Hệ sinh thái là một tập hợp các sinh vật (động, thực, vi sinh) và các yếu tố phi sinh học (như nước, không khí, đất, ánh sáng,...) trong một khu vực nào đó, cùng nhau tương tác và duy trì sự cân bằng thông qua các quá trình trao đổi năng lượng và các chu trình dinh dưỡng. Hệ sinh thái không chỉ bao gồm các sinh vật sống mà còn bao gồm các thành phần môi trường vật lý, tạo nên một hệ thống phức tạp và liên tục thay đổi.
Các loại hệ sinh thái có thể được phân thành nhiều nhóm khác nhau, dưới đây là một số phân loại phổ biến:
1. Dựa theo môi trường sinh sống:
• Hệ sinh thái đất liền: Bao gồm các hệ rừng, đồng cỏ, sa mạc, núi, v.v.
- Ví dụ: Hệ sinh thái rừng mưa nhiệt đới (như ở Amazon), hệ sinh thái đồng cỏ của các khu vực trung tâm châu Âu.
• Hệ sinh thái nước: Gồm hệ sinh thái nước ngọt và nước mặn.
- Ví dụ: Hệ sinh thái sông, hồ, ao (nước ngọt) và hệ sinh thái đại dương, vịnh, đầm phá (nước mặn).
2. Dựa theo mức độ tự nhiên và con người can thiệp:
• Hệ sinh thái tự nhiên: Là những hệ sinh thái không bị ảnh hưởng nặng nề bởi hoạt động của con người.
- Ví dụ: Một khu bảo tồn thiên nhiên, khu rừng nguyên sinh.
• Hệ sinh thái nhân tạo: Là những hệ sinh thái mà con người tạo ra hoặc thay đổi để phục vụ các mục đích kinh tế, sinh hoạt.
- Ví dụ: Công viên thành phố, các hệ canh tác nông nghiệp.
Ngoài ra, người ta còn phân loại theo các tiêu chí khác như quy mô (micro, meso, macro) hoặc theo chức năng sinh thái cụ thể.
Như vậy, hệ sinh thái là một hệ thống phức tạp, bao gồm cả thành phần sống và thành phần vô sinh, tương tác qua lại để tạo nên một môi trường cân bằng và bền vững, với nhiều loại khác nhau tùy theo môi trường sống và mức độ can thiệp của con người.