phân tích đánh giá tác phẩm hội họa Bác hồ ở chiến khu Việt bắc 600 chữ

Bài thơ "Cảnh khuya" được Chủ tịch Hồ Chí Minh viết vào năm 1947, khi quân và dân ta đang thắng lớn trên chiến trường Việt Bắc. Sông Lô, Đoan Hùng đã đi vào lịch sử bằng những nét vàng chói lọi đầu tiên của ta trong chín năm kháng chiến chống Pháp. Bài thơ thể hiện cảm hứng yêu nước mãnh liệt dạt dào ánh sáng và âm thanh. Đó là ánh sáng của trăng Việt Bắc, của lòng yêu nước sâu sắc:

"Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà".

Giữa chốn rừng sâu vắng lặng, Người đã nghe thấy âm thanh của tiếng suối chảy róc rách. Tiếng suối trong đêm khuya như tiếng hát xa dịu êm vang vọng như âm thanh của tiếng hát sâu lắng. Bác đã vận dụng nghệ thuật lấy động tả tĩnh để diễn tả tiếng suối.

Tiếng suối nghe sao mà tha thiết thế, nó như là tiếng hát ru, man mác, ngân xa, trầm bổng,...rồi thấm vào lòng người. Trong đêm khuya thanh vắng, tiếng suối bỗng trở nên gần gũi với con người hơn, nó ngân vang nhưng không trống trải, đơn côi mà đượm tình người.

Không chỉ dừng lại ở đó, Người còn cảm nhận được ánh trăng đang chiếu rọi qua vòm cây cổ thụ. Ánh trăng đêm khuya đã bao phủ lên vạn vật một màu tráng ngọc lấp lánh. Trăng càng sáng rõ, càng tròn trịa hơn khi vượt qua tầng cây cổ thụ. Trăng ôm ấp, quấn quýt với tán lá, bông hoa. Hình ảnh trăng, cây, hoa quấn quýt, tương xứng với nhau tạo nên một bức tranh đơn sơ mà tuyệt đẹp.

Bác đã vận dụng nghệ thuật chấm phá của thi pháp cổ kết hợp với bút pháp điểm nhãn của thi pháp hiện đại để vẽ nên bức tranh thiên nhiên vùng núi trong đêm trăng rất nhẹ nhàng, mơ mộng, lãng mạn. Bức tranh núi rừng hiện lên như một bức tranh thủy mặc kết hợp giữa hai gam màu sáng tối với những hình khối và đường nét hòa quyện vào nhau tạo nên một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp.

Vẻ đẹp của cảnh vật đã góp phần thể hiện vẻ đẹp trong tâm hồn Bác, đó là tấm lòng yêu thiên nhiên, yêu nước sâu sắc. Trong bất cứ hoàn cảnh nào, Người vẫn luôn dành cho thiên nhiên một chỗ đứng vững chắc trong tâm hồn mình.

Nếu ở hai câu đầu, Bác tả cảnh đẹp đêm trăng nơi rừng sâu thì ở hai câu sau, Bác tả vẻ đẹp tâm hồn, vẻ đẹp con người trước vẻ đẹp thiên nhiên:

"Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà"

Câu thứ ba lặp lại hoàn toàn câu thứ hai, tạo nên cấu trúc vòng tròn tron bài thơ, thể hiện cảm xúc đóng lại ở chỗ bắt đầu, ở vẻ đẹp của đêm trăng nơi núi rừng. Nhưng đồng thời, câu thơ cuối mở ra một nội dung mới, thể hiện tâm trạng của Bác.

Trước vẻ đẹp kì diệu của thiên nhiên, Bác đã sung sướng thốt lên: cảnh khuya như vẽ. Cái hồn của tạo vật đã tác động mạnh đến trái tim nghệ sĩ nhạy cảm của Bác và là nguyên nhân khiến cho người chưa ngủ. Ngủ làm sao được trước đêm lành trăng đẹp như đêm nay?! Thao thức là hệ quả tất yếu của nỗi trăn trở, xao xuyến không nguôi trong tâm hồn Bác trước cái đẹp.

Hai câu thơ cuối cho thấy sự hòa quyện tuyệt vời giữa tâm hồn nghệ sĩ với cốt cách chiến sĩ của Bác Hồ. Đã mấy ai có thể bỏ quên cảnh đẹp đêm trăng để lo việc nước? Đã mấy ai lúc nằm gai nếm mật vẫn giữ cho mình một tâm hồn trẻ trung, đa cảm, lãng mạn đến vậy!

Hơn nữa, đây đâu phải là lần đầu Bác không ngủ. Còn nhớ, trong kháng chiến gian lao, Bác từng đã không ngủ vì lo nỗi nước nhà. Lần này, cũng không ngủ, Bác đã bộc lộ nỗi lo lắng, băn khoăn về một niềm công lý chưa được thực hiện, về một xứ sở gấm vóc bị giày xéo đau thương:

"Một canh...hai canh...lại ba canh
Trằn trọc băn khoăn giấc chẳng thành
Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt
Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh".
(Không ngủ được)

Vậy đấy, dù có thả tâm hồn mình vào ngắm nhìn trời đất bao la, bát ngát, rộng lớn thì Bác vẫn không quên trách nhiệm lớn lao của mình đối với quốc gia, dân tộc. Bác vẫn trăn trở với nỗi niềm non nước. Tâm trạng ấy đã phản chiếu tâm hồn cao đẹp của vị lãnh tụ vĩ đại, vị cha già kính yêu của dân tộc.

Có thể nói, bài thơ "Cảnh khuya" là một bài thơ hay mang đậm chất trữ tình của Bác. Nó làm ta càng thêm thấu hiểu và khâm phục Bác, một người chưa bao giờ nghỉ ngơi, chưa bao giờ an mình trong giấc ngủ. Trái tim Bác luôn thao thức, rung lên những nhịp đập sôi nổi trước đất trời tươi đẹp. Từ đó, ta càng thêm trân quý, thêm nâng niu những khoảnh khắc đáng quý báu khi được sống tự do, hòa bình.