Mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại, mang lại nhiều lợi ích to lớn. Tuy nhiên, bên cạnh đó, nó cũng gây ra những ảnh hưởng tiêu cực, đặc biệt là hiện tượng lạm dụng mạng xã hội đang ngày càng phổ biến, đặc biệt là đối với giới trẻ.
Trước hết, chúng ta cần hiểu rõ khái niệm "lạm dụng" và "mạng xã hội". Lạm dụng là sử dụng thái quá, vượt mức bình thường. Mạng xã hội là các dịch vụ kết nối internet để chia sẻ, nhắn tin, gọi điện, tra cứu thông tin…
Hiện nay, hầu hết giới trẻ đều sở hữu ít nhất một tài khoản mạng xã hội như Facebook, Zalo, Instagram,... Chúng ta có thể thoải mái trò chuyện với bạn bè khắp nơi, tham gia các nhóm học tập, giải trí, nghe nhạc, xem phim, đọc báo, thậm chí kinh doanh kiếm thêm thu nhập.
Tuy nhiên, rất nhiều bạn trẻ đang mắc phải thói quen lạm dụng mạng xã hội. Họ dành hàng giờ mỗi ngày chỉ để lướt web, xem video, bình luận dạo mà không quan tâm đến cuộc sống thực tế. Họ không thể kiểm soát bản thân khỏi sự cám dỗ của mạng xã hội, dẫn đến lãng phí thời gian, tiền bạc, công sức.
Việc lạm dụng mạng xã hội gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng. Nó khiến con người bỏ bê học tập, công việc, gia đình, bạn bè. Thay vì dành thời gian cho những hoạt động bổ ích, họ lại chìm đắm vào thế giới ảo, dẫn đến tình trạng mệt mỏi, chán nản, mất hứng thú với cuộc sống thực tại. Ngoài ra, việc tiếp xúc với màn hình quá lâu còn gây ra các vấn đề về mắt, xương khớp, thần kinh.
Không chỉ vậy, mạng xã hội còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ khác. Với lượng thông tin khổng lồ, thật giả lẫn lộn, nếu không phân biệt được, người dùng dễ dàng bị lừa đảo, rơi vào các bẫy quảng cáo, clickbait. Bên cạnh đó, mạng xã hội cũng là nơi tồn tại nhiều tư tưởng sai lệch, phản động, gây ra sự hoang mang, mất lòng tin, kích động bạo lực. Một số cá nhân còn sử dụng mạng xã hội để bán hàng đa cấp, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, gây bức xúc trong dư luận.
Ngoài ra, việc dành quá nhiều thời gian cho mạng xã hội khiến con người xa rời nhau trong đời thực. Thay vì gặp gỡ, giao lưu trực tiếp, họ lại chọn cách liên lạc qua bàn phím. Điều này dẫn đến tình trạng cô đơn, trầm cảm, khó hòa nhập với cộng đồng. Đối với giới trẻ, đây là giai đoạn hình thành nhân cách, thế giới quan còn non nớt, dễ bị ảnh hưởng bởi những tác động bên ngoài. Nếu tiếp xúc với nội dung độc hại, tư tưởng sai lệch, họ sẽ dễ dàng bị tiêm nhiễm, dẫn đến hành vi phạm tội, bạo lực học đường.
Tình yêu online trên mạng xã hội cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nhiều kẻ xấu lợi dụng mạng xã hội để lừa tình, lừa tiền, gây ra những thiệt hại về vật chất và tinh thần cho nạn nhân. Vì vậy, chúng ta cần cảnh giác và tỉnh táo khi kết bạn, trò chuyện với người lạ trên mạng.
Vậy nguyên nhân nào dẫn đến việc lạm dụng mạng xã hội? Trước hết, đó là do sự chủ quan của con người. Giới trẻ thường thiếu ý thức về tác hại của việc nghiện mạng xã hội, cho rằng nó phục vụ cho nhu cầu giải trí và giao tiếp. Họ không đặt ra quy định cụ thể cho bản thân, không biết dừng lại đúng lúc, dẫn đến việc lạm dụng. Bên cạnh đó, một số phần tử xấu còn lợi dụng tâm lý tò mò, ham vui của giới trẻ để lôi kéo, dụ dỗ họ vào vòng xoáy của mạng xã hội.
Để khắc phục tình trạng này, mỗi người cần tự ý thức về mục đích sử dụng mạng xã hội, lên kế hoạch cụ thể để cân bằng giữa thế giới ảo và đời thực. Gia đình và nhà trường cũng cần phối hợp giúp học sinh nhận thức rõ ràng hơn về việc sử dụng mạng xã hội đúng cách, tránh sa đà vào những thứ vô bổ, độc hại. Cần tuyên truyền, tổ chức các buổi trò chuyện để nâng cao hiểu biết cho mọi người về tác hại của việc lạm dụng mạng xã hội.
Mỗi người một hành động nhỏ nhưng cùng chung tay sẽ tạo nên hiệu ứng tích cực. Hãy chung tay xây dựng một môi trường mạng xã hội lành mạnh, an toàn, hữu ích. Hãy để mạng xã hội trở thành người bạn tốt, giúp chúng ta phát triển bản thân, thay vì trở thành nô lệ của nó.