THU VỊNH (Nguyễn Khuyến) Trời thu xanh ngắt mấy tầng cao, Cần trúc lơ phơ gió hắt hiu. Nước biếc trông như tầng khói phủ, Song thưa để mặc bóng trăng vào. Mấy chùm trước giậu hoa năm ngoái, Một tiếng...

câu 1. Bài thơ "Thu Vịnh" được viết theo thể thơ Thất Ngôn Bát Cú Đường Luật.

Phân tích:

- Bài thơ gồm 8 câu, mỗi câu có 7 chữ.
- , 2, 4, 6, 8 hiệp vần bằng ở chữ cuối.
- Bố cục bài thơ chia thành 4 phần: đề, thực, luận, kết.

Kết luận:

Dựa vào các đặc điểm trên, ta có thể khẳng định bài thơ "Thu Vịnh" được viết theo thể thơ Thất Ngôn Bát Cú Đường Luật.

câu 2. Câu trả lời cho bài tập gốc:

Đáp án đúng là c. Đồng bằng Bắc Bộ.

Nguyễn Khuyến sinh ra tại làng Yên Đổ, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam, thuộc vùng đồng bằng Bắc Bộ. Bài thơ "Thu Vịnh" được sáng tác vào thời kỳ Nguyễn Khuyến sống ẩn dật tại quê nhà sau khi cáo quan về nghỉ hưu. Do đó, cảnh mùa thu được miêu tả trong bài thơ này chắc chắn phải là cảnh vật ở vùng đồng bằng Bắc Bộ.

câu 3. Câu trả lời cho bài tập gốc:

Hình ảnh trăng thu xuất hiện trong cả hai bài thơ "Thu Vịnh" và "Thu Điếu".

* Trong "Thu Vịnh", hình ảnh trăng được miêu tả qua câu thơ: "Song thưa để mặc bóng trăng vào". Trăng được ví như một vị khách quý, lặng lẽ bước vào căn nhà tranh đơn sơ, tạo nên khung cảnh thanh bình, yên tĩnh của đêm thu.
* Trong "Thu Điếu", hình ảnh trăng được ẩn dụ qua câu thơ: "Lưng giậu phất phơ màu khói nhạt". Ánh trăng trắng mờ ảo, len lỏi qua kẽ lá, tạo nên bức tranh thiên nhiên huyền ảo, lãng mạn.

Sự xuất hiện của trăng thu trong cả hai bài thơ thể hiện sự tinh tế, tài hoa của Nguyễn Khuyến trong việc sử dụng ngôn ngữ, tạo nên những hình ảnh đẹp, giàu sức gợi cảm. Trăng thu không chỉ là biểu tượng của vẻ đẹp thiên nhiên mà còn là biểu tượng của tâm hồn thanh tao, ung dung, lạc quan của tác giả.

câu 4. Bài thơ "Thu Vịnh" của Nguyễn Khuyến sử dụng vần chân và vần "ao". Đáp án A và B đều đúng. Tuy nhiên, đáp án C sai vì trong bài thơ này không có vần "ao" được gieo ở tiếng thứ 7 của các câu thơ.

câu 1, : Bài thơ "Thu Vịnh" được sáng tác bởi Nguyễn Khuyến vào thời kỳ nào?

A. Thời kỳ kháng chiến chống Pháp.
B. Thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.
C. Thời kỳ phong kiến suy tàn.
D. Thời kỳ nhà Nguyễn.

Đáp án D.

: Câu thơ "Trời thu xanh ngắt mấy tầng cao" sử dụng biện pháp tu từ gì?

A. Nhân hóa.
B. So sánh.
C. Ẩn dụ.
D. Hoán dụ.

Đáp án B.

: Hai câu thơ "Cần trúc lơ phơ gió hắt hiu/ Nước biếc trông như tầng khói phủ" gợi lên khung cảnh mùa thu như thế nào?

A. Yên bình, tĩnh lặng.
B. Rực rỡ, sôi động.
C. Lãng mạn, trữ tình.
D. Hoang sơ, hùng vĩ.

Đáp án A.

: Tác giả thể hiện tâm trạng gì qua hai câu thơ cuối?

A. Vui mừng, phấn khởi.
B. Buồn bã, tiếc nuối.
C. Ngậm ngùi, xót xa.
D. Lo lắng, bất an.

Đáp án C.

: Biện pháp nghệ thuật nào được sử dụng trong câu thơ "Mấy chùm trước giậu hoa năm ngoái"?

