Câu 2: (4,0 điểm) Trong buổi toạ đàm chủ đề “Giới trẻ Việt Nam hiện nay: thực trạng, những vấn đề đặt ra về văn hoá, giáo dục và những giải pháp”, GS.TS Trần Ngọc Thêm nhận định: Đặc điểm nổi bật rõ...

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, vấn đề “Giới trẻ Việt Nam hiện nay: thực trạng, những vấn đề đặt ra về văn hóa, giáo dục và những giải pháp” đã trở thành một chủ đề thu hút sự quan tâm của toàn xã hội. Theo GS.TS Trần Ngọc Thêm, đặc điểm nổi bật của giới trẻ là bản chất dương tính, hướng ngoại và năng động. Tuy nhiên, chính sự hướng ngoại này, khi kết hợp với bản chất dương tính trong giai đoạn mở cửa, đã dẫn đến những hiện tượng bất thường, phá cách, lệch chuẩn, thậm chí “gây sốc” cho xã hội, được xem là xói mòn những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Vấn đề đặt ra là, trong bối cảnh đó, trách nhiệm của giới trẻ Việt Nam trong việc giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc là gì?

Trước hết, cần khẳng định rằng, văn hóa truyền thống là nền tảng tinh thần, là bản sắc độc đáo làm nên hồn cốt của một dân tộc. Nó bao gồm những giá trị đạo đức, phong tục tập quán, lễ hội, nghệ thuật, ngôn ngữ… được hình thành và trao truyền qua bao thế hệ. Những giá trị này không chỉ là di sản quý báu mà còn là nguồn sức mạnh nội tại, giúp dân tộc ta vượt qua bao khó khăn, thử thách trong lịch sử.

Thực tế cho thấy, giới trẻ Việt Nam ngày nay đang sống trong một thế giới đa dạng và đầy biến động. Sự tiếp xúc với văn hóa ngoại lai qua internet, mạng xã hội và giao lưu quốc tế là điều không thể tránh khỏi. Mặt tích cực của sự hướng ngoại là giúp giới trẻ mở mang kiến thức, tiếp cận những tư tưởng tiến bộ, học hỏi những thành tựu khoa học kỹ thuật của thế giới. Tuy nhiên, mặt trái của nó là sự du nhập của những trào lưu văn hóa không phù hợp, thậm chí đi ngược lại với những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

Những biểu hiện “bất thường, phá cách, lệch chuẩn” mà GS.TS Trần Ngọc Thêm chỉ ra như chuộng thời trang “sành điệu” áo hở hang, mất đầu trọc, hình xăm trổ, quan hệ tình dục trước hôn nhân… là những ví dụ điển hình cho sự xói mòn các giá trị văn hóa truyền thống. Những trào lưu này, khi du nhập vào Việt Nam, đã không được giới trẻ tiếp nhận một cách có chọn lọc, dẫn đến sự lệch lạc trong nhận thức và hành vi. Điều này không chỉ gây ra những phản ứng tiêu cực trong xã hội mà còn làm suy yếu nền tảng đạo đức và lối sống của một bộ phận giới trẻ.

Vậy, trách nhiệm của giới trẻ Việt Nam trong việc giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc là gì? Trước hết, giới trẻ cần có ý thức sâu sắc về vai trò và tầm quan trọng của văn hóa truyền thống. Họ cần hiểu rằng, văn hóa truyền thống không phải là những gì lạc hậu, lỗi thời mà là những giá trị cốt lõi, là niềm tự hào của dân tộc. Việc giữ gìn và phát huy những giá trị này không chỉ là trách nhiệm mà còn là quyền lợi của mỗi người Việt Nam, đặc biệt là thế hệ trẻ - những người sẽ tiếp nối và phát triển đất nước trong tương lai.

Thứ hai, giới trẻ cần chủ động tìm hiểu, học hỏi về lịch sử, văn hóa, phong tục tập quán của dân tộc. Thông qua sách báo, internet, các hoạt động văn hóa, lễ hội, họ có thể hiểu rõ hơn về cội nguồn, về những giá trị tốt đẹp mà cha ông ta đã dày công xây dựng và gìn giữ. Sự hiểu biết sâu sắc sẽ giúp giới trẻ có cái nhìn đúng đắn và trân trọng hơn đối với văn hóa truyền thống.

Thứ ba, giới trẻ cần có thái độ tiếp thu văn hóa ngoại lai một cách chọn lọc và có ý thức. Việc học hỏi những cái mới, cái tiến bộ của thế giới là cần thiết, nhưng không có nghĩa là đánh mất bản sắc văn hóa dân tộc. Giới trẻ cần có khả năng phân biệt giữa những giá trị văn hóa tích cực và tiêu cực, giữa những trào lưu phù hợp và không phù hợp với thuần phong mỹ tục của Việt Nam. Họ cần giữ vững bản lĩnh văn hóa, không để bị cuốn theo những trào lưu lệch lạc, phản văn hóa.

Thứ tư, giới trẻ cần tích cực tham gia vào các hoạt động văn hóa truyền thống, góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị này trong đời sống hiện đại. Đó có thể là việc tham gia các lễ hội truyền thống, học các loại hình nghệ thuật dân gian, sử dụng và truyền dạy tiếng Việt một cách trong sáng, giữ gìn những phong tục tập quán tốt đẹp trong gia đình và cộng đồng. Sự tham gia chủ động của giới trẻ sẽ thổi một luồng gió mới vào các hoạt động văn hóa truyền thống, giúp chúng trở nên gần gũi và hấp dẫn hơn đối với thế hệ trẻ.

Cuối cùng, giới trẻ cần thể hiện tinh thần tự hào dân tộc và quảng bá những giá trị văn hóa truyền thống của Việt Nam ra thế giới. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc giới thiệu những nét đẹp văn hóa độc đáo của Việt Nam không chỉ góp phần nâng cao vị thế của đất nước trên trường quốc tế mà còn khơi dậy lòng tự hào và ý thức trách nhiệm trong mỗi người dân Việt Nam, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Tóm lại, trong bối cảnh hội nhập văn hóa sâu rộng, giới trẻ Việt Nam đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Để thực hiện tốt trách nhiệm này, giới trẻ cần có ý thức sâu sắc, sự hiểu biết cặn kẽ, thái độ tiếp thu chọn lọc, sự tham gia tích cực và tinh thần tự hào dân tộc. Chỉ khi đó, những giá trị văn hóa truyền thống mới thực sự được bảo tồn và phát triển bền vững trong dòng chảy của thời gian, góp phần xây dựng một Việt Nam giàu mạnh về kinh tế và vững mạnh về văn hóa.