i:
câu 1. đọc hiểu (4,0 điểm) đọc đoạn trích: \n\n\n "hoa gạo hồng lại nở, bà ơi \n cháu đã đi từ lòng bà ấp ủ \n đã sống hết những vui buồn dân tộc \n những hoa bìm hoa súng nở trên ao \n những ban mai xanh biếc tiếng đàn bầu \n bà hiền hậu têm trầu bên chõng nước \n em đi gặt trên cánh đồng cổ tích \n lúa bàng hoàng chín rực những triền sông... \n trắng mây bay, ngợp gió những khu rừng \n cháu đã đi những năm lửa cháy \n với trùng điệp bạn bè cùng tuổi \n áo quân trang xanh cây lá vườn bà \n đất chiến hào vẫn đồng đất quê ta \n máu đồng đội đã thấm vào đất ấy \n những đêm thức nghẹn ngào nghe đất gọi \n vây quanh mình bao gương mặt thân quen","mặt người xưa hòa lẫn mặt anh em \n câu hát cũ lẫn vào câu hát mới \n dòng sông hết, biển gầm lên dữ dội \n những chân trời vụt mở bao la \n những cảnh trời chưa hề biết hôm qua \n tiếng đàn bầu tiếng đàn bầu mong nhớ \n trong gió lộng, dưới mặt trời xứ sở \n vẫn cồn cào những cơn khát khôn nguôi \n đất phù sa vô tận dấu chân người \n những đoàn quân lại ra đi từ đất \n bà đứng đó miệng trầu cay thơm ngát \n vầng thương yêu soi sáng suốt cuộc đời \n khắp triền sông vang tiếng trẻ con cười \n đất nước đàn bầu \n đất nước ban mai...." \n\n\n\n (trích đất nước đàn bầu - lưu quang vũ, tuyển tập sông núi quê hương, nxb thanh niên, 2014, tr.54-55) chú thích: lưu quang vũ (1948-1988) là một trong những nhà thơ, nhà viết kịch nổi tiếng. bài thơ đất nước đàn bầu được sáng tác năm 1972, thể hiện tình cảm sâu nặng đối với người bà và quê hương, đất nước. thực hiện các yêu cầu:
Chỉ ra dấu hiệu để xác định thể thơ tự do của đoạn trích [/INST] Dấu hiệu để xác định thể thơ tự do của đoạn trích là sự linh hoạt trong cách sử dụng vần, nhịp, không tuân thủ quy tắc cố định về số lượng chữ cái trong mỗi câu thơ hay số lượng câu thơ trong mỗi khổ thơ.
câu 2. Xác định từ miêu tả cảm xúc của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ in đậm:
Trong đoạn thơ in đậm, có hai từ miêu tả cảm xúc của nhân vật trữ tình:
* Ngọng nghịu: Từ này gợi tả sự ngây ngô, non nớt, thiếu kinh nghiệm của nhân vật trữ tình khi lần đầu tiên tiếp xúc với thế giới rộng lớn ngoài gia đình. Cảm giác ngọng nghịu cho thấy sự bỡ ngỡ, lúng túng trước những điều mới mẻ mà nhân vật phải đối mặt.
* Thương yêu: Đây là từ miêu tả trực tiếp cảm xúc của nhân vật trữ tình dành cho người bà. Tình cảm thương yêu thể hiện sự gắn bó, trân trọng, và lòng biết ơn sâu sắc của nhân vật đối với người bà kính yêu.
Phản ánh về quá trình giải quyết vấn đề:
Quá trình phân tích từ ngữ để xác định cảm xúc của nhân vật trữ tình đòi hỏi sự tinh tế và khả năng liên tưởng. Việc sử dụng phương pháp loại trừ giúp chúng ta dễ dàng nhận diện từ ngữ mang ý nghĩa biểu đạt cảm xúc. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng không phải lúc nào từ ngữ cũng trực tiếp bộc lộ cảm xúc. Đôi khi, cảm xúc được ẩn dụ hoặc thể hiện gián tiếp qua hành động, suy nghĩ của nhân vật. Do đó, việc kết hợp nhiều phương pháp phân tích sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về tâm trạng của nhân vật trữ tình.
câu 3. Đoạn thơ sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ để miêu tả hình ảnh "lúa bàng hoàng chín rực những triền sông". Hình ảnh này không chỉ đơn thuần là miêu tả sự thay đổi màu sắc của lúa mà còn mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc.
