Trong truyện ngắn Gánh khoai lang, nhà văn Nguyễn Công Hoan đã khéo léo khắc họa hình ảnh một phiên tòa xử kiện đầy thú vị và hấp dẫn. Câu chuyện xoay quanh cuộc tranh cãi giữa hai bên nguyên và bị, với những tình huống dở khóc dở cười. Tuy nhiên, ẩn sâu trong đó là một thông điệp sâu sắc về sự bất công và tham nhũng trong xã hội.
Tác phẩm này phản ánh một vấn đề nhức nhối của xã hội Việt Nam thời kỳ phong kiến, đó là sự bất công và tham nhũng trong hệ thống pháp luật. Nhân vật chính trong truyện là ông Lí, một tên quan tham, lợi dụng chức quyền để trục lợi cá nhân. Qua câu chuyện, tác giả muốn lên án những kẻ cầm quyền tham lam, ích kỷ, đồng thời khẳng định tầm quan trọng của công bằng và minh bạch trong xã hội.
Câu chuyện bắt đầu bằng việc ông Lí nhận được đơn kiện của bà Thư về việc bà bị mất trộm một gánh khoai lang. Ngay lập tức, ông Lí đã tìm cách để moi tiền từ bà Thư. Khi bà Thư đến hầu kiện, ông Lí đã đưa ra những yêu sách vô lý như phải mang lễ vật đến mới xét xử vụ án. Bà Thư, vì sợ hãi và mong muốn giải quyết nhanh chóng, đã phải chạy vạy khắp nơi để lo tiền đút lót cho ông Lí.
Tuy nhiên, điều bất ngờ xảy ra khi ông Lí phát hiện ra rằng gánh khoai lang mà bà Thư bị mất trộm thực chất là của ông ta. Điều này khiến ông Lí bối rối và tìm cách che giấu sự thật. Cuối cùng, ông Lí đã bị vạch trần bộ mặt thật của mình bởi một người dân thông minh.
Nhân vật ông Lí là một điển hình cho tầng lớp quan lại tham nhũng trong xã hội phong kiến. Ông ta lợi dụng chức quyền để trục lợi cá nhân, sẵn sàng bẻ cong công lý để đạt được mục đích của mình. Hành động của ông Lí đã gây ra nhiều thiệt hại cho người dân, làm mất lòng tin của họ vào hệ thống pháp luật.
Ngoài ra, truyện còn có sự xuất hiện của nhân vật bà Thư, một người phụ nữ nông dân hiền lành, chất phác. Bà Thư là nạn nhân của sự tham lam và bất công trong xã hội. Bà đã phải chịu đựng nhiều khó khăn, vất vả trong cuộc sống, nay lại bị mất trộm gánh khoai lang, khiến cuộc sống càng thêm khốn khó.
Truyện ngắn Gánh khoai lang của Nguyễn Công Hoan đã thành công trong việc xây dựng nhân vật và phản ánh thực trạng xã hội. Tác giả đã sử dụng ngôn ngữ hài hước, châm biếm để phơi bày bản chất xấu xa của ông Lí, đồng thời cũng thể hiện sự cảm thông với số phận của người dân nghèo khổ.
Thông qua câu chuyện, tác giả muốn gửi gắm thông điệp về sự cần thiết của công bằng và minh bạch trong hệ thống pháp luật. Đồng thời, tác phẩm cũng là lời cảnh tỉnh cho những kẻ cầm quyền tham lam, ích kỷ, sớm muộn gì cũng sẽ bị vạch trần bộ mặt thật của mình.
Tóm lại, truyện ngắn Gánh khoai lang của Nguyễn Công Hoan là một tác phẩm văn học có giá trị, phản ánh chân thực thực trạng xã hội và lên án những kẻ cầm quyền tham nhũng. Tác phẩm đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả và góp phần thúc đẩy tinh thần đấu tranh cho công bằng và minh bạch trong xã hội.