A. Đảo ngữ.
B. Điệp ngữ.
C. Đối lập.
D. Liệt kê.

Đáp án A.

: Nội dung chính của bài thơ "Thu Vịnh" là gì?

A. Ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên mùa thu.
B. Thể hiện nỗi nhớ quê hương da diết.
C. Bộc lộ tâm trạng buồn chán, cô đơn.
D. Cả ba đáp án đều đúng.

Đáp án A.

: Từ "lơ phơ" trong câu thơ "Cần trúc lơ phơ gió hắt hiu" mang nghĩa gì?

A. Mảnh mai, yếu ớt.
B. Tươi tốt, đầy sức sống.
C. Đầy đủ, sung túc.
D. Vắng vẻ, trống trải.

Đáp án A.

: Câu thơ "Song thưa để mặc bóng trăng vào" gợi lên hình ảnh gì?

A. Một căn phòng rộng rãi, thoáng mát.
B. Một căn phòng nhỏ bé, ấm cúng.
C. Một căn phòng tối tăm, lạnh lẽo.
D. Một căn phòng yên tĩnh, thanh bình.

Đáp án D.

câu 5. Đáp án đúng cho câu hỏi là c. điểm nhìn từ gần đến cao xa, từ cao xa lại trở về gần.

Phân tích:

Bài thơ "Thu Vịnh" của Nguyễn Khuyến sử dụng điểm nhìn từ gần đến cao xa, sau đó lại quay trở về gần. Điều này thể hiện qua việc tác giả miêu tả khung cảnh thiên nhiên từ những chi tiết nhỏ bé, cụ thể như "trời thu xanh ngắt", "cần trúc lơ phơ", "nước biếc", "song thưa",... rồi mở rộng ra toàn bộ bức tranh mùa thu với "gió hắt hiu", "khói phủ", "bóng trăng". Sau đó, tác giả lại quay trở về gần bằng cách tập trung vào tâm trạng của con người, thể hiện sự suy tư, trăn trở qua hình ảnh "hoa năm ngoái", "tiếng ngỗng nước nào?".

Tác dụng:

- Tạo nên chiều sâu cho bức tranh mùa thu: Điểm nhìn linh hoạt giúp tác giả khắc họa được cả vẻ đẹp bề ngoài lẫn chiều sâu tâm hồn của cảnh vật, tạo nên một bức tranh mùa thu đầy ấn tượng.
- Thể hiện tâm trạng của nhà thơ: Qua việc thay đổi điểm nhìn, tác giả bộc lộ rõ nét nỗi lòng của mình, từ sự say mê, ngỡ ngàng trước vẻ đẹp của mùa thu đến sự trầm ngâm, suy tư về cuộc đời.
- Tăng tính nghệ thuật cho bài thơ: Cách sử dụng điểm nhìn linh hoạt góp phần tạo nên sự độc đáo, hấp dẫn cho bài thơ, khiến người đọc cảm nhận được trọn vẹn vẻ đẹp của mùa thu và tâm trạng của nhà thơ.

câu 6. Bức tranh mùa thu trong "Thu Vịnh" là bức tranh thiên nhiên đẹp, thanh sơ, yên bình nhưng tĩnh lặng, gợi buồn.

Phân tích:

* Cảnh vật: Nguyễn Khuyến sử dụng những hình ảnh quen thuộc của làng quê Việt Nam như bầu trời xanh ngắt, cần trúc lơ phơ, nước biếc, ánh trăng, hoa năm ngoái... tạo nên một khung cảnh thanh bình, êm đềm.
* Màu sắc: Màu xanh của trời, nước, cây lá tạo nên sự hài hòa, thanh tao cho bức tranh.
* Âm thanh: Tiếng gió hắt hiu, tiếng chim kêu, tiếng cá đớp mồi... tạo nên âm hưởng nhẹ nhàng, du dương, góp phần tăng thêm vẻ tĩnh lặng, buồn man mác cho bức tranh.
* Tâm trạng: Tâm trạng của nhà thơ được thể hiện qua những hình ảnh ẩn dụ như "cần trúc lơ phơ", "nước biếc", "hoa năm ngoái"... thể hiện nỗi buồn man mác, tiếc nuối, hoài niệm về quá khứ.

