Mai Thuỳ Linh
Mở bài:
Ngô Tất Tố, một nhà văn nổi bật của nền văn học hiện thực phê phán Việt Nam, với tác phẩm "Tắt đèn" đã khắc họa một cách sâu sắc cuộc sống và số phận bi thảm của người nông dân trong xã hội phong kiến. Tác phẩm này không chỉ là một bức tranh hiện thực về đời sống của những người lao động nghèo khổ mà còn là lời tố cáo mạnh mẽ đối với những bất công, áp bức của xã hội cũ. Vì vậy, "Tắt đèn" có thể coi là tác phẩm tiêu biểu cho dòng văn học hiện thực phê phán, với những yếu tố như việc miêu tả chân thực hiện trạng xã hội, khắc họa rõ nét những số phận người lao động, đồng thời đưa ra những thông điệp mạnh mẽ về đấu tranh và khát vọng cải cách.
Thân bài:
1. Miêu tả hiện thực xã hội phong kiến trong tác phẩm:
- Sự bần cùng của người nông dân:
- Trong tác phẩm, Ngô Tất Tố đã xây dựng hình ảnh Chị Dậu, một người phụ nữ nông dân trong hoàn cảnh nghèo khổ, cùng chồng phải vật lộn với những khó khăn trong cuộc sống. Chị Dậu là đại diện cho những người nông dân nghèo, luôn phải đối mặt với sự áp bức và bóc lột từ bọn cường hào, ác bá.
- Tình cảnh của Chị Dậu trong tác phẩm phản ánh rõ nét tình trạng khốn khổ của người nông dân dưới chế độ phong kiến: phải chịu thuế nặng, bị bóc lột đến tận xương tủy, không có quyền bảo vệ bản thân và gia đình.
- Phản ánh tình trạng bất công và tham nhũng:
- Tác phẩm khắc họa sự tàn ác của những tên cường hào, ác bá như tên trưởng thôn, những kẻ có quyền lực, lợi dụng sự nghèo đói của dân để trục lợi.
- Chị Dậu bị đẩy đến tình cảnh phải bán con cái, phải đánh đổi phẩm giá để cứu lấy gia đình. Qua đó, Ngô Tất Tố phê phán gay gắt những bất công trong xã hội phong kiến, nơi quyền lực và tiền bạc được sử dụng để áp bức, bóc lột người dân.
2. Khắc họa nhân vật Chị Dậu - hình ảnh người phụ nữ nông dân với lòng kiên cường:
- Chị Dậu - biểu tượng của người nông dân chịu đựng nhưng cũng phản kháng:
- Chị Dậu là một hình mẫu của người phụ nữ nông dân, hiền lành nhưng cũng rất cứng cỏi khi đứng trước sự áp bức. Mặc dù phải chịu bao nỗi khổ cực, Chị Dậu vẫn kiên cường bảo vệ gia đình, tìm mọi cách để duy trì cuộc sống.
- Sự phản kháng của Chị Dậu thể hiện rõ qua hành động khi bà dám chống lại sự vô lý của bọn cường hào, dẫu biết rằng mình sẽ phải trả giá đắt. Tuy nhiên, trong hoàn cảnh như vậy, bà không thể không cãi lại và đấu tranh để bảo vệ quyền lợi của mình và gia đình.
- Chị Dậu - biểu tượng của người nông dân trong xã hội phong kiến:
- Chị Dậu không chỉ đại diện cho một người phụ nữ, mà còn là hình ảnh điển hình của người nông dân Việt Nam trong xã hội phong kiến, luôn chịu sự bóc lột, nhẫn nhịn và câm lặng, nhưng cũng luôn ẩn chứa một sức mạnh tiềm tàng để phản kháng.
3. Mục đích của Ngô Tất Tố trong việc xây dựng tác phẩm:
- Tố cáo chế độ phong kiến và cường hào ác bá:
- Thông qua việc xây dựng nhân vật Chị Dậu, Ngô Tất Tố không chỉ phản ánh cuộc sống khốn khổ của người nông dân mà còn lên án một cách mạnh mẽ xã hội phong kiến và những kẻ lợi dụng quyền lực để bóc lột dân đen.
- Ngô Tất Tố sử dụng nhân vật và những tình huống trong tác phẩm để làm nổi bật những bất công, phi lý trong hệ thống xã hội và chính trị của thời kỳ đó.
- Lên tiếng bảo vệ quyền lợi của người nông dân:
- "Tắt đèn" là tác phẩm thể hiện lòng thương xót đối với người nông dân, đồng thời kêu gọi sự thay đổi trong xã hội. Tác phẩm phản ánh rõ nét sự nghèo đói, bi kịch và nỗi đau của những con người bị áp bức, đồng thời bộc lộ sự thiếu thốn về quyền lợi và sự công bằng trong xã hội.
4. Phê phán lối sống của các tầng lớp thống trị:
- Sự tham lam và vô lương tâm của bọn cường hào ác bá:
- Tác phẩm khắc họa rõ nét hình ảnh bọn cường hào, ác bá như những kẻ vô nhân đạo, luôn lợi dụng sự yếu kém của người nông dân để thu lợi. Chính những kẻ này là nguyên nhân chính khiến cho xã hội phong kiến tồn tại một cách bất công và tàn ác.
- Chế độ phong kiến - hình thức bóc lột và áp bức người lao động:
- Ngô Tất Tố không chỉ tố cáo các cá nhân mà còn phê phán cả hệ thống xã hội phong kiến, nơi mà quyền lực và tài sản của những kẻ thống trị đều xây dựng trên mồ hôi, nước mắt của những người lao động nghèo khổ.
Kết bài:
Ngô Tất Tố qua tác phẩm "Tắt đèn" đã khắc họa rõ nét cuộc sống khốn khó của người nông dân và lên án những bất công trong xã hội phong kiến. Tác phẩm là một ví dụ điển hình cho dòng văn học hiện thực phê phán, với sự kết hợp giữa việc phản ánh hiện thực xã hội một cách sinh động và khát vọng thay đổi xã hội. "Tắt đèn" không chỉ là tiếng nói của người lao động trong xã hội xưa mà còn là lời kêu gọi về sự công bằng và nhân đạo, là thông điệp về đấu tranh cho quyền sống và phẩm giá con người.