BÀN GIAO Rồi ông sẽ bàn giao cho cháu Bàn giao gió heo may Bàn giao góc phố Có mùi ngô nướng bay Ông sẽ chẳng bàn giao những tháng ngày vất vả Sương muối đêm bay lạnh mặt người Đất rung chuy...

Vũ Quần Phương là nhà thơ tiêu biểu của nền thơ Việt Nam. Ông có rất nhiều tác phẩm hay tạo nên dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả. Trong đó, Bàn giao là một trong số những tác phẩm nổi bật. Bài thơ nói về sự chuyển giao giữa mùa thu và mùa đông. Hai khổ thơ đầu của bài thơ đã thể hiện rõ nét điều đó.

Ngay ở nhan đề "Bàn giao", người đọc đã phần nào hiểu được nội dung chính mà tác giả muốn gửi gắm. Đó là sự chuyển giao giữa mùa thu và mùa đông. Mùa thu với những cơn gió heo may đã qua, nhường chỗ cho mùa đông với những cơn gió lạnh. Nhưng ẩn dụ về sự chuyển giao giữa các mùa không phải là ý chính của bài thơ. Ở hai khổ đầu, tác giả muốn nói đến sự chuyển giao giữa hai thế hệ - một người lính chuẩn bị rời xa cõi sống, trao lại trách nhiệm cho thế hệ trẻ.

Mở đầu bài thơ là hình ảnh "gió heo may":

"Gió heo may thở dài
Chắc rằng qua heo may
Vàng bay mấy lá vàng
Lá bao nhiêu tuổi vàng
Bao nhiêu tuổi trời xanh."

Những cơn gió heo may mang theo chút se lạnh báo hiệu mùa thu đã về. Những cơn gió ấy như đang "thở dài" bởi lẽ mùa thu qua thì mùa đông sẽ tới. Những chiếc lá vàng dần lìa khỏi cành cây vì giá lạnh. Không ai biết được những chiếc lá ấy bao nhiêu tuổi, nhưng khi tuổi đã già thì chắc chắn phải lìa khỏi cây. Hình ảnh so sánh "lá vàng" với con người thật giàu sức gợi. Phải chăng những chiếc lá kia cũng giống như con người, khi già rồi thì đều phải lìa xa cây?

Tiếp đến, tác giả nhắc đến sự kiện lịch sử trọng đại của dân tộc ta:

"Ông chẳng ở lâu cùng
Chúng tôi còn bận họp
Quốc hội giữa mùa
Thảo luận phòng chống dịch
Như bàn giao một mùa
Cho cây trái đâm chồi
Nắng dịu dàng thôi thúc
Đất trời thêm khí tươi."

Khi đất nước hòa bình, thống nhất, công việc của mỗi người trở nên bận rộn hơn. Ai cũng tất bật với công việc riêng của mình. Có người thì "quốc hội giữa mùa", có người thì "phòng chống dịch",... Nhưng dù có bận rộn đến đâu, chúng ta vẫn luôn ghi nhớ những lời căn dặn của Bác Hồ năm xưa: "Người khỏe mạnh, đất nước sẽ khỏe mạnh". Vì vậy, mọi người vẫn đang cố gắng hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, như đang "bàn giao một mùa" cho ông Nội. Nhờ có sự "bàn giao" ấy mà cây trái bắt đầu đâm chồi nảy lộc. Ánh nắng dịu nhẹ của mùa xuân như thôi thúc vạn vật sinh sôi, nảy nở. Đất trời như được khoác thêm tấm áo mới, tràn đầy sức sống.

Hai khổ thơ đầu của bài thơ Bàn giao đã giúp người đọc hiểu hơn về sự chuyển giao giữa mùa thu và mùa đông. Đồng thời, qua đó, tác giả còn muốn khẳng định giá trị của những trải nghiệm, kinh nghiệm được truyền lại từ thế hệ cha anh đến thế hệ trẻ hôm nay. Từ đó, mỗi người cần biết trân trọng, kế thừa và phát huy những giá trị tốt đẹp ấy.