Kết luận: Bức tranh mùa thu trong "Thu Vịnh" là một bức tranh đẹp, thanh bình, yên tĩnh, mang nét buồn man mác, gợi lên tâm trạng hoài niệm, tiếc nuối của tác giả.

câu 7. Tâm trạng của chủ thể trữ tình trong bài thơ "Thu Vịnh" là cô đơn, u hoài. Bài thơ thể hiện nỗi lòng của tác giả khi đứng giữa khung cảnh thiên nhiên mùa thu thanh bình nhưng cũng đầy cô tịch. Hình ảnh "cần trúc lơ phơ gió hắt hiu", "nước biếc nhìn xa như khói phủ", "song thưa để mặc bóng trăng vào" gợi lên sự tĩnh lặng, vắng vẻ của không gian. Câu thơ cuối cùng "nhân hứng cũng vừa toan cất bút, nghĩ ra lại thẹn với ông Đào" cho thấy tâm trạng băn khoăn, trăn trở của nhà thơ khi đối diện với quá khứ hào hùng của Đào Uyên Minh. Sự cô đơn, u hoài được thể hiện rõ nét qua những hình ảnh và cảm xúc mà tác giả truyền tải trong bài thơ.

câu 8. Trong hai câu thơ "Nước biếc trông như tầng khói phủ / Song thưa để mặc bóng trăng vào", tác giả Nguyễn Khuyến đã sử dụng biện pháp tu từ so sánh ngang bằng với hình ảnh "nước biếc" được so sánh với "tầng khói phủ".

* Tác dụng:
* Gợi hình: Tạo nên một bức tranh mùa thu đẹp đẽ, lãng mạn với màu sắc thanh tao, nhẹ nhàng của nước biếc và sự mờ ảo, huyền bí của làn khói phủ.
* Gợi cảm: Thể hiện tâm hồn nhạy cảm, tinh tế của nhà thơ khi miêu tả cảnh vật thiên nhiên. Đồng thời, tạo nên một không gian yên tĩnh, thanh bình, gợi lên cảm giác thư thái, an nhiên cho người đọc.
* Nhấn mạnh: Sự tương đồng giữa "nước biếc" và "tầng khói phủ" giúp nhấn mạnh vẻ đẹp dịu dàng, êm đềm của mùa thu.

Biện pháp tu từ so sánh trong trường hợp này góp phần tạo nên nét độc đáo, ấn tượng cho câu thơ, khiến cho cảnh vật trở nên sinh động, giàu sức biểu cảm hơn.

câu 9. Trong bài thơ "Thu Vịnh", Nguyễn Khuyến thể hiện nỗi thẹn của mình qua việc so sánh bản thân với Đào Uyên Minh. Ông cảm thấy thẹn vì cho rằng tài năng và phẩm chất của mình chưa bằng được Đào Uyên Minh. Điều này phản ánh sự khiêm tốn và lòng tôn trọng đối với những bậc tiền bối. Tuy nhiên, nỗi thẹn này cũng mang tính chất tích cực, thúc đẩy con người phấn đấu vươn lên, hoàn thiện bản thân hơn nữa.

câu 10. Trong cuộc sống, việc dành thời gian để nhìn lại bản thân là vô cùng quan trọng. Đây là cơ hội để mỗi người tự đánh giá, xem xét lại những gì đã làm được, những gì còn hạn chế và đặt ra mục tiêu cho tương lai. Nhìn lại bản thân giúp ta nhận ra những ưu điểm, nhược điểm của bản thân, từ đó phát huy thế mạnh và khắc phục khuyết điểm. Việc này cũng giúp ta xác định rõ hơn con đường mình đang đi, tránh những sai lầm và thất bại không đáng có. Ngoài ra, nhìn lại bản thân còn giúp ta trân trọng những thành quả đạt được, đồng thời khơi dậy động lực để tiếp tục cố gắng.
Tuy nhiên, nhìn lại bản thân không phải là việc dễ dàng. Đôi khi, ta thường né tránh hoặc tự an ủi bản thân thay vì đối mặt với thực tế. Vì vậy, cần có thái độ nghiêm túc, khách quan và sẵn sàng chấp nhận những điều chưa tốt. Bên cạnh đó, ta cũng cần tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè và những người có kinh nghiệm. Họ sẽ giúp ta có cái nhìn toàn diện và khách quan hơn về bản thân.
Nhìn lại bản thân là một hành trình dài và liên tục. Nó đòi hỏi sự kiên trì, nỗ lực và tinh thần cầu tiến. Hãy dành thời gian để nhìn lại bản thân, bởi đó là bước đệm quan trọng để ta trưởng thành và thành công hơn trong cuộc sống.