Đoạn trích "Đất Nước" của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm nằm trong tập trường ca Mặt đường khát vọng, được viết vào năm 1971 tại chiến khu Trị Thiên. Đoạn trích này thể hiện cái nhìn mới mẻ về đất nước của Nguyễn Khoa Điềm, đó là đất nước của nhân dân. Trong đoạn trích, hình ảnh người bà và những kỉ niệm tuổi thơ gắn liền với quê hương, đất nước được khắc họa một cách chân thực và đầy cảm động.
Người bà hiện lên qua những công việc hàng ngày như "hái lá", "nấu cơm", "kể chuyện cổ tích"... Bà là người đã chăm sóc, nuôi dưỡng tâm hồn cháu bằng những câu chuyện cổ tích, những bài hát ru. Bà cũng là người đã dạy cháu biết yêu thương, biết trân trọng những gì thuộc về quê hương, đất nước.
Những kỉ niệm tuổi thơ gắn liền với thiên nhiên, làng xóm, với những câu chuyện cổ tích... đã trở thành hành trang quý giá để cháu bước vào đời. Đó là những kỉ niệm đẹp đẽ, thiêng liêng, giúp cháu hiểu hơn về cội nguồn, về truyền thống của dân tộc.
Tình cảm của cháu đối với bà là tình cảm thương yêu, kính trọng vô bờ bến. Cháu luôn nhớ về bà, nhớ về những kỉ niệm tuổi thơ bên bà. Khi nghĩ về bà, cháu cảm thấy bồi hồi, xúc động:
"Bà ơi! Bà có còn nhớ không?
Cháu vẫn thường hay chạy lon ton
Theo bà đi hái lá, nấu cơm
Kể chuyện cổ tích, cháu nghe bà..."
Tình cảm ấy thể hiện tấm lòng biết ơn sâu sắc của cháu đối với bà, đồng thời cũng là niềm tự hào về truyền thống tốt đẹp của gia đình, của dân tộc.
Hình ảnh người bà và những kỉ niệm tuổi thơ trong đoạn trích "Đất Nước" đã góp phần làm nên vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam. Đó là vẻ đẹp của sự tần tảo, đảm đang, giàu lòng yêu thương, đức hy sinh. Đồng thời, hình ảnh ấy cũng thể hiện lòng biết ơn sâu sắc của tác giả đối với những người đã hi sinh cả cuộc đời mình để vun đắp cho con cháu, cho đất nước.
Nguyễn Khoa Điềm đã rất thành công khi xây dựng hình ảnh người bà trong đoạn trích "Đất Nước". Bằng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, bằng những hình ảnh quen thuộc, gần gũi, tác giả đã khắc họa thành công hình ảnh người bà hiền hậu, tần tảo, giàu lòng yêu thương. Qua đó, tác giả muốn khẳng định vai trò to lớn của người phụ nữ trong gia đình và xã hội. Họ là những người giữ lửa, gìn giữ những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
Tóm lại, hình ảnh người bà và những kỉ niệm tuổi thơ trong đoạn trích "Đất Nước" là một nét vẽ đẹp, đầy cảm động về tình yêu quê hương, đất nước. Nó góp phần làm nên vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam, đồng thời cũng thể hiện lòng biết ơn sâu sắc của tác giả đối với những người đã hi sinh cả cuộc đời mình để vun đắp cho con cháu, cho đất nước.