Kim Lân là một cây bút tiêu biểu của nền văn học Việt Nam. Các tác phẩm của ông chủ yếu viết về cảnh ngộ của người nông dân và cuộc sống sinh hoạt của làng quê. Năm 1954, ngay sau khi chiến tranh chống Pháp vừa kết thúc, Kim Lân đã viết lên truyện ngắn Vợ Nhặt. Tác phẩm này đã tái hiện lại cuộc sống cực khổ của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám năm 1945. Qua đó, tác giả còn thể hiện sự sống mãnh liệt và khát vọng hạnh phúc của con người trong cái chết, trong đói khổ. Điều ấy được thể hiện rất rõ trong nhân vật Tràng.
Tràng vốn là một người dân ngụ cư nghèo khổ, sống cùng với mẹ già. Anh ta làm nghề kéo xe thuê nên cuộc sống cũng chẳng khá hơn là bao. Tràng còn có ngoại hình xấu xí, thô kệch, hai mắt nhỏ tí gà gà đắm vào bóng chiều, hai bên quai hàm bạnh ra, thân hình to lớn vập vạp. Không những vậy, anh chàng còn có tính tình vô tư, hồn nhiên. Dù đang trong trận đói, Tràng cũng không lo lắng hay sợ hãi. Anh ta chỉ một mực nghĩ đến chuyện đẩy xe bò lên chợ tỉnh để kéo xe thóc cho người ta. Mỗi lần kéo xe, anh ta lại nói chuyện với đôi trâu như người bạn tri âm tri kỉ. Trong lúc đang kéo xe, thấy đám đông tụ tập trước cổng phủ, Tràng tò mò chen vào xem. Ở đó, anh ta đã nhìn thấy có một người đàn bà gầy gò đang ngồi trên xe bò. Sau vài câu trêu đùa, Tràng quyết định mua Thị về làm vợ bằng bốn bát bánh đúc và một câu nói nửa đùa nửa thật "Này nói đùa chứ có về với tớ thì ra khuân hàng lên xe rồi cùng về". Thế nhưng ai ngờ được Thị lại thật lòng theo Tràng về nhà.
Khi Tràng vừa trút tiếng chào, người đàn bà kia đã lập tức theo hắn về nhà. Trên đường về, Tràng rạo rực trong lòng những cảm xúc lạ lùng. Hắn tủm tỉm cười nụ và hai mắt thì sáng lên lấp lánh. Khi về đến nhà, Tràng thấy căn nhà của mình thật xa lạ. Hắn ngắm nhìn ngôi nhà với vẻ mặt băn khoăn suy nghĩ. Lúc sau, Tràng chợt thấy vừa thất kinh vừa hãnh diện khi có vợ. Tràng giới thiệu với mẹ về người vợ mới cưới của mình. Anh ta dõng dạc trình bày “Nhà tôi nó mới về làm bạn với cháu đấy u ạ! Chúng tôi phải duyên phải kiếp với nhau...” . Tràng vô cùng hào hứng và thích thú khi có vợ.
Sáng hôm sau, Tràng mở mắt thì đã thấy Thị ngồi ngồi ở mép giường. Thị đã dọn dẹp quét tước nhà cửa sạch sẽ. Sau đó hai người lẳng lặng ăn bữa cơm đạm bạc. Khi nghe tiếng trống thúc thuế ngoài đình vang lên dồn dập, Thị nói "Trên mạn Thái Nguyên, Bắc Giang người ta không chịu đóng thuế nữa đâu. Người ta còn phá cả kho thóc của Nhật chia cho người đói nữa đấy". Tràng nghe vậy thì cũng ừ hử cho qua chuyện, anh ta không suy nghĩ gì nhiều mà chỉ muốn cuộc sống của mình được no ấm. Qua hình tượng nhân vật Tràng, nhà văn Kim Lân đã tố cáo tội ác của bọn phát xít Nhật và thực dân Pháp. Chính chúng đã gây ra nạn đói khủng khiếp khiến con người mất đi nhân phẩm.
Bằng ngòi bút tài hoa của mình, Kim Lân đã khắc họa nhân vật Tràng xuất phát từ hoàn cảnh sống và số phận bi kịch. Từ đó, ông ngợi ca vẻ đẹp tiềm ẩn trong mỗi con người dù lâm vào hoàn cảnh khốn cùng nhất. Đó chính là sự sống mãnh liệt và khát vọng hạnh phúc đáng trân trọng.