câu 1. Thưa mẹ! Con về với mẹ đây
Những ngọn gió thổi qua vườn cuối hạ
lá xôn xao
những cánh thư thầm
chiến tranh đã tắt
cuối con đường
cau vẫn rụng vào những chiều thương nhớ
bầy sẻ nâu đã bao mùa sinh nở
con đã về, mẹ có thấy con không
cỏ đã lên mầm trên những hố bom
ôi tổ quốc lại một lần đứng dậy
gió thổi suốt bốn nghìn năm
và mẹ
nước mắt đầy trên những vết nhăn
con đã về với mẹ, chiều nay mà mẹ không nhìn thấy con
mèo thay con thức cùng với mẹ
lặng im theo bóng mẹ lưng còng
chiến tranh qua rồi và mãi mãi con tin
con ngủ quên dưới cánh rừng lá bạc
khi gió thổi là con tỉnh giấc
theo đường gió
con về ngắm mẹ sau lưng
Dấu hiệu để xác định thể thơ của đoạn trích là:
- Số tiếng trong mỗi dòng: Đoạn trích sử dụng nhiều dòng thơ có số tiếng khác nhau, từ 5 đến 7 tiếng, tạo nên sự linh hoạt trong nhịp điệu.
- Cách gieo vần: Các dòng thơ được gieo vần chân, vần lưng, vần liền, vần cách, tạo nên âm điệu du dương, dễ nghe. Ví dụ: "Con đã về" - "Mẹ có thấy".
- Ngắt nhịp: Cách ngắt nhịp trong bài thơ rất đa dạng, tạo nên sự biến đổi về mặt âm thanh, giúp cho bài thơ thêm phần sinh động.
- Hình ảnh thơ: Bài thơ sử dụng nhiều hình ảnh thơ đẹp, giàu sức gợi, như "ngọn gió", "lá xôn xao", "cánh thư thầm", "hố bom", "tổ quốc", "gió thổi", "nước mắt", "mẹ", "con",... Những hình ảnh này góp phần tạo nên bức tranh cảm xúc sâu sắc, thể hiện tình mẫu tử thiêng liêng.
Kết luận: Dựa vào các yếu tố trên, ta có thể khẳng định đoạn trích thuộc thể thơ tự do. Thể thơ này mang tính chất phóng khoáng, tự nhiên, phù hợp với việc thể hiện những tâm tư, tình cảm sâu kín của tác giả.
câu 2. Trong đoạn thơ "Thưa mẹ! Con về với mẹ đây", tác giả sử dụng nhiều từ ngữ, hình ảnh để miêu tả người mẹ, thể hiện tình cảm sâu sắc của người con dành cho mẹ.
* Từ ngữ: "những ngọn gió thổi qua vườn cuối hạ lá xôn xao" - gợi sự thanh bình, yên ả của quê hương; "cau vẫn rụng vào những chiều thương nhớ" - gợi nỗi buồn man mác, sự cô đơn; "bầy sẻ nâu đã bao mùa sinh nở" - gợi thời gian trôi đi, tuổi già đến gần; "mẹ có thấy con không" - thể hiện sự mong ngóng, chờ đợi của người con; "cỏ đã lên mầm trên những hố bom" - gợi sự hồi sinh, hy vọng; "ôi tổ quốc lại một lần đứng dậy" - thể hiện niềm tự hào, kiêu hãnh của người con đối với đất nước; "gió thổi suốt bốn nghìn năm" - gợi sự trường tồn, bất diệt của dân tộc; "nước mắt đầy trên những vết nhăn" - thể hiện sự vất vả, hi sinh của người mẹ; "con đã về với mẹ, chiều nay" - thể hiện sự trở về, đoàn tụ của người con; "mà mẹ không nhìn thấy con" - thể hiện sự lo lắng, sợ hãi của người con khi mẹ không còn nhìn thấy mình; "lặng im theo bóng mẹ lưng còng" - thể hiện sự đồng hành, chăm sóc của người con đối với mẹ; "chiến tranh qua rồi và mãi mãi con tin" - thể hiện niềm tin vào hòa bình, hạnh phúc; "con ngủ quên dưới cánh rừng lá bạc" - thể hiện sự an nghỉ, thanh thản của người con; "khi gió thổi là con tỉnh giấc" - thể hiện sự gắn bó, đồng hành giữa người con và thiên nhiên; "theo đường gió con về ngắm mẹ sau lưng" - thể hiện sự trở về, đoàn tụ của người con với mẹ.