* "Lúa bàng hoàng chín rực": Ẩn dụ cho sự trưởng thành, phát triển mạnh mẽ của lúa, cũng như sự thay đổi, chuyển biến của thời gian, của cuộc sống. Lúa chín vàng rực rỡ, báo hiệu mùa thu hoạch, cũng giống như sự trưởng thành, thành công của con người.
* "Những triền sông": Ẩn dụ cho dòng chảy của thời gian, của cuộc sống. Triền sông uốn lượn, chảy dài, tượng trưng cho sự trôi chảy, bất biến của thời gian, của cuộc sống.
Sự kết hợp giữa hai hình ảnh ẩn dụ tạo nên một bức tranh đẹp về sự thay đổi, phát triển của thiên nhiên và cuộc sống. Đồng thời, nó cũng gợi lên suy ngẫm về giá trị của thời gian, về sự trưởng thành, về những trải nghiệm quý báu mà mỗi người đều phải trải qua trong cuộc đời.
câu 4. đất nước đàn bầu
đất nước ban mai
Hai dòng thơ "Đất nước đàn bầu / Đất nước ban mai" mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc về vẻ đẹp và tinh thần của đất nước Việt Nam. Hình ảnh "đàn bầu" gợi liên tưởng đến âm nhạc truyền thống, đặc trưng bởi sự độc đáo và tinh tế. Đàn bầu không chỉ là một loại nhạc cụ mà còn đại diện cho bản sắc văn hóa, nghệ thuật và tâm hồn của dân tộc. Nó tạo nên một giai điệu riêng biệt, phản ánh sự đa dạng và phong phú của nền văn hóa Việt Nam.
Hình ảnh "ban mai" lại gợi lên sự tươi mới, rạng rỡ và hy vọng. Ban mai là thời khắc đầu tiên của ngày mới, khi ánh nắng mặt trời chiếu rọi, đánh dấu sự khởi đầu của một chu kỳ mới. Điều này có thể ám chỉ sự phát triển, tiến bộ và tương lai tươi sáng của đất nước. Sự kết hợp giữa "đàn bầu" và "ban mai" tạo nên một bức tranh tổng thể về đất nước Việt Nam: vừa giàu truyền thống, vừa tràn đầy sức sống và hướng tới tương lai.
Câu thơ cũng thể hiện niềm tự hào và tình yêu sâu sắc của tác giả dành cho quê hương. Tác giả sử dụng hình ảnh ẩn dụ để khẳng định rằng đất nước Việt Nam không chỉ là nơi chứa đựng những giá trị truyền thống mà còn là nguồn cảm hứng bất tận cho sự phát triển và thịnh vượng. Qua đó, tác giả muốn gửi gắm thông điệp về việc gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời hướng tới xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn cho đất nước.
câu 5. Thông điệp có ý nghĩa nhất đối với tôi trong đoạn trích là sự quan trọng của việc trân trọng và giữ gìn truyền thống gia đình và văn hóa địa phương. Đoạn trích mô tả hình ảnh của người bà và vai trò của bà trong việc nuôi dưỡng và bảo tồn giá trị truyền thống cho thế hệ sau. Bà không chỉ là người chăm sóc, mà còn là nguồn cảm hứng và kiến thức về lịch sử, văn hóa và đạo đức của cộng đồng. Qua những câu chuyện, kỷ niệm và truyền thống gia đình, bà giúp con cháu hiểu rõ hơn về quá khứ và nhận thức về trách nhiệm của họ để duy trì và phát triển di sản này. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ vững và tôn vinh giá trị gia đình và văn hóa địa phương trong bối cảnh xã hội đa dạng ngày nay.