Nguyễn Du tên tự là Tố Như, ông được xem là đại thi hào dân tộc Việt Nam, danh nhân văn hóa thế giới. Truyện kiều là một tuyệt tác của nguyễn du mà cho đến tận bây giờ vẫn còn nhiều ý kiến bàn luận. Đoạn trích Cảnh ngày xuân là bức tranh thiên nhiên mùa xuân tươi đẹp, trong sáng đồng thời khéo léo hé mở bức tranh lễ hội đông vui, nhộn nhịp.
Đoạn trích nằm ở phần đầu truyện kiều, đây là phần quan trọng nhất của tác phẩm, kể về những ngày tháng êm đềm, hạnh phúc nhất của chị em Thúy Kiều. Bốn câu thơ đầu tiên đã dựng lên khung cảnh mùa xuân tuyệt đẹp:
Ngày xuân con én đưa thoi,
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.
Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
Chỉ bằng vài nét chấm phá, bức tranh mùa xuân hiện lên thật sống động. Đây là bức tranh mùa xuân vào thời điểm tháng ba, tháng giao mùa giữa mùa xuân và mùa hè. Vẫn là bầu trời cao rộng nhưng đã nhạt màu mây trắng, chỉ còn lại những cánh én chao liệng như thoi đưa. Cánh én tháng ba vội vã, gấp gáp. Trong cái thoáng đãng, trong trẻo của không gian, những cánh chim vươn mình bay lượn khiến bức tranh trở nên sống động hơn.
Tháng ba là khoảng thời gian ánh sáng ban ngày kéo dài, thời gian dường như chậm lại. Hai câu thơ vừa gợi được không gian, vừa gợi được thời gian bởi sắc trắng của hoa lê là đặc trưng riêng của mùa xuân miền bắc. Trên nền trời cao rộng kia là những thảm cỏ xanh non trải dài đến tận chân trời. Chỉ bằng hai câu thơ thôi mà tác giả đã tái hiện thành công bước đi của thời gian.
Sắc trắng của hoa lê làm bừng sáng cả đất trời, mang đến nguồn sinh khí, sức sống cho vạn vật. Chữ "điểm" làm cho cảnh vật trở nên sinh động, có hồn hơn, tránh được sự khuôn sáo, lặp lại nhàm chán.
Bốn câu thơ tiếp theo là hình ảnh con người trong lễ tảo mộ:
Thanh minh trong tiết tháng ba,
Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh.
Gần xa nô nức yến anh,
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân.
Dập dìu tài tử giai nhân,
Ngựa xe như nước áo quần như nêm.
Không khí lễ hội được gợi lên một cách rộn ràng, tưng bừng, náo nhiệt bởi một loạt các từ ghép tính từ, danh từ, động từ: yển ước, tài tử, giai nhân, sắm sửa, dập dìu,... gợi nên không khí rộn ràng, đông vui, tâm trạng háo hức của con người. Nghệ thuật đảo ngữ "nô nức yến anh" gợi lên hình ảnh từng đoàn người nô nức đi chơi xuân như những đàn chim én, chim oanh bay ríu rít.
Hai câu thơ cuối cùng gợi nên khung cảnh buổi chiều tà:
Tà tà bóng ngả về tây,
Chị em thơ thẩn dan tay ra về.
Bước lần theo ngọn tiểu khê,
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.
Nao nao dòng nước uốn quanh,
Nhịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.
Khung cảnh buổi chiều tà gợi lên bằng từ láy "tà tà" diễn tả bóng chiều đang dần tan, nhịp sống con người cũng chậm lại, nhường chỗ cho những phút giây tĩnh lặng. Dòng nước uốn quanh "nao nao" như chính lòng người đang có những xáo trộn, bâng khuâng. Nhịp cầu nho nhỏ như một nét chấm buồi cho bức tranh, khép lại một buổi chiều xuân nhẹ nhàng, tình cảm.
Đoạn trích Cảnh ngày xuân đã khắc họa bức tranh thiên nhiên và lễ hội mùa xuân tươi đẹp, sống động. Bằng ngòi bút tinh tế, tài hoa, Nguyễn Du đã vẽ nên bức tranh mùa xuân đẹp, trong sáng, dịu dàng, giàu sức sống, vừa phác họa được không khí lễ hội rộn ràng, đông vui, nhộn nhịp. Có thể nói, đoạn trích này là một trong những đoạn thơ hay nhất, đẹp nhất trong Truyện Kiều.