* Hình ảnh: "những ngọn gió thổi qua vườn cuối hạ lá xôn xao" - gợi sự thanh bình, yên ả của quê hương; "cau vẫn rụng vào những chiều thương nhớ" - gợi nỗi buồn man mác, sự cô đơn; "bầy sẻ nâu đã bao mùa sinh nở" - gợi thời gian trôi đi, tuổi già đến gần; "mẹ có thấy con không" - thể hiện sự mong ngóng, chờ đợi của người con; "cỏ đã lên mầm trên những hố bom" - gợi sự hồi sinh, hy vọng; "ôi tổ quốc lại một lần đứng dậy" - thể hiện niềm tự hào, kiêu hãnh của người con đối với đất nước; "gió thổi suốt bốn nghìn năm" - gợi sự trường tồn, bất diệt của dân tộc; "nước mắt đầy trên những vết nhăn" - thể hiện sự vất vả, hi sinh của người mẹ; "con đã về với mẹ, chiều nay" - thể hiện sự trở về, đoàn tụ của người con; "mà mẹ không nhìn thấy con" - thể hiện sự lo lắng, sợ hãi của người con khi mẹ không còn nhìn thấy mình; "lặng im theo bóng mẹ lưng còng" - thể hiện sự đồng hành, chăm sóc của người con đối với mẹ; "chiến tranh qua rồi và mãi mãi con tin" - thể hiện niềm tin vào hòa bình, hạnh phúc; "con ngủ quên dưới cánh rừng lá bạc" - thể hiện sự an nghỉ, thanh thản của người con; "khi gió thổi là con tỉnh giấc" - thể hiện sự gắn bó, đồng hành giữa người con và thiên nhiên; "theo đường gió con về ngắm mẹ sau lưng" - thể hiện sự trở về, đoàn tụ của người con với mẹ.
Qua việc sử dụng các từ ngữ, hình ảnh giàu sức gợi, tác giả đã khắc họa thành công hình ảnh người mẹ Việt Nam tần tảo, chịu thương chịu khó, hết lòng yêu thương con cái. Người mẹ ấy luôn âm thầm hi sinh, vun trồng cho con cái trưởng thành, dù phải trải qua bao nhiêu gian khổ, thử thách. Tình cảm của người con dành cho mẹ cũng vô cùng sâu nặng, tha thiết. Người con luôn mong ngóng được trở về bên mẹ, được ở bên cạnh mẹ trong những giây phút cuối đời. Đoạn thơ là lời tri ân chân thành của người con đối với người mẹ kính yêu, đồng thời cũng là lời khẳng định về giá trị cao đẹp của tình mẫu tử.
câu 3. Khổ thơ "Chiến tranh đã tắt cuối con đường cau vẫn rụng vào những chiều thương nhớ bầy sẻ nâu đã bao mùa sinh nở con đã về, mẹ có thấy con không" thể hiện nỗi lòng da diết, khắc khoải của người lính trẻ khi trở về quê hương sau chiến tranh. Hình ảnh "cau vẫn rụng vào những chiều thương nhớ" gợi lên sự tàn phá, mất mát do chiến tranh gây ra. Những cây cau vốn xanh tươi, sum suê nhưng giờ đây chỉ còn lại những cành khô héo, rụng xuống đất. Điều này khiến cho người lính cảm thấy xót xa, tiếc nuối vì những gì đã mất đi trong cuộc chiến. Bên cạnh đó, hình ảnh "bầy sẻ nâu đã bao mùa sinh nở" cũng mang ý nghĩa biểu tượng cho sự sống, hy vọng. Dù chiến tranh đã cướp đi nhiều thứ nhưng cuộc sống vẫn tiếp tục diễn ra, chim sẻ vẫn sinh sôi nảy nở. Điều này khiến cho người lính thêm phần lạc quan, tin tưởng vào tương lai tốt đẹp. Câu hỏi "con đã về, mẹ có thấy con không?" thể hiện mong muốn được gặp gỡ, được đoàn tụ với gia đình của người lính. Anh ta khao khát được trở về bên mẹ, được ôm lấy mẹ, được nghe tiếng mẹ gọi tên mình. Nỗi lòng ấy thật da diết, sâu sắc, khiến cho người đọc không khỏi xúc động. Tóm lại, khổ thơ thể hiện nỗi lòng da diết, khắc khoải của người lính trẻ khi trở về quê hương sau chiến tranh. Khổ thơ sử dụng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc nhưng giàu sức gợi hình, gợi cảm, giúp người đọc dễ dàng đồng cảm với tâm trạng của nhân vật.
câu 4. Trong hai câu thơ "cỏ đã lên mầm trên những hố bom ôi tổ quốc lại một lần đứng dậy", tác giả sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ phẩm chất để tạo nên hiệu quả nghệ thuật đặc sắc.
- "Cỏ đã lên mầm": Hình ảnh "cỏ" được ẩn dụ cho sức sống mãnh liệt, kiên cường của dân tộc Việt Nam. Cỏ mọc lên từ những hố bom, biểu tượng cho sự hồi sinh, vươn lên mạnh mẽ sau chiến tranh tàn khốc.
