giới thiệu về một tác giả e đã học hoặc đã đọc

Nguyễn Du, tên chữ là Tố Như, hiệu là Thanh Hiên, sinh ngày mồng 3 tháng 1 năm (1766) tức ngày 23 tháng 11 năm Ất Dậu, tại phường Bích Câu - Thăng Long. Quê ở làng Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh. Nguyễn Du xuất thân trong một gia đình quý tộc, nhiều đời làm quan to dưới triều vua Lê, chúa Trịnh. Đó là một gia đình có truyền thống yêu chuộng văn chương và nghệ thuật.

Vì vậy, ngay từ thuở ấu thơ, Nguyễn Du đã được tiếp nhận nền giáo dục của gia đình theo truyền thống nho giáo. Cha ông là Nguyễn Nghiễm, sinh ở làng Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, Hà Tĩnh, tên tự Hy Tư, hiệu Nghị Hiên, biệt hiệu Hồng Ngự cư sĩ, thi đỗ tiến sĩ, từng làm Tể tướng 15 năm, tước Xuân Quận công. Mẹ ông là bà Trần Thị Tần, con gái một người làm chức Câu kế. Bà Tần người Kinh Bắc, xinh đẹp, nết na, thạo nghề hát xướng. Năm 13 tuổi, Nguyễn Du đã mồ côi cả cha lẫn mẹ, ông phải ở với người anh khác mẹ là Nguyễn Khản. Đời sống của người anh tài hoa phong nhã nhưng lại rất luông tuồng.

Những biến động lịch sử và thời cuộc đã đem lại những ấn tượng sâu sắc cho Nguyễn Du. Ông sớm thừa hưởng truyền thống gia đình, chứng kiến những bước thăng trầm của lịch sử dân tộc. Điều đó khiến ông trở thành một con người có tấm lòng nhân ái, giàu ân tình và nhạy cảm trước hoàn cảnh của những con người đau khổ.

Năm 1780, Nguyễn Du thi đỗ tam trường, sau đó không rõ vì lí do gì mà ông không đi thi nữa. Trước khi xảy ra loạn kiêu binh, Nguyễn Du sống ở kinh đô, sau đó về ở ẩn ở quê nội Hà Tĩnh. Khoảng năm 1789, Nguyễn Du ra làm quan cho nhà Nguyễn. Năm 1802, ông nhậm chức Tri huyện Phù Dung (nay thuộc Khoái Châu, Hưng Yên), sau đổi thành Tri phủ Thường Tín (Hà Đông). Năm 1803, được thăng hàm Đông Các điện học sĩ. Năm 1805, Nguyễn Du được cử làm Giám khảo trường thi Hương ở Hải Dương. Năm 1807, ông được bổ chức Cai bạ dinh Quảng Bình. Năm 1813, ông thăng chức Tham tri bộ Lễ. Năm 1820, Minh Mạng lên ngôi, Nguyễn Du được cử làm Chánh sứ đi Trung Quốc. Chuyến đi không thực hiện được vì ông lâm bệnh mất đột ngột tại Hà Tĩnh.

Trong những năm làm quan cho nhà Nguyễn, Nguyễn Du đã từng được cử làm chánh sứ sang Trung Quốc. Ông đã có cơ hội khảo sát, tìm hiểu về đất nước và con người xứ người. Tuy chỉ là một vị quan "viết điếu" âm thầm, ít nói nhưng Nguyễn Du vẫn luôn canh cánh trong lòng nỗi niềm dân nước. Vì vậy, ông luôn mong muốn được đi rộng nhìn xa, trau dồi học hỏi, nâng cao vốn sống, vốn hiểu biết để chuẩn bị cho sự nghiệp cầm bút viết văn.

Về sự nghiệp văn học, Nguyễn Du để lại nhiều tác phẩm có giá trị lớn cả chữ Hán và chữ Nôm:

- Chữ Hán: gồm 250 bài, chủ yếu viết trong những năm tháng trước khi làm quan cho nhà Nguyễn. Nội dung bao quát nhiều vấn đề của thời đại, thể hiện thái độ phê phán quyết liệt sai lầm của vua chúa và sự tàn bạo của những kẻ quyền thế, đồng thời bộc lộ tấm lòng trắc ẩn trước những đau khổ của nhân dân. Tiêu biểu là Thanh Hiên thi tập (78 bài), Bắc hành tạp lục (125 bài), Nam trung tạp ngâm (40 bài)...

- Chữ Nôm: Nguyễn Du có hai kiệt tác truyện thơ Nôm là Đoạn trường tân thanh (thường gọi là Truyện Kiều) và Văn tế thập loại chúng sinh. Ngoài ra còn có vở chèo Kim Vân Kiều,...

Có thể khẳng định rằng, Nguyễn Du là một thiên tài văn học, một nhà nhân đạo chủ nghĩa lớn. Đồng thời, ông cũng là một nhà thơ lỗi lạc, điển hình của ngôi sao Sáng Nguyễn Du trên bầu trời văn học Việt Nam.
<>