Giúp e với ạ

Nguyễn Công Trứ là nhà thơ lớn của dân tộc ta trong nửa đầu thế kỷ XIX. Ông để lại khoảng 50 bài thơ, chủ yếu là thơ Nôm viết theo thể Đường luật. Thơ ông có nhiều chủ đề khác nhau nhưng nổi bật nhất vẫn là thái độ "ngất ngưởng", tự tin, khẳng định bản lĩnh của một nhà nho chân chính. Bài thơ "Bài ca ngất ngưởng" là một ví dụ tiêu biểu cho phong cách sáng tác này.

Ngay từ nhan đề của tác phẩm đã gợi lên sự chú ý đặc biệt. "Ngất ngưởng" vốn là trạng thái mất cân bằng, không vững chắc. Tuy nhiên, trong bài thơ, nó lại thể hiện phong thái sống vượt lên trên những khuôn mẫu gò bó, thể hiện bản lĩnh cứng cỏi, ý thức về tài năng, giá trị của bản thân. Toàn bộ bài thơ là lời tự thuật của Nguyễn Công Trứ về cuộc đời, tính cách của mình.

Trước hết, ông tự xưng danh, tự khẳng định vai trò, vị trí của mình trong xã hội:

"Ông Hi Văn tài bộ đã vào lồng
Khi thủ khoa, khi Tham tán, khi Tổng đốc Đông
Gồm thao lược đã nên tay ngất ngưởng
Lúc bình Tây, cờ đại tướng
Có khi về Phủ Doãn Thừa Thiên."

Tác giả sử dụng điệp từ "khi" cùng với những từ ngữ chỉ địa danh cụ thể như "Thủ khoa", "Tổng đốc Đông", "Bình Tây đại tướng", "Phủ Doãn Thừa Thiên"... nhằm khẳng định tài năng hơn người của bản thân. Ông luôn tự hào về việc mình đỗ đạt, giữ chức quan cao, từng xông pha trận mạc... Tất cả đều thể hiện rõ nét phong cách của một nhà Nho chân chính.

Tuy nhiên, bên cạnh đó, Nguyễn Công Trứ cũng tự trào về cuộc đời đầy thăng trầm, biến đổi của mình:

"Đô môn giải tổ chi niên
Đạc ngựa bò vàng đeo ngất ngưởng
Kìa núi nọ phau phau mây trắng
Tay kiếm cung mà nên dạng từ bi
Gót tiên theo đủng đỉnh một đôi dì
Bụt cũng nực cười ông ngất ngưởng"

Từ "ngất ngưởng" được lặp lại hai lần, nhấn mạnh vào tư thế ngạo nghễ, tự tin của con người. Tác giả tự nhận thấy mình không còn vướng bận chuyện trần thế, ung dung, tự tại tận hưởng cuộc sống an nhàn, thanh thản nơi miền quê yên tĩnh. Điều này khiến Bụt cũng phải nực cười, cho rằng thật lạ lùng, hiếm có.

Cuối cùng, Nguyễn Công Trứ khẳng định bản lĩnh cá nhân, không bị ràng buộc bởi danh lợi:

"Được mất dương dương người thái thượng
Khen chê phơi phới ngọn đông phong
Khi ca, khi tửu, khi cắc, khi tùng
Không Phật, không Tiên, không vướng tục."

Hai từ "dương dương", "phơi phới" thể hiện rõ nét phong thái ung dung, tự tin của nhà thơ. Dù trải qua bao thăng trầm, biến đổi, ông vẫn giữ vững niềm tin vào bản thân, không bị ảnh hưởng bởi lời khen chê của thiên hạ.

Như vậy, toàn bộ bài thơ là lời tự thuật của Nguyễn Công Trứ về cuộc đời, tính cách của mình. Ông tự hào về tài năng, bản lĩnh của bản thân, đồng thời cũng thể hiện sự tự do, phóng khoáng trong lối sống. Bài thơ "Bài ca ngất ngưởng" đã góp phần làm phong phú thêm kho tàng thơ ca Việt Nam.