- "Tổ quốc lại một lần đứng dậy": Cụm từ này thể hiện tinh thần bất khuất, ý chí kiên cường của dân tộc Việt Nam. Tổ quốc như một người mẹ vĩ đại, luôn đứng vững trước mọi thử thách, gian nan.
Hiệu quả của phép ẩn dụ:
- Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho câu thơ, giúp người đọc dễ dàng hình dung ra khung cảnh đất nước sau chiến tranh, đồng thời khơi gợi lòng tự hào về truyền thống anh hùng của dân tộc.
- Thể hiện niềm tin vào tương lai tươi sáng của đất nước, khẳng định sức mạnh phi thường của con người Việt Nam.
- Tạo nên giọng điệu trang trọng, hào hùng, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đối với những hy sinh to lớn của thế hệ cha anh đi trước.
câu 5. Trong hành trình tiến hóa của loài người, hòa bình luôn được coi là mục tiêu cao cả và khát vọng cháy bỏng của nhân loại. Từ thuở sơ khai, con người đã trải qua hàng ngàn năm đấu tranh chống giặc ngoại xâm, thiên tai và dịch bệnh. Tuy nhiên, dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào, chúng ta vẫn luôn khao khát một cuộc sống hòa bình, nơi mà mọi người có thể sống hạnh phúc và phát triển. Chính vì vậy, câu nói nổi tiếng "Hòa bình là đức hạnh của nhân loại. Chiến tranh là tội ác" đã trở thành kim chỉ nam cho mọi người trong việc đấu tranh cho hòa bình.
Vậy hòa bình là gì? Hòa bình là trạng thái bình yên, ổn định, không có bạo loạn hay xung đột quân sự. Đây là khái niệm trái ngược với chiến tranh, một cuộc xung đột vũ trang giữa các quốc gia hoặc phe phái trong một quốc gia. Hòa bình mang lại cho con người sự tự do, hạnh phúc và cơ hội phát triển. Ngược lại, chiến tranh gây ra đau khổ, mất mát và hủy diệt.
Chiến tranh đã từng xảy ra rất nhiều lần trong lịch sử nhân loại, gây ra hậu quả vô cùng nghiêm trọng. Hai cuộc chiến tranh thế giới diễn ra vào thập niên 1910 và 1940 đã cướp đi sinh mạng của hàng triệu người, khiến nền kinh tế và văn hóa bị tàn phá nặng nề. Ngay cả đất nước Việt Nam nhỏ bé của chúng ta cũng phải chịu đựng hàng nghìn năm đô hộ của phong kiến phương Bắc, rồi sau đó là hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ kéo dài gần một trăm năm. Những di chứng của chiến tranh vẫn còn in đậm trong ký ức của mỗi người dân Việt Nam, đặc biệt là chất độc màu da cam đã để lại hậu quả khủng khiếp cho nhiều thế hệ.
Tuy nhiên, hòa bình lại mang đến cho con người những điều tốt đẹp nhất. Khi không còn chiến tranh, con người sẽ được sống trong an lành, hạnh phúc và có cơ hội phát triển bản thân. Nhiều quốc gia trên thế giới đã tận dụng được lợi thế này để phát triển kinh tế, văn hóa và giáo dục, nâng cao đời sống của người dân. Nhật Bản là một ví dụ điển hình, sau khi trải qua thảm họa chiến tranh thế giới thứ hai, họ đã nhanh chóng khôi phục và phát triển kinh tế, trở thành một trong những cường quốc hàng đầu thế giới.
Hòa bình không chỉ mang lại sự thịnh vượng cho mỗi quốc gia mà còn góp phần bảo vệ quyền con người và thúc đẩy công bằng xã hội. Khi không có chiến tranh, con người sẽ được sống trong tự do, bình đẳng và có cơ hội thể hiện tài năng và trí tuệ của mình. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia.
Để duy trì hòa bình, mỗi cá nhân cần có trách nhiệm và ý thức cao. Chúng ta cần tăng cường hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau giữa các dân tộc, xóa bỏ mọi rào cản về chủng tộc, tôn giáo hay văn hóa. Đồng thời, chúng ta cần giải quyết mọi mâu thuẫn bằng biện pháp hòa bình, tránh sử dụng vũ lực. Các tổ chức quốc tế như Liên Hợp Quốc cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hòa bình và an ninh thế giới.
Chúng ta đang sống trong một thế giới hòa bình, nhưng không nên chủ quan. Mỗi người cần chung tay góp sức để xây dựng một thế giới hòa bình, nơi mà mọi người đều được sống trong hạnh phúc và tự do. Hãy cùng nhau gìn giữ và vun đắp cho hòa bình, bởi đó là món quà quý giá nhất mà chúng ta có thể dành tặng cho thế hệ mai sau.