trở thành biểu tượng của lòng dũng cảm, kiên cường của dân tộc Việt Nam.
Khổ thơ tiếp theo miêu tả không khí căng thẳng trước giờ máy bay địch đến:
"Cả tiểu đội im lặng,
Nhìn lên bầu trời xanh,
Mắt đăm đăm nhìn theo,
Gió thổi mạnh, mây bay cao."
Các chiến sĩ đều đang tập trung cao độ, chuẩn bị cho cuộc chiến sắp diễn ra. Họ ngồi bên nhau, cùng nhau chờ đợi kẻ thù. Tâm trạng của họ vừa hồi hộp, lo lắng nhưng cũng đầy quyết tâm.
Trong lúc chờ đợi, các chiến sĩ nhớ về quê hương, về những kỷ niệm đẹp đẽ:
"Nắng vàng rực rỡ,
Góc phố rợp bóng cây,
Con đường làng quen thuộc,
Những cánh đồng lúa chín vàng."
Khung cảnh thiên nhiên thật tươi đẹp, yên bình. Nhưng giờ đây, nó lại càng thêm quý giá bởi các chiến sĩ đang phải chiến đấu trên mảnh đất quê hương. Họ biết rằng, chỉ vài phút nữa thôi, họ sẽ bước vào cuộc chiến khốc liệt.
Khi máy bay địch xuất hiện, cả tiểu đội nhanh chóng hành động:
"Máy bay địch xuất hiện,
Tiếng bom nổ ầm ầm,
Chúng ta đứng dậy,
Súng sẵn sàng bắn."
Các chiến sĩ không hề nao núng trước hiểm nguy. Họ nhanh chóng đứng dậy, cầm súng sẵn sàng chiến đấu. Tiếng bom nổ vang trời, khói bụi mù mịt. Nhưng các chiến sĩ vẫn giữ vững tinh thần, quyết tâm tiêu diệt kẻ thù.
Bài thơ "Giờ trực chiến" đã thể hiện một cách chân thực và xúc động tình đồng đội, sự lạc quan và tinh thần chiến đấu của những người lính trẻ tuổi. Qua đó, tác giả muốn ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của thế hệ trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.