câu 1. Hàn Mặc Tử là một thi sĩ có phong cách thơ rất riêng biệt, độc đáo. Ông để lại cho đời nhiều tập thơ nổi tiếng như Gái Quê, Thơ Điên hay Chơi Giữa Mùa Trăng. Bài thơ "Đây Thôn Vĩ Dạ" rút ra từ tập Thơ Điên. Bài thơ nói rất hay về cảnh sắc thôn Vĩ Dạ bên bờ sông Hương và qua đó nói lên nỗi niềm mong ước kín đáo của tác giả muốn được bạn thân thiết chia sẻ, cảm thông.
Vĩ Dạ, một làng cổ xinh đẹp nằm bên bờ Hương Giang thuộc cố đô Huế, vốn nổi tiếng bởi những ngôi nhà vườn với khung cảnh nên thơ, dòng nước trong vắt in bóng những hàng cau, lũy tre, hàng cúc tần... Sau đây là những câu thơ tuyệt bút miêu tả cảnh sắc Vĩ Dạ:
Sao anh không về chơi thôn Vĩ?
Nhìn nắng hàng cau, nắng mới lên,
Vườn ai mướt quá, xanh như ngọc
Lá trúc che ngang mặt chữ điền.
Câu thứ nhất, câu hỏi tu từ Sao anh không về chơi thôn Vĩ? đã bộc lộ hai trạng thái tình cảm: nỗi nhớ da diết của tác giả đối với thôn Vĩ và sự ân hận xót xa vì mình chưa về chơi thôn Vĩ. Nếu khách quan mà xét thì câu thơ này chỉ biểu hiện nỗi nhớ. Còn sự ân hận của tác giả xuất phát từ đâu vậy? Ấy là do thời gian đang đếm từng giờ từng phút tước đi tuổi trẻ và sinh mạng quý báu của thi nhân. Vì thế mà về chơi thôn Vĩ hay về thăm Huế càng trở nên muộn màng.
Bốn câu thơ tiếp theo tả cảnh vườn tược và con người xứ Huế. Nắng là yếu tố được nói đến nhiều nhất trong các bài thơ viết về Huế. Trong bài Huế đẹ̣p và thơ, Hữu Thỉnh cũng đã mượn hình ảnh ngọn núi Kim Phụng để giới thiệu về khí hậu Huế bốn mùa dịu dàng:
Núi vẫn Kim Phụng mà mưa cuối trời!
Yêu Huế lắm. Tôi chọn nơi mát nhất
Dựng chiếc ghế mây giữa ngàn cây gió hát
Tôi ngồi yên nghe thầm thì trong lá
Huế đẹp và thơ từ cảnh vật đến con người. Con người Huế hiền hòa, đôn hậu và thanh lịch. Cảnh sắc Huế đẹp vào mọi thời khắc trong ngày, nhưng đẹp nhất vẫn là lúc bình minh hoặc hoàng hôn. Ở đây, chúng ta bắt gặp một ánh nhìn rất tinh tế: Nhìn nắng hàng cau, nắng mới lên. Vườn ai mướt quá, xanh như ngọc. Lá trúc che ngang mặt chữ điền.
Hai tiếng "nắng mới lên" gợi tả thời điểm rạng đông, mặt trời mới lấp ló đằng đông. Ánh hồng phản chiếu vào những hàng cau trước gió, khiến cho những hạt sương đêm long lanh như những hạt ngọc. Từ "mướt" rất gợi cảm, diễn tả sắc xanh của cây lá còn đọng ánh sương mai vô cùng hấp dẫn. Tác giả thốt lên lời ca ngợi: "vườn ai mướt quá, xanh như ngọc". Sắc "mướt" của cây lá, màu "xanh như ngọc" của vườn tược đã tô đậm thêm vẻ đẹp của thôn Vĩ trong ánh nắng ban mai. Thôn Vĩ Dạ thật nên thơ và quyến rũ.
Hình ảnh con người xuất hiện gián tiếp qua khuôn mặt chữ điền bị lá trúc che khuất, gợi lên trong lòng người đọc biết bao suy nghĩ. Đó là gương mặt của chàng trai đa tình đa cảm, hay đó chính là chủ nhân của khu vườn này? Thật khó phân định rạch ròi. Phải chăng đó là hình ảnh của cô gái thôn Vĩ Dạ e lệ, thẹn thùng, duyên dáng với gương mặt phúc hậu? Tất cả đều đúng, bởi lẽ tất cả chỉ là sự tưởng tượng của một con người đang khao khát yêu đương, đang mong mỏi được trở về với Huế thương.
Đến đây, ta chợt nhớ đến câu thơ của Bích Khê:
Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang.
(Giữa lòng sông xa đạt tấm trăng gần)
Nếu khuôn mặt của Thúy Kiều được miêu tả bằng hình ảnh ánh trăng tròn thì gương mặt chữ điền của người thôn Vĩ Dạ được so sánh với lá trúc. Hai hình ảnh này tuy khác nhau nhưng đều gợi lên nét đẹp thanh tú, hiền hòa, thông minh và phúc hậu.
Tóm lại, bằng ngòi bút giàu nhiệt huyết, với tâm hồn lãng mạn bay bổng và nghệ thuật điêu luyện, nhà thơ Hàn Mạc Tử đã để lại cho đời một bức tranh tuyệt đẹp về cảnh vật và con người xứ Huế. Qua bài thơ Đây Thôn Vĩ Dạ, chúng ta hiểu thêm về một tâm hồn thi sĩ chứa chan tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, yêu con người. Tuy rằng kết thúc bằng một mối tình uổng phí, nhưng nó vẫn là một mối tình đẹp, đẹp như chính cảnh vật và con người nơi đây.